Garraioaren ingeniaritza
Garraioaren ingeniaritza instalazioak edozein garraiobidetan planifikatzeaz, diseinatzeaz, jarduteaz eta administratzeaz arduratzen da, ondasun eta pertsonen mugimendu seguru, egoki, ekonomiko eta ingurumenarekiko lagunkoia hornitzeko. Garraioaren ingeniaritza beste diziplina batzuekin lotzen den ingeniaritzaren arloetako bat da, hala nola: kargen itsas, aireko eta lurreko garraioa, hiri-plangintza, ekonomia, psikologia, diseinua, aseguruak, nazioarteko merkataritza, logistika eta supply chain, gizarte-komunikazioa, politika-zientzia eta estatistika[1].
Garraioaren ingeniaritzaren plangintza-alderdiak hiri-plangintzako elementuekin lotzen dira, eta aurreikuspen teknikoko erabakiak eta faktore politikoak hartzen dituzte. Bidaiari-bidaien pronostiko teknikoak, oro har, hiri-garraioaren plangintza-eredu bat eskatzen du eta, horretarako, honako hauek zenbatetsi behar dira: bidaiak sortzea (asmoa duten bidaia-kopurua), bidaiak banatzea (helmuga aukeratzea, bidaiaria nora doan), modua aukeratzea (hartzen ari den modua) eta ibilbidea esleitzea (erabiltzen ari diren kaleak edo ibilbideak). Pronostiko sofistikatuenek bidaiarien erabakien beste alderdi batzuk barne har ditzakete; hala nola, autoen jabetza, bidaien kateatzea (ibilbide batean bidaia indibidualak lotzeko erabakia) eta bizitegi- edo merkataritza-kokapena aukeratzea (lurzoruaren erabileraren pronostiko deritzona). Bidaiari-bidaiak garraioaren ingeniaritzaren arreta-zentroa dira, askotan edozein garraio-sistemaren eskariaren gailurra direlako[1].
Hainbat batzorderen irismenaren deskribapen berrikuspen batek adierazten du instalazioen plangintza eta diseinua oraindik ere garraioaren ingeniaritzaren eremuaren muina diren arren, operazioen plangintza, logistika, sareen azterketa, finantzaketa eta politiken analisia ere garrantzitsuak direla, bereziki errepideetan eta hiri-garraioan lan egiten dutenentzat. Ingeniaritza eta Nekazaritza Aztertzaileen Kontseilu Nazionalak (NCEES) online zerrendatzen ditu segurtasun-protokoloak, diseinu geometrikoaren eskakizunak eta seinaleen denbora.
Garraioaren ingeniaritzak, batez ere, garraio-instalazioen plangintza, diseinua, eraikuntza, mantentze-lanak eta eragiketak eskatzen ditu. Instalazioek onartzen dute, besteak beste, aireko garraioa, errepidekoa, trenbidekoa, hodietakoa, uretakoa eta baita espaziokoa ere. Garraioaren ingeniaritzaren diseinu-alderdien barruan sartzen dira garraio-instalazioen dimentsionamendua (zenbat errei edo instalazioaren edukiera), zoladuraren diseinuan erabilitako materialen eta lodieraren zehaztapena, errepidearen (edo pistaren) geometria (lerrokadura bertikala eta horizontala).
Garraioaren plangintza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Garraioaren plangintza prozesu bat da etorkizuneko politikak, helburuak, inbertsioak eta plangintza espazialeko diseinuak definitzen dituena, pertsonak eta salgaiak helmugetara eramateko etorkizuneko beharretarako prestatzeko. Gaur egun egiten den bezala, lankidetza-prozesu bat da, alderdi interesdun askoren ekarpenak biltzen dituena, gobernuko hainbat agentzia, enpresa publiko eta pribatu barne. Garraio-planifikatzaileek ikuspegi multimodal eta/edo integral bat aplikatzen dute garraio-sisteman dauden aukera eta inpaktu ugari aztertzeko, emaitza onuragarrietan eragiteko[2].
Garraioaren plangintzari "nazioarteko garraioaren plangintza" ere esaten zaio, eta garraio-instalazioen ebaluazioarekin, diseinuarekin eta kokapenarekin lotuta dago (normalean kaleak, errepideak, bizikletentzako erreiak eta garraio publikoko lineak).
Garraio ingeniaritzaren arloak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Trafikoko ingeniariaren zeregina da trafiko-adar bateko ibilgailuen, azpiegituren eta bide-segurtasunaren azpisistemen elkarreragina diseinatzea (aireko zirkulazioan, adibidez, aireontziak, aerodromoak, nabigazioa, hegaldien kontrola eta segurtasuna), halako moldez non garraiobide baten bizitza baliagarri osoan zehar baldintza jakin batzuetan garraio-lan jakin bat egitea den, bide-segurtasun handienarekin, ekonomia hoberekin eta ingurumen-inpaktu minimoarekin. Trafikoko ingeniariaren ikuspegi nagusia sistema orokorraren eta prozesu orokorraren emaitzan dago; garapen-ingeniariak eta diseinatzaileak, berriz, azpisistemak eta azpiprozesuak optimizatzen dituzte nagusiki. Beren espezializazioaren arabera, garraioaren ingeniariek banakako garraio-moduetan (adibidez, tren-ingeniari gisa) edo modu intermodalean lan egiten dute. Ondasun publiko gisa, garraioa eta mugikortasuna prozesu eta maila politikoek zehazten dituzte, eta garraio-ingeniariei maila politikoan jarduteko eta harreman teknikoak modu ulergarrian aurkezteko erronka aurkezten diete, garraio-politika baten esparruan garraiobideak ekonomikoki, ekologikoki eta sozialki eraginkorragoak izan daitezen.
Zirkulazioaren ingeniaritza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Diziplina honek teknika, teknologia eta printzipio zientifikoak aplikatzen ditu elementuak (ibilgailuak edo pertsonak) modu eraginkor eta seguruan mugitzeko erraztasun batean (kalean edo errepidean). Diziplina horren ardura da, batez ere, etengabeko bideko joan-etorrien fluxua eta bide-elkarguneak aztertzea.
Beste arlo batzuk
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Portuetako ingeniaritza
- Aeronautikako ingeniaritza
- Trenbideko ingeniaritza
- Logistika eta Banaketa Ingeniaritza
- Supply Chain Management
- Nazioarteko merkataritza
Garraioaren ingeniaritzako ingeniari espezialista batek arlo hauetako ezagutzak izan ohi ditu:
- Garraioaren plangintza
- Garraioaren ekonomia
- Garraiobide aktiboak (oinezkoak eta bizikletak)
- Bide-segurtasuna
- Garraioaren modelizazioa
- Kontratu eta emakiden kudeaketa
- Trafiko-ingeniaritza
- Garraio publikoa eta masiboa
- Garraio-sistemen eragiketa
- Bideen diseinua
- Nazioarteko hornikuntza eta erosketak (procurement)
- Itsasoko, aireko eta lurreko garraioaren kudeaketa (nazionala eta nazioartekoa)
- Biltegien edo banaketa-zentroen kudeaketa
- Floten administrazioa
Trenbideko ingeniaritza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Tren-ingeniariak gida finko bat (tren arina edo monorrielak, esaterako) erabiltzen duten trenbideak eta garraio publikoko sistemak diseinatzeaz, eraikitzeaz eta operatzeaz arduratzen dira.
Ohiko zereginen artean honako hauek daude:
- Trenbideen lerrokadura horizontala eta bertikala zehaztea.
- Geltokiaren kokapena zehaztea.
- Geltokien segmentu funtzionalak diseinatzea; hala nola, lineak, nasak, etab.
- Eraikuntza-kostua zenbatestea.
Tren-ingeniariak garraio-sare garbiagoa eta seguruagoa eraikitzeko lanean ari dira, trenbide-sistema berrinbertituz eta biziberrituz, etorkizuneko eskaerei erantzuteko. Tren-ingeniariek, askotan, funtzionario hautetsiekin lan egiten dute trenbide garraioko gaietan, trenbide-sistemak herrialdeko garraio-beharrak asetzen dituela ziurtatzeko.
Tren-ingeniariak tren-bulegoko eremu espezializatura ere sar daitezke, trenen mugimendua kontrolatzera bideratuta baitago.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b Black, William R.. (2010). Sustainable transportation : problems and solutions. Guilford Press ISBN 978-1-60623-485-3. PMC 406124060. (Noiz kontsultatua: 2022-11-30).
- ↑ Levinson, David M.. (2017). Elements of access : transport planning for engineers, transport engineering for planners. Network Design Lab ISBN 978-1-9818-6518-5. PMC 1023627528. (Noiz kontsultatua: 2022-11-30).
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q775325
Multimedia: Transport engineering / Q775325
