Mercedes Valdivieso
| Mercedes Valdivieso | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Mercedes Valenzuela Álvarez |
| Jaiotza | Santiago, 1924ko martxoaren 1a |
| Herrialdea |  Txile |
| Heriotza | Santiago, 1993ko abuztuaren 3a (69 urte) |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | University of Houston (en)  Liceo Nº 1 Javiera Carrera (en) |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | idazlea eta emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea |
| Enplegatzailea(k) | Pekingo Unibertsitatea University of St. Thomas (en) Stephen F. Austin State University (en) University of Houston (en) Rice Unibertsitatea |
| Izengoitia(k) | Mercedes Valdivieso |
| Genero artistikoa | women's writing (en) |
| mercedesvaldivieso.net | |
Mercedes Valenzuela Álvarez, Mercedes Valdivieso gisa ezaguna (Valdivieso bere senarraren abizena zen, pseudonimo gisa erabiltzen zuena) (Txileko Santiago, 1924ko martxoaren 1a - Ñuñoa, 1993ko abuztuaren 3a) idazle txiletarra lehen testuak idatzi zituenetik ezagun, bere testuen subertsibotasunagatik.[1] Bere lehen eleberria, La Brecha, 1961ean idatzia, Latinoamerikako lehen eleberri feministatzat jo zen.[2] 50. hamarkadako emakume literatura-idazleen taldekoa zen, Marta Jara, Elisa Serrana, Elena Aldunate eta Matilde Ladrón de Guevararekin batera.[3][4][5]
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bigarren mailako ikasketak Santiagoko Liceo nº1 enblematikoan egin zituen bigarren mailako ikasketak.
1961ean, La Brecha idatzi zuen, Latinoamerikako lehen eleberri feministatzat hartuta izan zena, eta bost edizio izan zituen urtebete pasatxoan. Liburu horretan, Mercedes Valdiviesok sistema ekonomiko eta sozial batean txertatutako emakume bati buruz idatzi zuen, zeinak burua jaistera kondenatzen baitu, baina askatasuna lortzen du, eta bizitzan eta maitasunean sinesten jarraitzen du.[6]
1991n, Nueva Novela Histórico (NNH) azpigeneroan parte hartu zuen Maldita yo entre las Mujeres eleberriarekin. Kolonian girotutako eleberri honen protagonista Catalina de los Ríos y Lisperguer da, Quintrala izenaz ezagunagoa, eta urte askoko ikerketa- eta irakurketa-lanaren emaitza da.
Hauek dira Mercedes Valdiviesoren beste nobela batzuk: La tierra que les di, Los ojos de bambú eta Las noches y un día.
Adán aldizkaria ere sortu eta zuzendu zuen, Txileko Zig-Zag argitaletxeak eta Houstoneko (Texas, Estatu Batuak) Breakthrough egunkari feministak (La Brecharen ohorez eman zioten izena) argitaratua. Txileko Mensaje aldizkariaren literatura-kolaboratzailea izan zen, eta, 1976an, Mexikoko El Sol egunkariko literatura-atalaren arduraduna.
Latinoamerikako Hizkuntza eta Literaturako irakaslea izan zen Pekingo Unibertsitatean (Txina). Literatura Hispanoamerikarreko masterra lortu zuen Houstongo Unibertsitatean, eta irakasle izan zen Houstongo Unibertsitatean, Santo Tomas Unibertsitatean, eta Rice Unibertsitatean, non irakasle emerituaren titulu ohorezkoa eman baitzioten.
Ibilbide literario eta akademikoarekin batera, emakumeen literaturarekin lotutako biltzar, hitzaldi eta topaketetan aktiboki parte hartu zuen. 1983an, Mercedes Valdiviesok zuzendu zuen emakumeen idazketari buruzko lehen tailerra, Emakumearen Ikasketen Zirkulu zaharrean, non intelektual ezagun askok parte hartu baitzuten, hala nola Diamela Eltit, Adriana Valdes, Eugenia Brito Astrosa eta Nelly Richardek.
1993ko abuztuaren 3an hil zen, Máximo Bacheko bere etxean (Ñuñoako Komuna, Txileko Santiago).
Lan nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- La Brecha (Txileko Santiago: Zig-Zag argitaletxea, 1961).
- La tierra que les di (Txileko Santiago: Zig-Zag argitaletxea, 1963).
- Los ojos de bambú (Txileko Santiago: Zig-Zag argitaletxea, 1964).
- Babel (1964), Antología del cuento realista chileno lanean.
- Dziesiec Palców (1968).
- Las noches y un día (Bartzelona: Seix Barral, 1971).
- La brecha, AEBn berrargitaratua (Pittsburgh: Latin-American Literary Review Press, 1987).
- Breakthrough. Graciela S. Daichmanek itzulia(1988).
- La brecha, Txilen berrargitaratua (1991).
- Maldita yo entre las mujeres (Txileko Santiago: Planeta Chilena, 1991).
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Gaztelaniaz) «Mercedes Valdivieso (1924-1993) - Memoria Chilena» Memoria Chilena: Portal (Noiz kontsultatua: 2024-02-11).
- ↑ (Gaztelaniaz) Sanz, Marta. (2022-11-26). «‘La brecha’: cómo cambiar un mundo mal hecho» El País (Noiz kontsultatua: 2024-02-11).
- ↑ Olea, Raquel. (2010). «Escritoras de la generación del cincuenta: Claves para una lectura política» Revista UNIVERSUM (Universidad de Talca) 2 (25): 101-116..
- ↑ (Gaztelaniaz) «Mercedes Valdivieso, 1964 - Memoria Chilena» Memoria Chilena: Portal (Noiz kontsultatua: 2024-02-11).
- ↑ (Gaztelaniaz) Pérez, Montserrat. (2019-08-03). «Las letras y vida de Mercedes Valdivieso» La Crítica (Noiz kontsultatua: 2024-02-11).
- ↑ Pistacchio, Romina. (2021-12). «Presentación: sesenta años de La brecha de Mercedes Valdivieso» Revista chilena de literatura (104): 221–223. doi:. ISSN 0718-2295. (Noiz kontsultatua: 2024-02-11).
