Irailaren 27

Irailaren 27a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hirurogeita hamargarren eguna da, 271.a bisurteetan. 95 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Stéphane Ruffier Jaiotza: Baiona, 1986 Jose Luis Alvarez Enparantza Jaiotza: Donostia, 1929 Heriotza: 2012ko urtarrilak 14 Pedro Horrillo Jaiotza: Eibar, 1974 Cosme Damian Txurruka Jaiotza: Mutriku, 1761 Heriotza: 1805eko urriak 21 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Avril Lavigne Jaiotza: Belleville, 1984 Gwyneth Paltrow Jaiotza: Los Angeles, 1972 Grazia Deledda Jaiotza: Nuoro, 1871 Heriotza: 1936ko abuztuak 15 Francesco Totti Jaiotza: Erroma, 1976 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Irailaren 27ko jaiotzak Lil Wayne • Samuel Adams • George Cruikshank • Ani Lorak • Arthur Penn • Andy Lau • Granit Xhaka • Albert Ellis • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Angel Otaegi Jaiotza: 1942ko otsailak 23 Heriotza: Burgos, 1975 Antonio Lizartza Jaiotza: 1891ko urtarrilak 16 Heriotza: Iruñea, 1974 Francisco Garate Bergaretxe Jaiotza: Heriotza: Durango, 1986 Toribio Aiertza Jaiotza: 1815eko apirilak 19 Heriotza: Buenos Aires, 1884 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Edgar Degas Jaiotza: 1834ko uztailak 19 Heriotza: Paris, 1917 Ivan Alexandrovitx Gontxarov Jaiotza: 1812ko ekainak 6 Heriotza: San Petersburgo, 1891 Hugh Hefner Jaiotza: 1926ko apirilak 9 Heriotza: Q1783719, 2017 Aristide Maillol Jaiotza: 1861eko abenduak 8 Heriotza: Banyuls-sur-Mer, 1944 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Irailaren 27ko heriotzak Remy de Gourmont • Engelbert Humperdinck • Cliff Burton • Sergei Prokudin-Gorskii • Clara Bow • Heinrich Bullinger • H.D. • Donald O'Connor • Sylvia Pankhurst • Go-Daigo • Robert Montgomery • Count Alexandre Joseph Colonna-Walewski • Herbert Lom • Hans Fritzsche • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 1821 - Mexiko Espainiatik independizatu zen. 1822 - Jean-François Champollion frantziarrak (irudian) Rosettako Harria deszifratu zuen. 1905 - Albert Einsteinek "Does the Inertia of a Body Depend Upon Its Energy Content?" argitaratu zuen. Bertan lehen aldiz E = mc2 agertu zen. 1928 - AEBek Txinako Errepublika onartu zuen. 1975 - Francok Jon Txiki Paredes eta Angel Otaegi ETAko kideak eta Xosé Humberto Baena Alonso, Ramón García Sanz eta José Luis Sánchez Bravo FRAPeko kideak exekutatu zituen. Azken heriotz zigorrak izan ziren. 1998 - Google sortu zen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Iraila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2019 Aurreko eta hurrengo urteetan 2016: Asteartea 2017: Asteazkena 2018: Osteguna 2020: Igandea 2021: Astelehena 2022: Asteartea Izendegia Santutegia: Bizente Paul Seaska egutegia: Bingen, Bikendi eta Bingene.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1975 - Jon Paredes (Txiki) eta Angel Otaegi ETAko kide gipuzkoarrak eta FRAPeko José Luis Sánchez Bravo, Ramón García Sanz eta Humberto Baena exekutatu zituzten. Frankismoko azken heriotza zigorrak izan ziren. Harrez gero, Gudari Eguna ospatzen da urtero.
• 2006 - Espainiar ejerzitoak maniobrak egin zituen Euskal Herrian, besteak beste, Muxika, Getxo, Durango eta Elorrio udalerrietan

Mundua

• 1821 - Mexiko Espainiatik independizatu zen.
• 1928 - AEBk Txinako Errepublika onartu zuen.
• 1991 - Turkmenistanek SESBetik independentzia aldarrikatu zuen.
• 2014 - Hong Kongeko protestak, Aterkien iraultza izenez ere ezagutuak, hasi ziren.
• 2015 - 2015eko Kataluniako Parlamentuko hauteskundeak: Junts pel Sí zerrenda bateratu independentistaren hautagaitza garailea izan zen.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1964ko Nafarroako Bertsolari Txapelketan Andres Narbarte Xaltok bere bigarren txapela jantzi zuen.
• 2012 - Donostiako Zinemaldian Ewan McGregor eskoziar aktoreak Donostia Saria jaso zuen. Tommy Lee Jones eta Dustin Hoffman estatubatuar aktoreak ere bertaratu ziren eta bezperan, Monica Bellucci italiar aktorea. Hurrengo egunean, Billy Connolly eskoziar umorista eta aktorea iritsi zen.

Mundua

• 1822 - Jean-François Champollionek Rosettako Harria deszifratu zuen.
• 1952 - The Crimson Pirate ("Pirata gorrimina") filma estreinatu zen, Robert Siodmakek zuzendu zuen eta Burt Lancaster, Nick Cravat, Eva Bartok, Leslie Bradley, Torin Thatcher eta James Hayter aktoreek antzeztu.
• 2002 - Los lunes al sol ("Astelehenak eguzkipean") filma estreinatu zen, Fernando León de Aranoak zuzendu zuen eta Luis Tosar, José Ángel Egido eta Javier Bardem aktoreek antzeztu.
• 2006 - The Last King of Scotland ("Eskoziako azken erregea") filma estreinatu zen, Kevin MacDonaldek zuzendu zuen eta Forest Whitaker, James McAvoy, Kerry Washington, Simon McBurney eta Gillian Anderson aktoreek antzeztu.
• 2007 - There Will Be Blood ("Odola egonen da") filma estreinatu zen, 2007ko Gizonezko aktore onenaren Oscar Saria (Daniel Day-Lewis) eta Argazkigintza onenaren Oscar Saria (Robert Elswit) irabazi zituen.

Zientzia eta teknologia

Mundua

• 1905 - Albert Einsteinek "Does the Inertia of a Body Depend Upon Its Energy Content?" argitaratu zuen. Bertan lehen aldiz E = mc² agertu zen.
• 1998 - Google sortu zen.
• 2003 - Smart 1 satelitea espaziora bidali zen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1619 - Antonio Fernández del Campo, bizkaitar apaiza, Jaén, Coria eta Tui elizbarrutietako gotzaina (h. 1681).
• 1761 - Cosme Damian Txurruka, euskal herritar zientzialaria, militarra eta itsasgizona (h. 1805).
• 1819 - Kosme Duñabeitia, bizkaitar argazkilari eta margolaria (h. 1890).
• 1838 - Jose Aretxabaleta, bizkaitar naturalista, Uruguain farmazialari eta unibertsitateko irakaslea izandakoa (h. 1912).
• 1870 - Jan Battitt Millox, lapurtar bertsolaria (h. 1940).
• 1904 - Pedro Méndez, gipuzkoar igerilari olinpikoa, Madrilen (h. 1999).
• 1912 - Anbrosio Zatarain Etxebeste, gipuzkoar idazlea (h. 1999).
• 1913 - Prudencio Danboriena, nafar jesuita (h. 1972).
• 1929 -
  • Cosme Barrutia, euskal txirrindularia (h. 2005).
  • Jose Luis Alvarez Enparantza, Txillardegi, donostiar hizkuntzalari, idazle eta politikaria (h. 2012).
• 1936 - José Antonio Eslava, nafar grabatzailea.
• 1937 - Feliciano Matute, Real Sociedadeko futbolaria (h. 2013).
• 1940 - Pilar Rodríguez, nafar aktorea.
• 1949 - Josemari Velez de Mendizabal, arabar idazlea.
• 1957 - Alfonso del Barrio, bizkaitar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• 1967 - Dorleta Alberdi, bizkaitar euskalaria eta euskaltzain urgazlea.
• 1969 - Nuria Lopez de Guereñu, gipuzkoar politikaria, Confebaskeko idazkari nagusia.
• 1971 - Jorge Nagore, nafar pilotari ohia.
• 1972 - Jexux Mari Irazu, gipuzkoar bertsolaria, bertso-eskolako irakaslea eta gai-jartzailea.
• 1974 -
  • Ainhoa Aierbe, gipuzkoar aktorea.
  • Pedro Horrillo, gipuzkoar txirrindulari ohia.
• 1978 - Mikel Peruarena, gipuzkoar idazlea.
• 1981 - Uxue Juárez, nafar literatura irakasle eta eleberrigilea.
• 1986 -
  • Arkaitz Pérez, arabar futbolaria.
  • Stéphane Ruffier, lapurtar futbolaria.
• 1988 - Ibon Enziondo, bizkaitar futbolaria.
• 1993 - Alain Oiartzun, gipuzkoar futbolaria.

Mundua

• 808 - Ninmyō enperadorea, Japoniako enperadorea (h. 850).
• 1271 - Wentzeslao II.a Bohemiakoa, Bohemiako erregea eta Poloniako erregea (h. 1305).
• 1389 - Cosimo Medici, Florentziako bankari eta estatu gizona (h. 1464).
• 1533 - Eztebe I.a Báthory, Transilvaniako printzea eta Bi Nazioen Errepublikako erregea (h. 1586).
• 1598 - Robert Blake, ingeles almirantea (h. 1657).
• 1601 - Luis XIII.a Frantziakoa eta II.a Nafarroakoa erregea (h. 1643).
• 1627 - Jacques Bénigne Bossuet, frantziar teologoa eta idazlea (h. 1704).
• 1696 - Alfontso Maria Ligoriokoa, italiar misiolari eta teologoa (h. 1787).
• 1772 - Martha Washington Jefferson Randolph, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (h. 1836).
• 1783 - Agustin de Iturbide Aranburu, Mexikoko lehenbiziko presidentea (h. 1824).
• 1814 - Daniel Kirkwood, estatubatuar astronomoa (h. 1895).
• 1818 - Adolf Wilhelm Herman Kolbe, alemaniar kimikaria (h. 1884).
• 1821 - Henri Frédéric Amiel, suitzar filosofoa (h. 1881).
• 1856 - Karl Peters, alemaniar esploratzailea eta politikaria (h. 1918).
• 1858 - Joaquim Ruyra, kataluniar idazlea (h. 1939).
• 1871 - Grazia Deledda, italiar idazlea, 1926ko Literaturako Nobel Saria (h. 1936).
• 1892 - Mikhailo Kravtxuk, sobietar-ukrainar matematikaria (h. 1942).
• 1906 -
  • William Empson, britainiar poeta eta literatura-kritikaria (h. 1984).
  • Jim Thompson, estatubatuar eleberri, istorio motz eta gidoi idazlea (h. 1977).
• 1913 - José Solís, espainiar politikaria (h. 1990).
• 1917 - Louis Auchincloss, estatubatuar idazle eta historialaria (h. 2010).
• 1918 - Martin Ryle, britainiar astronomoa, 1974ko Fisikako Nobel Saria (h. 1984).
• 1920 - William Conrad, estatubatuar aktorea (h. 1994).
• 1924 - Josef Škvorecký, txekiar idazlea (h. 2012).
• 1925 - Robert Edwards, ingeles biologoa, In vitro ernalketa arloko aitzindaria eta 2010eko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2013).
• 1932 - Oliver E. Williamson, estatubatuar ekonomialaria, mikroekonomian aditua, 2009ko Ekonomiako Nobel Saria.
• 1934 - Wilford Brimley, estatubatuar aktorea.
• 1936 - Sancho Gracia, espainiar-uruguaiar aktorea (h. 2012).
• 1937 -
  • Valentin Pavlov, Sobietar Batasuneko lehen ministroa (h. 2003).
  • José Sacristán, espainiar antzezlea eta zinema-zuzendaria.
• 1941 - Joël Shapiro, estatubatuar eskultorea.
• 1946 - Nikos Anastasiadis, Zipreko presidentea.
• 1947 - Meat Loaf, estatubatuar abeslaria eta aktorea.
• 1954 - José Luis de la Granja, espainiar historialaria, EHUn Historia Garaikideeko katedraduna.
• 1958 - Irvine Welsh, eskoziar idazlea.
• 1964 - Kevin Holmes, estatubatuar saskibaloi jokalari ohia.
• 1967 - Enrico Zaina, italiar txirrindulari ohia.
• 1968 - Mari Kiviniemi, Finlandiako lehen ministro ohia.
• 1972 - Gwyneth Paltrow, estatubatuar aktorea.
• 1976 - Francesco Totti, italiar futbolaria.
• 1979 - Shinji Ono, japoniar futbolaria.
• 1984 -
  • Avril Lavigne, kanadar abeslari, konposatzaile eta moda diseinatzailea.
  • Wouter Weylandt, belgikar txirrindularia (h. 2011).
• 1988 - Vilma Kesänen, finlandiar saskibaloi-jokalaria.
• 1990 - Emi Nakajima, japoniar futbolaria.
• 1991 -
  • Simona Halep, errumaniar tenislaria.
  • Thomas Mann, estatubatuar aktorea.
• 1993 - Álex Suárez, espainiar saskibaloi jokalaria.
• 1996 - Mami Ueno, japoniar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1884 - Toribio Aiertza, euskal kardiologoa, Buenos Airesen (j. 1815).
• 1974 - Antonio Lizartza, nafar karlista (j. 1891).
• 1975ean, frankismoko azken exekuzioetan fusilatuak:
  • Jon Paredes, Txiki, extremadurar-gipuzkoar ETAkidea (j. 1954).
  • Angel Otaegi, burgostar ETAkidea (j. 1942).
• 1982 - Alejandro Alberdi, donostiar musikaria, txistularia, organista, irakaslea eta zinegotzia (j. 1897).
• 1986 - Francisco Garate Bergaretxe, bizkaitar futbolaria (j. 1916).
• 2000 - Isaac Oceja, bizkaitar futbolari eta entrenatzailea (j. 1915).
• 2006 - Luis Goya, euskal zinema ekoizle eta zuzendaria (j. 1951).
• 2011 -
  • Antxon Bandres, tolosar mediku, politikari eta mendizalea (j. 1948).
  • Chus Pereda, bizkaitar futbolaria, Bartzelonan (j. 1938).

Mundua

• 1125 - Richeza Bergekoa, Bohemiako dukesa.
• 1249 - Raimundo VII.a Tolosakoa, Tolosa Okzitaniako kondea (j. 1197).
• 1426 - Hubert van Eyck, flandriar margolaria (j. c. 1370).
• 1566 - Marko Girolamo Vida, italiar prelatua eta humanista.
• 1590 - Urbano VII.a, Aita santua (j. 1521).
• 1651 - Maximiliano I.a Handia, Germaniako Erromatar Inperio Santuko dukea eta Bavariako hauteslea (j. 1573).
• 1660 - San Bizente Paulekoa, frantziar apaiz erromatar katolikoa (j. 1581).
• 1700 - Inozentzio XII.a, Aita santua (j. 1615).
• 1760 - Maria Amalia Saxoniakoa, Espainiako erregina ezkontidea (j. 1724).
• 1788 - Augusta Brunswick-Wolfenbüttelekoa, Frederiko Württembergekoaren emaztea eta Gilen I.a Württembergekoaren ama (j. 1764).
• 1832 - Karl Christian Friedrich Krause, alemaniar filosofoa (j. 1781).
• 1833 - Ram Mohan Roy, Bengalako erlijio gizona (j. 1772).
• 1844 - Benoît Chassériau, Frantziako kontsul nagusia Puerto Ricon, espioi frantsesa eta Cartagena de Indiaseko barne ministroa (j. 1780).
• 1854 - Frederick Catherwood, ingeles esploratzaile, marrazkilari, arkitekto eta argazkilaria (j. 1799).
• 1862 - Bonaventura Carles Aribau, kataluniar idazle, ekonomialari, politikari eta takigrafoa, Renaixença mugimenduaren sortzailetzat joa (j. 1798).
• 1878 - Paul Raymond, frantziar artxibozain eta historialaria (j. 1833).
• 1891 - Ivan Alexandrovitx Gontxarov, errusiar idazlea (j. 1812).
• 1907 - Fermín Salvochea, espainiar anarkista (j. 1842).
• 1915 - Ramalho Ortigão, portugaldar idazlea (j. 1836).
• 1917 - Edgar Degas, frantziar margolari, eskultore, grabatzaile eta marrazkigilea (j. 1834).
• 1919 - Adelina Patti, italiar sopranoa (j. 1843).
• 1940 -
  • Julián Besteiro, Espainiako buruzagi sozialista (j. 1870).
  • Julius Wagner-Jauregg, austriar medikua (j. 1857).
• 1944 - Aristide Maillol, frantziar margolari eta eskultorea (j. 1861).
• 1956 - Babe Zaharias, estatubatuar kirolaria, historiako kirolaririk balioanitzekoetakotzat hartua (j. 1911).
• 1967 - Felix Yusupov, errusiar noble eta idazlea (j. 1887).
• 1971 - Hermann Ehrhardt, alemaniar militarra (j. 1881).
• 1991 - Oona O'Neill, Charlie Chaplin britainiar aktore, zinema zuzendari eta ekoizlearen emazte eta alarguna (j. 1925).
• 1994 - Carlos Lleras Restrepo, Kolonbiako presidentea (j. 1908).
• 1996 - Mohammad Najibullah, Afganistango Errepublika Demokratikoko azken presidentea (j. 1947).
• 2005 - Ronald Golias, brasildar aktorea (j. 1929).
• 2015 - John Guillermin, britainiar zinemagilea (j. 1925).
• 2017 - Hugh Hefner, Playboy aldizkariaren argitaratzailea (j. 1926).
• 2018 - Tara Fares, irakiar modeloa, eraila (j. 1996).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Bingen, Bikendi eta Bingene.
• Gudari Eguna ospatzen da.

Irailaren 26 | Urteko egutegi | Irailaren 28