Hasiera 1:3

Wikipedia, Entziklopedia askea
Hasiera 1:3
Jatorria
Ezaugarriak
Deskribapena
Honen parte daHasiera 1
kronologia
←Hasiera 1:2 Hasiera 1:3 →Genesis 1:4 (en) Itzuli

Hasiera 1:3 Hebrear zein kristau Bibliako Hasiera liburuko lehenengo kapituluko hirugarren bertseta da. Hasierako kreazioaren narratibaren zati da. Bertan Jaungoikoak argia sortzen du, «Izan bedi argia» esaldiarekin[1]. Torahn Bereshit (Hasiera 1:1-6:8) deitzen denaren parte da.

«Izan bedi argia» (Hasiera 1:1eko "Hasieran" bezala) esaldi ohikoa bilakatu da kulturan. Hezkuntza instituzio askoren leloa da, ezagutzaen metafora gisa, maiz latinezko fiat lux bertsioan.

Testua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jatorrizko testu hebrearrak dio וַיֹּאמֶר אֱלֹהִים יְהִי אוֹר וַיְהִי אוֹר‎ (Wayyōmer Ělōhîm "yǝhî ôr," wayǝhî ôr). Euskarazko bertsioan hala itzuli da:

« 3 Eta Jainkoak esan zuen: «Izan bedi argia». Eta izan zen argia. »


Interpretazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hitzaren ondorio[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Agustin Hiponakoaren Jainkoaren hiria liburuan dio bertset honek adierazten duela "ez duela Jaungoikoak mundua egin soilik, gainera Bere hitzaren bidez egin duela"[2]. «Izan bedi argia» da Biblian agertzen den Jaungoikoaren lehen hitza[3]. Latinezko itzulpenak, "fiat lux", adierazten du kreazioa aginduz izan zela, eta horrek ekarri du "fiat bidezko kreazio" kontzeptu teologikoa[4]. Petter Kreeften arabera, Jaungoikoak "soilik hitz egin zuen... eta gertatu zen."[5]

Gerhard von Raden ustez, inplikazioa da "Sortzailea eta izakiaren arteko bereizketarik erradikalena. Sorkuntza ezin da Jainkoaren jariotzat hartu, ezta urrundik ere; ez da inola ere bere izatearen, hau da, bere izaera jainkotiarraren gainezkatze edo isla, baizik eta bere nahimen pertsonalaren emaitza"[6].

Argiaren protagonismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

San Basiliok argiak unibertsoaren edertasunean duen papera azpimarratzen du[7], baita San Anbrosiok ere, honako hau idazten baitu: "Baina Egile onak argia hitza ahoskatu zuen, mundua distiratsu agerrarazteko eta, horrela, bere itxura eder egiteko"[8].

Argia, hemen, eguzkia, ilargia eta izarrak baino lehen sortua bezala deskribatzen da, laugarren egunean agertzen direnak (Has 1:14-19)[9]. Juduen interpretazio batzuen arabera, hemen sortutako argia funtsezko argia da, eguzkiarekin lotutakoa baino izaera ezberdinekoa (eta distiratsuagoa). Argia ere metaforikoki interpretatu da[10], eta 104 Salmoarekin ("kreazioaren poema"[11]) erlazionatu da, non Jainkoa argitan bilduta deskribatzen den.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Has 1:3
  2. ↑ «Philip Schaff: NPNF1-02. St. Augustine's City of God and Christian Doctrine - Christian Classics Ethereal Library» www.ccel.org (Noiz kontsultatua: 2023-03-26).
  3. ↑ Worthington, Jonathan D.. (2011). Creation in Paul and Philo : the beginning and before. Mohr Siebeck ISBN 978-3-16-150839-4. PMC 771916666. (Noiz kontsultatua: 2023-03-26).
  4. ↑ Hamilton, Victor P.. (1990). The book of Genesis : chapters 1-17. W.B. Eerdmans ISBN 0-8028-2308-4. PMC 21442569. (Noiz kontsultatua: 2023-03-26).
  5. ↑ Kreeft, Peter. (2001). Catholic Christianity : a complete Catechism of Catholic beliefs based on the Catechism of the Catholic church. Ignatius Press ISBN 0-89870-798-6. PMC 47033408. (Noiz kontsultatua: 2023-03-26).
  6. ↑ Rad, Gerhard von. (1972). Genesis: a commentary. (Rev. ed. argitaraldia) Westminster Press ISBN 0-664-20957-2. PMC 388624. (Noiz kontsultatua: 2023-03-26).
  7. ↑ A Dictionary of biblical tradition in English literature. 1992 ISBN 0-8028-3634-8. PMC 26723712. (Noiz kontsultatua: 2023-03-26).
  8. ↑ Ambrose, Saint, Bishop of Milan. (1961). Hexameron, Paradise, and Cain and Abel. Fathers of the Church ISBN 978-0-8132-1142-8. PMC 647919896. (Noiz kontsultatua: 2023-03-26).
  9. ↑ Albl, Martin C.. (2009). Reason, faith, and tradition : explorations in Catholic theology. Anselm Academic ISBN 978-0-88489-982-2. PMC 265732088. (Noiz kontsultatua: 2023-03-26).
  10. ↑ Reno, Russell R.. (2010). Genesis. Brazos Press ISBN 978-1-58743-091-6. PMC 419263775. (Noiz kontsultatua: 2023-03-26).
  11. ↑ Phillips, John. (2002). Exploring Psalms : an expository commentary. Kregel Publications ISBN 0-8254-3492-0. PMC 51030332. (Noiz kontsultatua: 2023-03-26).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Hasiera_1:3&oldid=9239353"(e)tik eskuratuta