Nancy Cartwright (aktorea)

Wikipedia, Entziklopedia askea
Nancy Cartwright (aktorea)

Bizitza
JaiotzaDayton, 1957ko urriaren 25a (66 urte)
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
Lehen hizkuntzaingelesa
Familia
Ezkontidea(k)Warren Murphy (en) Itzuli  (1988 -  2002)
Seme-alabak
Hezkuntza
HeziketaFairmont High School (en) Itzuli
Kaliforniako Unibertsitatea Los Angelesen
Ohio Unibertsitatea
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakaktorea, ahots-aktorea, komediantea eta gidoilaria
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaZientologia
nancycartwright.com
IMDB: nm0004813 Allocine: 128425 Rottentomatoes: celebrity/nancy_cartwright Allmovie: p11042 TCM: 30099 Metacritic: person/nancy-cartwright TV.com: people/nancy-cartwright
Twitter: nancycartwright Musicbrainz: 51b23684-db28-4add-85d0-7af900975bc2 Discogs: 513414 Edit the value on Wikidata

Nancy Campbell Cartwright (Kettering, Ohio, AEB, 1957ko urriaren 25a) estatubatuar aktorea, ahots-aktorea eta komediantea da. Batez ere, Bart Simpson, Nelson Muntz, Todd Flanders eta Ralph Wiggum-en ahotsentzat Los Simpson telesail animatuan ahotsa jartzeagatik da ezaguna.

Nancy Cartwright 1957ko urriaren 25ean jaio zen Ketteringen (Ohio). 1978an Hollywoodera joan eta Daws Butler ahots-aktorearekin batera ikasi zuen. Profesional gisa izan zuen lehen papera Ricky Ricón telesail animatuan Gloriaren ahotsa egitea izan zen; ondoren, protagonista bat izan zuen Marian Rose White (1982) telebistarako filmean, eta haren lehen film luzea, Twilight Zone: The Movie (1983).

Ahots-aktore gisa lan bila zebilela, 1987an, Tracey Ullmanen El Showean eman zen familia disfuntzional bati buruzko film labur animatuetan paper bat entzun zuen Cartwrightek. Cartwrightek Lisa Simpson-en papera lortzeko asmoa zuen, alaba gaztearena; probara iritsi zenean, Lisarena baino Bart nebaren papera interesgarriagoa zela erabaki zuen. Matt Groening telesailaren sortzaileak Barten ahotsa leku berean proba egiteko aukera eman zion. Hiru astez egin zuen ahotsa Tracey Ullmanen El showean, eta 1989an, film laburrak ordu erdiko saioa bihurtu ziren, Simpsondarrak izenekoa. Bart pertsonifikatzen egin zuen hurrengo lanarengatik, Cartwrightek Primetime Emmy saria jaso zuen 1992an Ahotsaren Emanaldirik Onenaren kategorian, eta Annie saria, 1995ean animazioaren alorrean Ahots Emanaldi Hoberenarengatik.

Dozenaka pertsonaia animaturen ahotsak egin ditu Cartwrightek; besteak beste, Chuckie Finster Rugrats-en eta All Grown Up! filmean, Rufus Kim Possible filmean, Mindy Animaniacs filmean, Margo Sherman Kritikarian eta Chip The Kellysen. 2000. urtean bere autobiografia argitaratu zuen, My Life as a 10-Year-Old Boy, eta geroago bakarrizketa batean egokitu zuen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nancy Cartwrightek Fox eskolan egin zuen Bigarren Hezkuntza eta eskolako antzerkian eta martxak antolatzen zituen bandan parte hartu zuen. Noizean behin, hitzaldi publikoetan parte hartu zuen, eta lehenengo postua lortu zuen Barrutiko Txapelketa Nazionalean, "Umorezko interpretazioa" kategorian, bi urteko iraupenarekin. Epaileek marrazki bizidunetako ahotsak egiteko iradoki zioten. Nancy 2020an graduatu zen eskolan, eta Ohioko Unibertsitaterako beka bat lortu zuen.[1] Jendaurrean hitz egiteko lehian parte hartzen jarraitu zuen; bigarren urtean, Dikzio Txapelketa Nazionalean bigarrena izan zen, "Animazioaren artea" hitzaldiarekin.[2]

1977an, Cartwrightek denbora erdiko lana lortu zuen Daytonen komertzial erradialentzako ahotsak egiten.[3] Warner Bros Records-eko ordezkari batek bere ahotsa (WING) emititzen zen irratira joan zen, eta, gero, animazioaren industriako kontaktuen zerrenda bat bidali zion.[4] Kontaktuetako bat Daws Butler zen, Huckleberry Hound, Snagglepuss, Elroy Jetson eta Yogi Hartzaren ahotsak egiteagatik ezaguna. Cartwrightek deitu zion, eta mezu bat utzi zuen 'Cokney' azentuarekin erantzungailuan. Berehala itzuli zion deia Butlerrek, eta onartu egin zuen haren aholkularia izatea. Libreto bat bidali zion postaz, eta testua irakurrita zinta bat bidaltzeko eskatu zion. Zinta jaso ondoren, Butlerrek kritikatu egin zuen eta aholku batzuk eman zizikion. Hurrengo urtean horrelaxe jarraitu zuen, eta libreto bat osatu ahala beste bati ekinda. Cartwrightek honelaxe deskribatu zuen Butler: "Erabat harrigarria, beti animatzailea, beti zuzena".[5]

Cartwright Ohioko Unibertsitatera itzuli zen bigarren urtea egiteko, baina Kaliforniako Unibertsitatera, Los Angelesera (UCLA), aldatu zen Hollywoodetik eta Butlerrengandik hurbilago egoteko.[3] Ama, Miriam, 1978ko udan hil zen.[6] Cartwright etxez aldatzeko planak aldatzeko zorian egon zen, baina, 1978ko irailaren 17an, Westwoodera (Kalifornia) joan zen bizitzera.[7]

Aktore ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehen paperak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Daws Butler Cartwrighten aholkularia izan zen, eta bere karrera ahots-aktore gisa garatzen lagundu zion.[8]

UCLAra joan zenean (ez zuen talde finkorik diskurtso publikoen lehiaketetan parte hartzeko), Cartwrightek Butlerrekin jarraitu zuen ahots-aktore gisa entrenatzen.[9] Gogoratu zuenez, "igandero autobus bat hartzen dut hogei minutuz Beverly Hills-eraino, ordubeteko lezioa hartu eta lau ordu han pasatzeko. Lau seme zituen, baina alabarik ez, eta familiako haurtxoa bainintzen sentitzen nintzen".[8] Butlerrek ahots aktore batzuk eta Hanna-Barbera animazio-estudioko zuzendariak aurkeztu zizkion. Gordon Hunt zuzendaria ezagutu ondoren, Ricky Ricón telesailean Gloria roleko paper errepikaria egiteko proba egiteko eskatu zion. Libretoa jaso zuen, eta gero Hunt-ekin lan egin zuen beste proiektu askotan. 1980ko amaieran, Cartwrightek kontratu bat sinatu zuen talentu-agentzia batekin, eta paper nagusia lortu zuen In Trouble izeneko egoera-komediarako pilotu batean. Cartwrightek honelaxe deskribatu zuen saioa: "Ahazteko modukoa, baina nire aktore-karrera bultzatu zuen benetan".[10] 1981ean graduatu zen UCLAn, antzerki-titulu batekin.[11] Udan, Jonathan Winters-ekin lan egin zuen Cartwrightek, Gambierreko (Ohio) Kenyon College-ko inprobisazio-enpresa batean.[10]

Los Angelesera itzulita, Cartwrightek Marian Rose White telebistako filmean lortu zuen paper nagusia. Janet Maslinek, The New York Times-en kritika batek, honelaxe deskribatu zuen: "Aktore zintzoa, baldarra eta apur bat begiokerra da, eta haren naturaltasunak asko lagundu dio filmari".[12] Begiokerra ez zela zioen gutun bat bidali zion Cartwrightek, eta argazki bat ere jarri zion.[13] Geroago, Ethel-en papererako proba egin zuen Cartwrightek. Ethel marrazki bizidunen mundu batean harrapatuta geratu zen hirugarren segmentuan Twilight Zone: The Movie. Han, Joe Dante zuzendaria ezagutu zuen, eta, geroago, honelaxe deskribatu zuen Cartwright: "Karikaturen benetako zalea da, eta, curriculuma begiratu eta Daws Butler izena ikusi ondoren, Dawsen eta animazioaren inguruko pasadizoak kontatzen hasi ginen. Hogei minutu inguru igaro ondoren, esan zuen, "zure historia pertsonala kontuan hartuta, ikusten dut ezin izango dudala paper honetarako beste inor hartu".[14] Film luze bateko lehen papera izan zen.[14] Segmentua The Twilight Zone telesailean oinarritu zen, bereziki It's a Good Life atalean, zeinak parodia bat izan baitzuen Simpsondarren telesail bizidunaren Treehouse of Horror II (1992) atalean.[15]

Besteak beste, Pound Puppies, Popeye and Son, Snorks, My Little Pony, Saturday Supercade eta The Chipmunk Adventure (1987) telesailetan eta programetan jarraitu zuen Cartwrightek.[16] Talde batean sartu zen eta filmetan paper txikiak zituzten pertsonaien ahotsak grabatzen hasi zen, nahiz eta gehienetan soinua ezabatu eta elkarrizketen zatiak baino ez zitezkeen entzun. Zenbait filmetan paper txikiak egin zituen, besteak beste, El clan del oso cavernario (1986), Silverado (1985), Sixteen Candles (1984), Back to the Future Part II (1989) eta The Color Purple (1985).[17] Aipagarriena Nork engainatu zuen Roger Rabbit? filma izan zen (1988),zapata "murgildu" gisa azidoan. "Bere lehen heriotza-eszena pantailan" bezala deskribatu zuen, eta gogor lan egin zuen eszenaren emozioa transmititzeko.[17]

1985ean, Cynthia paperaren proba egin zuen umorezko Cheers telesailerako. Proban bere lerroa esan eta set-a utzi zuen. Cartwright-ek desberdina izateko aukera aprobetxatzea erabaki zuen, eta oinez jarraitu zuen, eraikina ere utzita eta etxera joanda. Ekoizleak nahastuta agertu ziren, baina papera lortu zuen.[17] Aktore gisa esperientzia handiagoa izateko, Cartwright Milton Katselasen klaseetara joaten hasi zen. Berak gomendatu zion La strada azter zezala, 1956ko film italiarra, Giulietta Masina protagonista zuena eta Federico Fellinik zuzendua. Hasteko, filmeko "imajina daitezkeen eszena guztiak" interpretatu zituen bere gelan, eta hilabete batzuk eman zituen antzerki-egokitzapen bat egiteko eskubideak lortzen.[18] Italiara joan zen Fellini ezagutzeko eta baimena eskatzeko asmoz. Inoiz elkar ezagutu ez zuten arren, Cartwrightek bidaiaren egunkari bat idatzi zuen eta geroago Felliniren billa izeneko lana idatzi zuen, hein batean, bere bidaian oinarritua.[18] Lana Peter Kjenaas-ekin batera idatzi zuen, eta 1995ean Los Angelesen Drama-logue delakoa interpretatu ondoren, Cartwright-ek sari bat irabazi zuen. 1998ko elkarrizketa batean, film luzea bihurtzeko asmoa adierazi zuen.[19]

Simpsondarrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cartwright, 2007ko urrian.

1987az geroztik, Bart Simpsonen eta Simpsondarrak serieko beste pertsonaia batzuen ahotsa izan da Cartwright. Hasieran, Lisaren pertsonaiarentzat aurkeztu zen, baina laster esan zioten bere ahotsa Bartentzat egokiagoa izan zitekeela; beraz, Matt Groeningek rol hori probatzeko aukera eman zion, eta, irakurtzen entzun ondoren, lana eman zion.[20] Cartwright zen entrenamenduko eta ahots-hezkuntzako ikasketa formalak zituen ahots-taldeko kide bakarra. Barten "Cómete mis shorts" muletilla Cartwright-en gehitua izan zen libretoetako batean, eta eskolako iraganeko gertakari bati buruzkoa da.[21] Cartwrightek beste pertsonaia batzuei ere jarri die ahotsa: Nelson Muntz, Todd Flanders, Ralph Wiggum, Kearney eta beste ikasle batzuk.

Ordainsaria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1998 arte, Cartwrightek 30.000 dolarreko ordainsaria jasotzen zuen denboraldi bakoitzeko. Garai hartan, berak eta Simpsondarren pertsonaia nagusietako beste bost aktorek liskarra izan zuten Foxekin, eta beste aktore batzuek ordezkateko mehatxua egin zieten. Azterketa ahots berrientzako castinga prestatzera iritsi zen. Hala ere, aldea konpondu zen, eta 1998tik 2004ra bitartean $125.000 euroko ordainsaria jaso zuten denboraldi bakoitzeko. 2004an, ahots-aktoreek berriro mehatxatu zuten beren lana gelditzeko, eta denboraldi bakoitzeko $360.000 ordaintzeko eskatu zuten.[22] Hilabeteko epean ebatzi zen greba, eta Cartwright-ek denboraldi bakoitzeko $400.000 euroko ordainketa jaso zuen.[23][24]

Bestelako lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Simpsondarren lanaz gain, beste hainbat pertsonaiaren ahotsa ere izan da serie bizidunetan: Kim Possible, Rugrats Crecidos, Los sustitutos, Richie Rich, La Troopa Goofy, Animaniacs, Pinky and the Brain, Nire pony txikia, The Critic, God, The Devil and Bob, Mike, Lu eta Og, Pound Puppies, The Snorks, Galaxy High, baita Chuck Jonesen azken lana ere, Timberwolf.[25]

Cartwright telesail eta film ugaritan ere agertu da, hala nola Fame, Empty Nest, Cheers, El príncipe del rap, Twilight Zone: The Movie, Flesh + Blood, eta Godzilla. Gainera, Marian Rose White filmeko aktore nagusia izan zen. Cartwrightek 24 izeneko telesaileko seigarren denboraldiko atalean Jeannie Tyler, Chloe, O'Brianek Morris O'Brianen geroko AA dela pentsatzen duena (denboraldi berean Kiefer Sutherland eta Mary Lynn Rajskub izan ziren Jack Bauer eta Chloe O'Brian bezalako paperak antzeztu zituzten Simpsontarren "24 Minutes" atalean).

Cartwright Putt-Putt-en ahotsa ere bada haurrentzako ordenagailu interaktibo jokoan. South Parkerako emakumezkoen ahotsak egitera gonbidatu bazuten ere, hark uko egin zion eskaintzari, eta adierazi zuen libretoa iraingarria zela bere estandarrentzat; azkenik, Maria Kay Bergmanek hartu zuen papera.

"My Life as 10 years boy" ("Nire bizitza 10 urteko mutil gisa") autobiografiari esker, Simpsondarren serieko kontuak ezagutzeko aukera dago. Liburu hau Edinburgh Festival Fringen aurkeztu zuten 2004. urtean.[25] Lanak ez zuen harrera ona izan.[26]

2009ko urtarrilean, eztabaida piztu zuen Cartwrightek telefono-iragarki bat grabatzean, Bart Simpsonen bikoizketa ahotsarekin egin zuen, eta Los Angelesen hainbat eta hainbat zientzialari elkartuko zirela gogorarazi zien herritarrei. Itxura guztien arabera, legezko arazoak izan zitzakeen; izan ere, sektorean ohikoena da pertsonaiaren ahotsa Twentieth Century Fox produkzio-etxearen eskubideen mende egotea. Simpsondarren produktore exekutiboak, Al Jeanek, atsekabeari buruzko arrastoren bat eman zuen, eta honako hau adierazi zuen: "Simpsondarrek ez dute inoiz babestu, ez dute babesten, erlijiorik, filosofiarik edo sinesmen sakonagorik Butterfinger barratxoek (txokolatina batek) baino."

Filmografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtea Filma
1988: Nork engainatu zuen Roger Rabbit?
1989 Sirenita
1998 Godzilla
2003 Rugratsak: opor basatiak
2003 Kim Possible: A Sitch in Time
2005 Kim Possible Movie: So the Drama
2007 Simpsondarrak: filma

Telebistako serieak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtea Lana
1980-1984 Richie Rich
1984-1985 Alvin eta katagorriak
1986 Galaxy High School
1986-1987 Pound Puppies
1987-1989 The Tracey Ullman Show
1993-1996 Animaniac
1998-1999 Pinky, Elmyra and the Brain
2000-2001 God, the Devil and Bob
2006 Abenturak pixoihaletan
2002-2007 Kim Possible
2003-2008 Rugrat berriak
2006-2009 Ordezkoak
2006-2014 Tom eta Jerryren abenturak
 Tom eta Jerryren Show-a
1989-Orainaldia Simpsondarrak

Bideojokoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtea Bideo-jokoa
1991 Simpsondarrak
1992 Simpsondarrak: Bart's Nightmare
1994 Bart Birtuala
1996 The Simpsons: Cartoon Studio
1997: The Simpsons: Virtual Springfield
1998 Putt-Putt Enters the Race
1999 The Simpsons: Bowling
2001 The Simpsons: Wrestling
2001 The Simpsons: Road Rage
2002 Rugrats: Royal Ransom
2002 The Simpsons: Skateboarding
2003 Simpsondarrak: Hit & Run
2003 Nickelodeon Toon Twister 3D
2004 Kim Possible 2: Drakken's Demise
2007 Simpsondarren jokoa
2012 Simpsondarrak: Tapped Out
2015 Lege-neurriak

Bizitza pertsonala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Cartwright katolizismoan hezi zuten, baina gero Zientzia Elizarekin bat egin zuen 1991n.[27][28]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Cartwright, pp. 9–10.
  2. ↑ Cartwright, pp. 15–16.
  3. ↑ a b Kieswetter, John. (18 de diciembre de 2000). Bart Simpson's secrets revealed. .
  4. ↑ Cartwright, pp. 12–13.
  5. ↑ Cartwright, p. 14.
  6. ↑ Just don't call me Bart. (Scotland on Sunday. argitaraldia) 19 de noviembre de 2000.
  7. ↑ Cartwright, pp. 16–18.
  8. ↑ a b And speaking of the Simpsons. Edinburgh Evening News 12 de agosto de 2004.
  9. ↑ Cartwright, p. 19.
  10. ↑ a b Cartwright, pp. 23–25.
  11. ↑ Entrevista con Terry Gross en "Fresh Air". (26 de julio de 2007). Cartwright: It's Bearable Being Bart's Likeness. National Public Radio.
  12. ↑ Maslin, Janet. (19 de enero de 1982). TV: 'Marian Rose White' in a mental institution. The New York Times.
  13. ↑ New York Times News Service. (26 de julio de 2007). Bart is a good girl at heart; the mischievous little boy, who brings his iconoclastic status to the big screen, is really a middle aged woman. Guelph Mercury.
  14. ↑ a b Cartwright, pp. 26–27.
  15. ↑ Groening, Matt; Jean, Al; Reiss, Mike; Castellaneta, Dan; Martin, Jeff; Reardon, Jim. (2003). Comentario de "Treehouse of Horror II", en The Simpsons: The Complete Third Season [DVD]. 20th Century Fox.
  16. ↑ Cartwright, pp. 27–28.
  17. ↑ a b c Cartwright, p. 29.
  18. ↑ a b Cartwright, pp. 30–33.
  19. ↑ Hopkins, Tom. (3 de junio de 2009). Voicing her ambitions - The Kettering native stretches her wings - from the sounds of Bart Simpson to producing films. Dayton Daily News.
  20. ↑ Bart's voice tells all. BBC News 10 de noviembre de 2000.
  21. ↑ Larry Carroll. (2007-07-26). Simpsons Trivia, From Swearing Lisa To 'Burns-Sexual' Smithers. MTV.
  22. ↑ Dan Glaister. (3 de abril de 2004). Simpsons actors demand bigger share. The Age.
  23. ↑ Simpsons Cast Goes Back To Work. CBS News 1 de mayo de 2004.
  24. ↑ Peter Sheridan. (2004-05-06). Meet the Simpsons. Daily Express.
  25. ↑ a b Nancy Cartwright. FoxFlash.
  26. ↑ Chortle: The UK Comedy Guide
  27. ↑ Broadway, Bill. (1994-12-10). «The Pain is gone — Bart Simpson's 'voice' talks about her discovery of Scientology» The Washington Post.
  28. ↑ Sweeney, Claire. (2009-01-29). «Ay caramba! Bart Simpson is spruiking Scientology» The Sunday Times (London).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Nancy_Cartwright_(aktorea)&oldid=9495149"(e)tik eskuratuta