Edukira joan

Belarri puntazorrotz

Wikipedia, Entziklopedia askea
Potamochoerus larvatus afrikar basurdea.

Belarri puntazorrotzak animalia askoren ezaugarria dira, gizakiengan posible da gaixotasun genetiko baten ondorioz, eta herri-kulturan klixea, batez ere fantasia generoan. Maiz, elfoen belarri gisa ere ezagutzen dira.[1][2][3]

Animaliak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"Belarri puntazorrotzak" animalia batzuen ezaugarria da. Hona hemen adibide batzuk: katua, banpiro-saguzarrak[4], Viverridae familiako zibetak edo katajinetak[5], Afrikako basurdeak edo panda gorriak[6].

Gizakiak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Williamsen sindromearen ezaugarrietako bat "belarri puntazorrotz" gisa deskribatu da[7][8]. Williamsen sindromeari lotuta ez dauden belarri puntazorrotzekin jaiotzen diren pertsonak ere badaude. Familia batean, emakume bat jaio zen, bi belarri puntazorrotz zituena; gero, seme bat izan zuen, punta txikiagoak zituena, eta osaba bat izan zuen belarri puntazorrotz batekin. Belarri puntazorrotzetako kasu batzuk erditzen ari den bitartean belarrietako traumatismoek eragin ditzakete, eta entzumen-tolestura denborarekin garatu daiteke.

Stahlen belarriko belarri puntazorrotza kartilago deformatuak sortzen du. Kartilagoaren tolestura horizontal gehigarria du ezaugarri. Normalean, bi daude: goikoa eta behekoa. Stahl-en belarrian hirugarren gurutze horizontal bat dago. Helixa (edo belarriaren goiko aldea) destoles daiteke, belarriari itxura puntazorrotza emanez.[9]

Folklorea eta fikzioa

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Elfo baten errepresentazioa, belarri puntazorrotzekin.

Belarri puntazorrotzak izaki askoren ezaugarri izan dira folklorean, hala nola hamalau-zaku frantsesa, curupira brasildarra[10] eta japoniar lurreko-armiarma[11].

Belarri puntazorrotzak Antzinateko Greziako eta Erdi Aroko Europako[12] garaietara gutxienez jotzen duten artearen pertsonaien ezaugarria izan dira[13].

Belarri puntazorrotzak fantasiazko izaki askoren ezaugarri komunak dira[14]. Arrazen ezaugarri komuna da, besteak beste elfoak[15][16][17], maitagarriak[18][19], hobbitak[20] eta orkoak. Izu-generoko izakien ezaugarri ere badira, banpiroen antzera[21].

Ezaugarri hori anime eta manga japoniar marrazki estiloan hartu da, non belarri puntazorrotzak ere fantasiazko pertsonaien tropo komuna baitira[22][23]. Manga eta anime-elfoak, bereziki, belarri puntazorrotz oso nabarmenek bereizten dituzte; askotan, mendebaldeko obretan baino handiagoak eta ikusgarriagoak dira, eta angelu zorrotzagoak dituzte[24].

Belarri puntazorrotzak XIX. mendeko literatura viktoriarrean elfoekin lotu izan dira. Belarri puntazorrotzak elfoen ezaugarri gisa azaltzea J. R. R. Tolkienen lanei eta pantaila handiaren azken interpretazioari zor zaie, nahiz eta belarri puntazorrotzek kanon gisa duten estatusa unibertsalki onartzen ez duen Tolkienen fandomak.[25][26]

Belarri puntazorrotzak zientzia-fikzioaren generoan ere badaude; adibidez, Star Trek unibertsoko Vulcan eta Romulan arrazen artean[27] edo X-Men unibertsoko Nightcrawler pertsonaia[28].

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ (Ingelesez) Stover, Laren. (2017-08-21). «Another Variation on the Selfie: Get Ready for the Elfie» The New York Times ISSN 0362-4331..
  2. ↑ (Ingelesez) «What it’s really like getting ‘elf ears’ like Grimes wants» New York Post 2022-09-13.
  3. ↑ (Ingelesez) «Grimes fans are convinced she has had elf ear surgery after latest photo» The Independent 2022-09-18.
  4. ↑ Gerholdt, Pamela J.. (1996). Vampire bats. Abdo & Daughters ISBN 1-56239-505-X. PMC 32239513. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  5. ↑ Merritt, Joseph F.. (2010). The biology of small mammals. Johns Hopkins University Press ISBN 978-0-8018-7950-0. PMC 320435929. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  6. ↑ Concise encyclopedia biology. 1996 ISBN 978-3-11-088956-7. PMC 868970250. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  7. ↑ Johnson, Mark H.. (2007). Brain Development and Cognition : a Reader.. (2nd ed. argitaraldia) John Wiley & Sons ISBN 978-0-470-75202-9. PMC 476169922. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  8. ↑ What makes a genius?.. (1st ed. argitaraldia) Rosen Pub. Group 2008 ISBN 978-1-4042-1401-9. PMC 155756493. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  9. ↑ (Ingelesez) «Stahl’s Ear» chop.edu (The Children's Hospital of Philadelphia) 30 July 2014.
  10. ↑ Bane, Theresa. (2013). Encyclopedia of fairies in world folklore and mythology. ISBN 978-0-7864-7111-9. PMC 844308768. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  11. ↑ Bush, Laurence C.. (2001). Asian horror encyclopedia : Asian horror culture in literature, manga, and folklore. Writers Club ISBN 978-1-4697-1503-2. PMC 1124435457. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  12. ↑ (Ingelesez) Winckelmann, Johann Joachim. (1850). The History of Ancient Art Among the Greeks. John Chapman (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  13. ↑ Bovey, Alixe. (2002). Monsters and grotesques in medieval manuscripts. University of Toronto Press ISBN 0-8020-8512-1. PMC 49649965. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  14. ↑ Peffer, J.. (2012). DragonArt : your ultimate guide to drawing fantasy art. (Collector's ed. argitaraldia) Impact ISBN 978-1-4403-2417-8. PMC 800646640. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  15. ↑ Tresca, Michael J.. (2011). The evolution of fantasy role-playing games. McFarland & Co ISBN 978-0-7864-6009-0. PMC 697175248. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  16. ↑ Okum, David. (2006). Manga fantasy madness. (1st ed. argitaraldia) Impact ISBN 978-1-60061-381-4. PMC 491437596. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  17. ↑ Knight, Sirona. (2005). The complete idiot's guide to elves and fairies. Alpha Books ISBN 978-1-4406-9066-2. PMC 476111798. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  18. ↑ Greer, John Michael. (2011). Monsters : an investigator's guide to magical beings. (1st rev. and expanded ed. argitaraldia) Llewellyn Publications ISBN 978-0-7387-1600-8. PMC 793427265. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  19. ↑ Hart, Christopher. (2008). Astonishing fantasy worlds : the ultimate guide to drawing adventure fantasy art. Watson-Guptill Publications ISBN 978-0-8230-1472-9. PMC 212016263. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  20. ↑ Peat, Neville. (2006). Kiwi : the people's bird. Otago University Press ISBN 978-1-877372-23-0. PMC 80770508. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  21. ↑ Weimar cinema : an essential guide to classic films of the era. Columbia University Press 2009 ISBN 0-231-50385-7. PMC 681282219. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  22. ↑ The monster book of more manga. Collins Design 2007 ISBN 978-0-06-115169-9. PMC 77256301. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  23. ↑ Southgate, Anna. (2012). Drawing manga expressions and poses. Rosen Central ISBN 978-1-4488-4800-3. PMC 709408010. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  24. ↑ Okum, David. (2005). Manga monster madness. (1st ed. argitaraldia) Impact ISBN 978-1-60061-387-6. PMC 491442021. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  25. ↑ Do Tolkien's Elves Have Pointy Ears? | Middle-earth & J.R.R. Tolkien Blog by Michael Martinez. Middle-earth.xenite.org 2011-09-21.
  26. ↑ F.A.Q.. F.A.Q.. The Tolkien Society.
  27. ↑ Hop on pop : the politics and pleasures of popular culture. Duke University Press 2002 ISBN 978-0-8223-8350-5. PMC 607873779. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).
  28. ↑ X-Men and philosophy : astonishing insight and uncanny argument in the mutant X-verse. John Wiley & Sons 2009 ISBN 978-0-470-73034-8. PMC 430824376. (Noiz kontsultatua: 2022-09-29).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Belarri_puntazorrotz&oldid=9048206"(e)tik eskuratuta