La Tène kultura: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
MerlIwBot (eztabaida | ekarpenak)
t robota Erantsia: ko:라텐 문화
Addbot (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: hizkuntza arteko 35 lotura lekualdatzen; aurrerantzean Wikidata webgunean izango dira, d:q208247 orrian
9. lerroa: 9. lerroa:
[[Kategoria:Zeltiar kultura]]
[[Kategoria:Zeltiar kultura]]
[[Kategoria:Frantziako historia]]
[[Kategoria:Frantziako historia]]

[[als:Latène-Kultur]]
[[bg:Латенска култура]]
[[br:La Tène (istor)]]
[[ca:Cultura de La Tène]]
[[cs:Laténská kultura]]
[[cy:Diwylliant La Tène]]
[[da:La Tène-kulturen]]
[[de:Latènezeit]]
[[el:Πολιτισμός Λα Τεν]]
[[en:La Tène culture]]
[[eo:La-Tène-kulturo]]
[[es:Cultura de La Tène]]
[[fi:La Tènen kulttuuri]]
[[fr:La Tène]]
[[fy:La Tène-tiidrek]]
[[hr:Latenska kultura]]
[[it:Cultura di La Tène]]
[[ja:ラ・テーヌ文化]]
[[ko:라텐 문화]]
[[li:La Tène-cultuur]]
[[lt:Lateno kultūra]]
[[nl:La Tène-periode]]
[[no:La Tène-kulturen]]
[[oc:Cultura de La Tène]]
[[pl:Kultura lateńska]]
[[pt:Cultura de La Tène]]
[[ru:Латенская культура]]
[[simple:La Tène culture]]
[[sk:Laténska kultúra]]
[[sr:Европска уметност гвозденог доба]]
[[sv:Latènekulturen]]
[[th:วัฒนธรรมลาแตน]]
[[tr:La Tène kültürü]]
[[uk:Латенська культура]]
[[zh:拉登文化]]

07:05, 9 martxoa 2013ko berrikusketa

Zelten hedapena K. a. 800-400 bitartean.

La Tène kultura Burdin Aroko kultura arkeologikoa da, zein K. a. 450 ingurutik K. a. I. mendeko erromatarren konkista arte Frantzian, Suitzan, Austrian, hegoaldeko Alemanian, Txekian, Eslovakian eta Hungarian garatu zen. Izena 1857an aurkitutako Suitzako La Téne aztarnategitik hartu zuen. Mediterraneotik zetozen eragin greziar eta etruskoari esker, Hallstatt kulturatik garatu zen zuzenean, haustura kulturalik gabe.

Kultura hau ezagutzeko hiru iturri mota ditugu: arkeologikoak, idatzizkoak eta, polemikoena, etnografikoak. Izan ere, aditu batzuen ustetan, La Teneko arte eta kulturaren elementu batzuk Europako mendebaldeko lurralde zeltetan gorde ziren.

Arkologikoki La Téne kulturako materiala erabiltzen zuten gizarteei, K. a. V. mendetik aurrera Greziako eta Erromako idazleek keltoi eta galli deitu zieten hurrenez hurren. Herodotok zeltak Danubioko iturburuan kokatu zituen, La Téne kulturako bihotzean hain zuzen ere. La Tène kultura osoa zelta herri batuarekin lotu ahal den edo ez zehazten zaila da. Arkeologoek behin eta berriro adierazten dute hizkuntzak, kultura materialak eta tribuarekiko loturak ez dutela ezinbestean bat egiten.