Arte bisigotikoa: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

12:41, 10 martxoa 2008ko berrikusketa

Arte bisigotikoa Iberiar penintsulako Erreinu bisigotikoan emandako arteari deitzen zaio. Bisigodoak 415. urtean sartu ziren penintsulan eta 716.urtean, musulmanek azken probintzia bisigotikoak konkistatzean, bukatu zen beraien agintea.

Testuingurua

II.mendean, Iberiar penintsula Erromatar inperioaren parte zen. V. mendean ordea, aldaketa batzuk eman ziren herri germaniarrak agertu bait ziren. Baina 415. urterarte itxaron beharko dugu bisigodoak penintsulan azaltzeko.

Hala ere arte bisigodoa ez da hasiko 589. urterarte. Kristau katolikoak bihurtuko dira orduan, arrianoak izatetik utzita.

Arkitektura, gaur egun arte iritxi zaizkigun adibideak VII. mendekoak dira eta batez ere erreinuaren periferian eginikoak diraute zutik. Hiriburu garrantzitsuenetakoak, Toledo adibidez, musulmanek suntsitu zituzten konkistatzen hasi zirenean.

Kontutan hartu beharreko beste ezaugarri bat liturgiari dagokiona da. Nahiz eta katolikoak bihurtu ziren, beraien liturgia propioa egiten jarraituko dute. Liturgia erromatarra ez da XI. menderarte zabalduko Europara. Liturgia propio honek islada izanen du artean.

Arkitektura bisigotikoa

Arkitektura guztiz erlijiosoa da (Eliza eta monarkia oso lotuta zeuden). Elizak Ekialdera orientatuak daude. Eraikin hauetan, homogeneitatea zein aniztasuna aurkituko ditugu. Erromatar garaiko eraikitze sistema bereganatu zuten eta eraikin zaharrak (paleokristauak) beren harrobiak bilakatu zituzten.

Murruak lodiak eta sendoak egiten zituzten. Harlandua, harlangaitza eta adreiluak erabiltzen zituzten hauek egiteko. Oso trebeak ziren harriarekin eta askotan harladua erabiltzen zutenean ez zuten morteirurik erabiltzen eta bestetan egurrezko grapa batzuk erabiltzen zituzten hauen elkartzeko. Gehienetan margoturik egoten ziren. Euskarriak kolomak eta pilareak ziren eta erebilitako kapitelak biziren nagusiki; korintiarra eta piramide moztua (tronkopiramildala). Ferra arkua zein erdi puntuko arkuak erabili zituzten. Baoak txikiak eta estuak egiten zituzten eta gehienetan sareta edo zelosia jartzen zitzaien. Eraikinak gangatu egiten zituzten; kanoi ganga, ertz ganga, labeganga, ferra ganga zein kupulak egingo dituzte.

Oinplano basilikala eta zentralitatua erabiltzen zituzten. Eraikuntzak guztiz artikulatuak daude eta bolumetrian oinarriturik. Areto eta ezpazio ezberdin ugari egiten zituzten beraien liturgiaren beharetara egokituz. Burualdeetan, gehienetan abside nabaria izaten zen eta bestalde burualde hirukoitza. Absideak ez daude nabeekin lerrokaturik askotan... Oinalden atariak edo portikoak egiten zituzten, baita alboetan ere. Atarien alboetan, gelak izaten zituzten (erromes gunea, ibiltarientzat, ostatu gisa,...). Kantzela edo mugarriak erabili zituzten, espazioa hierarkizatuz.

Adibideak

San Joan Bataiatzailearen eliza (Venta de Baños, Palentzia)
Montalios-ko san Fructuoso (Braga)
Bande-ko Santa Comba (Ourense)
Nave-ko San Pedro (Zamora)
Quintanilla de las Viñas-ko Santa Maria Ermita (Burgos)
Tranpaleko Santa Lucia (Caceres)
San Antolin-go Kripta (Palentzia)

@@ 13. lerroa: / 13. lerroa: @@
 ==Arkitektura bisigotikoa==
-Arkitektura guztiz erlijiosoa da (Eliza eta [[monarkia]] oso lotuta zeuden). Elizak Ekialdera orientatuak daude. Eraikin hauetan, homogeneitatea zein aniztasuna aurkituko ditugu. Erromatar garaiko eraikitze sistema bereganatu zuten eta eraikin zaharrak ([[paleokristau]]ak) beren harrobiak bilakatu zituzten.
+Arkitektura guztiz erlijiosoa da (Eliza eta [[monarkia]] oso lotuta zeuden). Elizak Ekialdera orientatuak daude. Eraikin hauetan, homogeneitatea zein aniztasuna aurkituko ditugu. Erromatar garaiko eraikitze sistema bereganatu zuten eta eraikin zaharrak ([[arkitektura paleokristau|paleokristau]]ak) beren harrobiak bilakatu zituzten.
-Murruak lodiak eta sendoak egiten zituzten. [[Harlandu]]a, [[harlangaitz]]a eta [[adreilu]]ak erabiltzen zituzten hauek egiteko. Oso trebeak ziren harriarekin eta askotan harladua erabiltzen zutenean ez zuten morteirurik erabiltzen eta bestetan egurrezko grapa batzuk erabiltzen zituzten hauen elkartzeko. Gehienetan margoturik egoten ziren. Euskarriak [[koloma]]k eta [[pilare]]ak ziren eta erebilitako [[kapitel]]ak biziren nagusiki; [[korintiar]]ra eta [[piramide]] moztua (tronkopiramildala). [[Ferra arkua]] zein [[erdi puntuko arkua]]k erabili zituzten. Baoak txikiak eta estuak egiten zituzten eta gehienetan [[sareta]] edo zelosia jartzen zitzaien. Eraikinak [[ganga]]tu egiten zituzten; kanoi ganga, ertz ganga, labeganga, ferra ganga zein kupulak egingo dituzte.
+Murruak lodiak eta sendoak egiten zituzten. [[Harlandu]]a, [[harlangaitz]]a eta [[adreilu]]ak erabiltzen zituzten hauek egiteko. Oso trebeak ziren harriarekin eta askotan harladua erabiltzen zutenean ez zuten morteirurik erabiltzen eta bestetan egurrezko grapa batzuk erabiltzen zituzten hauen elkartzeko. Gehienetan margoturik egoten ziren. Euskarriak [[koloma]]k eta [[pilare]]ak ziren eta erebilitako [[kapitel]]ak biziren nagusiki; [[korintiar]]ra eta [[piramide]] moztua (tronkopiramildala). [[Arku (arkitektura)|Ferra arkua]] zein [[Arku (arkitektura)|erdi puntuko arkua]]k erabili zituzten. Baoak txikiak eta estuak egiten zituzten eta gehienetan [[sareta]] edo zelosia jartzen zitzaien. Eraikinak [[ganga]]tu egiten zituzten; kanoi ganga, ertz ganga, labeganga, ferra ganga zein kupulak egingo dituzte.
 Oinplano [[basilika]]la eta zentralitatua erabiltzen zituzten. Eraikuntzak guztiz artikulatuak daude eta bolumetrian oinarriturik. Areto eta ezpazio ezberdin ugari egiten zituzten beraien liturgiaren beharetara egokituz. [[Burualde]]etan, gehienetan abside nabaria izaten zen eta bestalde burualde hirukoitza. [[Abside]]ak ez daude nabeekin lerrokaturik askotan... Oinalden atariak edo portikoak egiten zituzten, baita alboetan ere. Atarien alboetan, gelak izaten zituzten (erromes gunea, ibiltarientzat, ostatu gisa,...). [[Kantzela]] edo mugarriak erabili zituzten, espazioa hierarkizatuz.