Andrea López Chao

Andrea López Chao
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Mondoñedo, XIX. mendea
Herrialdea	Galizia
Heriotza	XX. mendea ( urte)
Jarduerak
Jarduerak	irakaslea

Andrea López Chao (Mondoñedo, XIX. mendea - XX.. mendea) Kubara emigratu zuen maistra galiziarra izan zen. Habanako Zentro Galiziarreko zuzendaria eta Hijas de Galicia elkarteko lehendakariordea izan zen. Kubako Emakumeen I. Kongresuan parte hartu zuen 1923an.

Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gutxi dakigu Galizian egindako ibilbideari buruz. Emigratu aurretik, maistra aritu zen 1897an Paradavellan, A Fonsagradan. Gero, Lindin eskolan eta gero Couboeira eta Viloallen, Mondoñedoko Udalaren azken hiru parrokietan.^[1]1898an, El Regional de Lugo egunkariak Lindin (Mondoñedo) eskola mistoko bitarteko maistra izendatu zutela jakinarazi zuen, 450 pezetako urteko soldatarekin.^[2]

Alargun, Kubara emigratu zuen. Han irakasle aritu zen, Habanako Galiziako sozietate-mugimenduan paper garrantzitsua jokatuz, eta emakumeen egoeraz arduratuta, kargu garrantzitsuak izan zituen mugimendu feministetan.

Habanako Galiziako Zentroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1904an, El Norte de Galiciak hauxe esan zuen: "Andrea López Chao, Viloalleko maistra izan zena, Mondoñedon, Habanako Centro Gallego irakaskuntza-establezimenduko zuzendari izendatu zuten. Oposizioz irabazi zuen lanpostu hori, eta hilean 75 urrezko pisuko soldata du".^[3]

Han irakasle eta zuzendari aritu zen urteetan zehar, eta 1924an berak proposatu zuen “Plantel de Concepción Arenal” izena, Galiziako Zentroaren irakaskuntza-taula, lehen hezkuntzako klaseak eta mozketa eta joskintzako, merkataritzako, takigrafiako eta abarretako gaueko klaseak ematen zituena.^[4]^[5]

Galiziako alabak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1917an Hijas de Galicia elkartea sortu zen Kuban, galiziar emakume etorkinak gehiegikerietatik eta diskriminazioetatik laguntzeko eta defendatzeko. Gobernua gizonek osatzen eta zuzentzen zuten, harik eta, 1919an Araudia aldatu zen arte. Andrea López Chao izan zen elkarteko lehendakariorde izateko hautatu zuten lehen emakumea.^[6]

Kubako Emakumeen I. Biltzarra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Andrea López Chaok Hijas de Galicia ordezkatuz parte hartu zuen Kubako Emakumeen I. Kongresuan, Kubako Emakumeen Elkarteak antolatuta eta Habanan 1923ko apirilaren 1etik 6ra bitartean. 31 erakundek parte hartu zuten, eta emakumeen sufragio-eskubidea, gizonen eskubide-berdintasuna, drogari eta prostituzioari aurre egitea, irakaskuntza aldatzea eta haurrak babestea eskatu zuten.^[4]

Eco de Galiciak 1923ko apirilaren 22an erreproduzitutako "Actuación de la mujer en el hogar" hitzaldian, emakumeak gizartean izan behar zuen zereginari buruzko iritzia eman zuen, familien ardatz eraldatzailetzat eta gizarte hobe baten eraketan parte erabakigarritzat jota.^[1]

"Egitate bat da, zoritxarrez onartuegia, emakumea gizarteei eragiten dieten arazoak konpontzeko gaitasun gutxiagokotzat jotzea. Eta, hala ere, aitortu beharra dago arazo horiek konpontzeko faktorerik garrantzitsuena eta beharrezkoena emakumeari dagokiola gizonari baino gehiago (...) Lege naturalen malgutasunik ezaren beraren ondorioz, emakumea hezteko eskubideaz eta botereaz armatuta dago; eta giza erakundeek ez dituzte aberriarekiko betebeharrak beteko, baldin eta beren lanarekin bat egiten ez badute, Naturaren sorkuntza horien eskubideak babesten ez badituzte (...) Hitz batean, familia, eta bere baitan emakumea, Aberriaren ohorerako, defentsarako eta handitasunerako hazten den belaunaldia heztera bideratua dago; eta Aberria bere ezkutuaz familiaren segurtasuna eta askatasuna babestea dagokio .^[1] Eco de Galicia, n.º 189, 22-04-1923

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Andrea López Chaok 1923ko apirilaren 1etik 6ra Habanan egindako Emakumeen I. Kongresu Nazionalean emandako hitzaldia. Eco de Galicia(189. zk.), 1923ko apirilaren 22a.^[4]^[7]