Kapa (burukoa)

Artikulu hau Balkanetako kapelari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Kapa (argipena)».

Montenegroko kapa bat, barrutik .

Kapa edo cappa Mediterraneoko hainbat eskualdetako kapela tradizionala da, batez ere gizonezkoek erabiltzen dutena, Italiako eta Balkanetako eskualde batzuetan.

Montenegroko erregetzaren kapak.

Giuseppe Garibaldi cappa italiararekin jantzita .

Kapa kotoizko txapel biribil bordatua da, zilindro-formakoa, laua goialdean, perimetroan eta goialdean hainbat motiborekin apaindu daitekeena.

XIX. mendean, asko fabrikatu eta ohikoan janzten ziren. 21. mendean jaietan soilik erabili ohi dira.

Izena

Hainbat etimologia proposatu dira : latinezko caput “burua" edo turkierazko kapak-etik: “burukoa". Ez du euskarazko zein erromantzeetako kapa edo gainjantziarekin loturarik.

Jatorri eta erabilpena

Otomandar Inperioan, sultanaren menpeko gizonezkoek, beren leialtasuna adierazten zuen fez bat eraman behar zuten, zirela musulman, juduak edo kristau izan. Baina jatorri hartatik aurrera, Balkanetako txano tradizionalak dibertsifikatu ziren, batzuk kapa bilakatuz, farea greziarrak ere (phareas / φάρεα) oro har hasierako fezetik desberdinak, lauagoak. Azkenean, XIX . mendean, Balakentako herrien emantzipazioaren aldeko borrokaren elementu sinboliko bihurtu ziren, eta forma horretatik beretzat hartu zuten Carbonari italiarrek, Italiako bateratzaren militanteek, hala nola Garibaldik .

Erreferentziak

• Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, frantsesezko wikipediako «Kapa (couvre-chef)» artikulutik itzulia izan da, 2023-08-18 data duen 207024176 bertsioa oinarritzat hartuta. Sartze-datarik ez duten erreferentziak, edo 2023-08-18 baino lehenago datatuak, jatorrizko artikulutik ekarri dira itzulpenarekin batera.

Kanpo estekak

• Datuak: Q17098348
• Multimedia: Montenegrin caps / Q17098348