Elikadura

Elikadura bizidunen zelulek beren osagaiak eratzeko eta energia lortzeko betetzen dituzten prozesuen multzoa da.

Bi elikadura mota bereizi ohi dira:

• Heterotrofoa: beste animalia batzuetatik elikatzea.
• Autotrofoa: bere kabuz energia lortzea.

Elikaduren prozesua

Landareena

• Xurgapena: Ura eta gatz mineralak sustraiengatik artzeari deritzo.
• Garraioa: Artutako guztia gorputz guztira garraiatu egiten da.
• Ebapotranspirazioa: Soberan dagoen ura botatzeari deritzo.
• Gas-trukea: Honi oxigenoa eta karbono dioxidoa artxen dute eta oxigenoa botatzen dute.
• Fotosintesia: Eguzkiaren energia erabiliz eta klorofilaren laguntzaz fotosintesia egiten da energia sortzeko.
• Garraioa: Gero energia sortu ondoren gorputz guztira banatu egiten da metabolismoa egiteko.
• Metabolismoa: Bizi funtzioak egiteari deritzo.
• Hondakinak kanporatu: Beraien hondakinak ez dira gureak bezalakoak beraien kaka oxigenoa da.

Animaliena

• Digestioa eta gas-trukea: Batera egiten dira hau da oxigenoa erabiliz janaria erretzen da eta horrela energia lortzen da.
• Garraioa: hartutako energia gorputz guztira garraiatzen da.
• Metabolismoa: bere bizi funtzioak egiten ditu.
• Iraizketa: azkenik, energia ez duten gauzak bota egiten dira.

Energia lortzeko momentua

Landareena

• Zeluletan sartu diren karbohidratoak mitokondrioetara heltzen dira.
• Ingurunetik jasotako oxigenoa ere mitokondrioetara heltzen da.
• Oxigenoak karbohidratoen molekulak apurtzen ditu eta energia askatzen da.
• Ura eta CO₂ ere sortzen da.

Animaliena

• Hartutako ura, CO₂ eta gatz mineralak kloroplastoetara heltzen dira.
• Kloroplastoetan dagoen klorofilak eguzki-energia hartzen du.
• Gero erabili ahal duten energia gorderik duten karbohidratoak sortzen dituzte.
• Hondakintzat O₂ sortzen da.

Ikus, gainera

• Nutrizioa