Abraham Gotthelf Kästner

Abraham Gotthelf Kästner
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Leipzig, 1719ko irailaren 27a
Herrialdea	Alemania
Bizilekua	Alemania
Heriotza	Göttingen, 1800ko ekainaren 20a (80 urte)
Hobiratze lekua	Bartholomäusfriedhof, Göttingen (en)
Hezkuntza
Heziketa	Leipzigeko Unibertsitatea
Tesi zuzendaria	Christian August Hausen (en)
Doktorego ikaslea(k)	Johann Christian Polycarp Erxleben; Heinrich Wilhelm Brandes (en) ; Georg Christoph Lichtenberg; Johann Friedrich Pfaff (en) ; Johann Christian Martin Bartels (en) ; Bernhard Friedrich Thibaut (en) ; Karl Christian von Langsdorf (en) ; Johann Tobias Mayer (en) ; Farkas Bolyai (en) ; Georg Simon Klügel; Johann Nikolaus Müller (en)
Hizkuntzak	alemana
Ikaslea(k)	ikusi Georg Christoph Lichtenberg; Johann Heinrich Lambert (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, historian of mathematics (en) , unibertsitateko irakaslea, legelari-poeta, fisikaria, astronomoa eta idazlea
Lantokia(k)	Leipzig eta Göttingen
Enplegatzailea(k)	Göttingengo Unibertsitatea ; Leipzigeko Unibertsitatea
Jasotako sariak	ikusi Royal Societyko kidea ;
Kidetza	Royal Society; Suediako Zientzien Errege Akademia; Zientzien Errusiar Akademia; Prusiako Zientzien Akademia
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Luteranismoa

Abraham Gotthelf Kästner (Leipzig, 1719ko irailaren 27a - Göttingen, 1800eko ekainaren 20a) alemaniar matematikaria izan zen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Abraham Kästner zuzenbide irakaslearen semea zen. Kontratu baten ondoren, Ana Rosina Baumann 12 urteko neskarekin ezkondu zen 1757an, eta hurrengo urteko martxoaren 4an hil zen biriketako gaixotasun baten ondorioz. Azkenean, Kästnerrek alaba bat izan zuen Catharine-rekin, garbiketa andrearekin.

Zuzenbidea, filosofia, fisika, matematika eta metafisika ikasi zituen bere jaioterrian 1731tik aurrera. Leipzigeko Unibertsitatean graduatu zen 1739an; filosofia, zuzenbidea, logika eta matematikari buruzko hitzaldiak eman zituen. Entziklopediak eta matematika liburuak editatzen eta osatzen lanagatik aitortu zuten bere ikerketa pertsonalagatik baino.

Oinarrizko arrazoibide matematikoak (Mathematische Anfangsgründe) entziklopedia sortu zuen, 1758 eta 1769 artean Göttingen hirian idatzi zituen 4 liburukiz osatua eta geroago beste bi liburukirekin handitu zuena 1800ean. 1796 eta 1800 artean argitaratu zuen Matematikaren historia (Geschichte der Mathematik), 4 liburukitan ere. Lan hori oso interesgarria izan zen gramatikaren ikuspegitik, istorioak eta eguneroko arazoak, eta konponbide argiak zituen; baina matematikako azalpenak eta frogak falta ditu.

Bere ikasle ospetsuenen artean Georg Christoph Lichtenberg dago, Kästner-en miresle handia ere bazena. Bere beste ikasle bat Johann Pfaff izan zen, gero Carl Friedrich Gaussen matematika aholkularia izan zena.

1746an Leipzig-eko Unibertsitateko irakasle laguntzaile gisa hasi zen lanean, eta 1756an filosofia katedra hartu zuen, irakasle titular gisa, eta beste katedra garrantzitsu batzuk, hala nola geometria eta natur zientziak Göttingen-en. 1763tik aurrera behatokiko zuzendaria ere izan zen. Lichtenberg-en eta Erxleben-en irakasle eta lankide izan zen. Göttingenen hil zen 1800ean.

Matematikaria izateaz gain, sarkastiko kutsuko epigramen eta beste idazlan batzuen sortzaile ohikoa zen. Bere olerkiak ere aitortu zitzaizkion, bere baimenik gabe agertu zirenak 1781eko inprimaturen batean eta nabarmenak izan ziren umore sarkorra eta ironia zorrotza izateagatik bere garaiko hainbat pertsonalitatekiko. 1783an Askotariko idatziak I eta II ( Vermischten Schriften 1 und 2 ) argitaratu zituen Altenburg-en . Geroago, hil eta 41 urtera, Lan poetiko eta prosaiko zientifikoki eder baten bildumako 4 liburuki argitaratu ziren Berlinen.