Guameko gudua (1944)

Guameko gudua
Mota	gudu
Honen parte da	Bigarren Mundu Gerra
Data	1944ko abuztuaren 10a
Kokaleku	Guam
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Parte-hartzaileak	Ameriketako Estatu Batuak

Guameko bigarren gudua Bigarren Mundu Gerrako Ozeano Bareko gerrako bataila izan zen, Estatu Batuetako eta Japoniako Inperioko tropen artean. Guam uhartean izan zen gudua, Ozeano Barean, 1944ko uztailaren 21etik abuztuaren 10era bitartean. Gudua AEBetako garaipenarekin amaitu zen, eta Guam ondorengo ekintza militarren oinarri bihurtu zen.

Testuinguru historikoa eta geografikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mariana uharteetako handiena da Guam, 48 kilometro luze eta 14 kilometro zabal. 1898ko Espainia eta Estutu Batuen Gerraz geroztik Estatu Batuen esku zegoen uhate hori, japoniarrek okupatu zuten 1941eko abenduaren 11n, Pearl Harborren aurkako erasoaren ondoren. Saipan bezalako beste uharteak bezain ondo defendatua ez egon (Saipan Lehen Mundu Gerraren amaieratik japoniarren jabetzapean zegoen), 1944an jada militarren presentzia nabarmena zuen.

Marianak inbaditzeko aliatuen plan aldez aurretiko bonbardaketa gogorra aurreikusten zuen, lehenik, ekialdeko Marshall uharteetan oinarritutako hegazkin-ontzi eta hegazkin-basearen bidez, aireko nagusitasuna lortu ondoren, bonbardaketak egiteko korazatuekin. Guam bere tamaina handiagatik aukeratu zuten helburu gisa, Filipinetan, Taiwanen eta Ryukyu uharteetan operazio militarren hurrengo etapan laguntzeko egokia baitzen; Aprako ur sakonetako badia itsasontzi handienentzat egokia zen; eta aireko bi eremuak egokiak ziren B-29 Superfortress hegazkin bonbaketarientzat.^[1]

Saipango inbasioa 1944ko ekainaren 15erako programatu zen, eta hilabete horretako 18rako prestatutako Guamen lehorreratzeak kontuan hartzen zituen. Jatorrizko programa baikorra zen. Saipango goarnizio japoniarraren erresistentzia gogorra eta hegazkin-ontzi japoniarren eraso handia (A-Go operazioa) zela eta, Guameko inbasioa hilabetez atzeratu zen.^[1]

Gudua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Arrezife eta erlaitzez inguraturik, Guamen inbasioak arazo latzak planteatzen zituen. Uztailaren 21ean, estatubatuarrak Oroteko penintsularen bi aldeetan lehorreratu ziren, Guam mendebaldean, aireko eremua mozteko asmoz. Marine 3. dibisioa Asanen lehorreratu zen, Agañatik gertu, Oroteren iparraldean, 08:28an, eta Marineen lehenengo behin-behineko brigada Agatetik hurbil lehorreratu zen, hegoaldean. Artilleria japoniarrak 20 AMTRAC hondoratu zituen, baina 09:00etan, tankeek bi hondartzetan lurra hartzea lortu zuten. 77. Infanteria Dibisioak lehorreratze zailagoa izan zuen. IIbilgailu anfibiorik gabe, arrezifearen ertzetik ibaian behera iritsi behar izan zuen lurrera, lehorreratzeagatiko gabarrak han utzita.^[1]

Uztailaren 21eko iluntzean, 2 kilometro sakonerako hondartza-buruak ezarri zituzten. Japoniarrek kontraerasoa bota zuten borrokaren lehen egunetan, gehienbat gauez, infiltrazio-taktikak erabiliz. Hainbat aldiz sartu ziren Estatu Batuetako defentsetan, eta atzera egin behar izan zuten, galera handiekin. Takeshi Takashima teniente jenerala uztailaren 28an hil zen eta Hideyoshi Obata teniente jenerala defentsarien agintea hartu zuen.^[2]

Errefortzu eta probisioen hornidura oso zaila gertatu zitzaien estatubatuarrei lehen egunetan. Lehorreratze-ontziak ezin ziren arrezifetik harantzago iritsi, hondartzatik ehunka metrora, eta ibilgailu anfibio gutxi zeuden. Hala ere, bi hondartza-buruak uztailaren 28an elkartu ziren, eta Oroteko aire-eremua eta Aprako badia uztailaren 30ean harrapatu zituzten.

Japoniarren kontraerasoek hondartza-buruen inguruko estatubatuarrak higatzea lortu zuten. Abuztuaren hasieran janaririk eta muniziorik gabe geratu ziren, eta tanke-sorta bakarra geratu zen. Obatak bere tropak irlaren hegoaldetik kendu zituen, irlaren erdialdeko eremu menditsuan irauteko asmoz. Baina Estatu Batuetako itsasoaren eta airearen kontrola Guam inguruan zela eta, berrhorniketarekin eta ia ezinezko errefortzuekin, egun gutxi batzuetarako porrota atzeratu besterik ezin zuen egin.

Abuztuaren 2tik 4ra Barrigada mendian izandako liskarraren ondoren, Japoniako lerroa kolapsatu egin zen eta gainontzekoa iparralderanzko jazarpena izan zen. Ozeano Bareko gerrako beste borroka batzuetan bezala, japoniarrek uko egin zioten amore emateari eta ia denak hil ziren.

Ondorioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Soldadu japoniar gutxi batzuek oihanean ezkutuan egotea lortu zuten. 1945eko abenduaren 8an, Estatu Batuetako itsas armadako hiru infante boskatu eta hil zituzten. 1972ko urtarrilaren 24an, ehiztari batzuek aurkitu zuten oihanean Shοichi Yokoi sarjentu japoniarra. Leize batean bakarrik bizi izan zen 27 urtez.

Guam borrokaren ondoren, aliatuentzako operazio-oinarri bihurtu zen. Seabeek aireko bost eremu handi eraiki zituzten, eta bertatik B-29 bonbardaketak hegan egiteko gai izan ziren, Ozeano Bareko mendebaldeko eta Japoniako helburu militarretaraino.

Estatu Batuetako bi marinek Ohorezko Domina jaso zuten batailan egindako ekintzengatik: PFC Frank Witek hil ondoren jaso zuen, eta Louis Wilson kapitainak, gero jeneral izendatu zutenak. Guamek Askapenaren Eguna ospatzen du uztailaren 21ean (Liberation Day ingelesez).^[3]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b ^c (Ingelesez) Rottman, Gordon L.. (2013-01-20). Guam 1941 & 1944: Loss and Reconquest. Bloomsbury Publishing ISBN 978-1-4728-0011-4. (Noiz kontsultatua: 2023-11-04).
↑ (Ingelesez) National Archives and Records Administration. (1944). ALLIES STUDY POST-WAR SECURITY [ETC.. ] (Noiz kontsultatua: 2023-11-04).
↑ (Ingelesez) Gruhl, Werner. (2007). Imperial Japan's World War Two: 1931 - 1945. Transaction Publishers ISBN 978-0-7658-0352-8. (Noiz kontsultatua: 2023-11-04).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

The U.S. Army Campaigns of World War II: Western Pacific Center of Military History, U.S. Army. (en inglés)
Guam: Operations of the 77th Division, American Forces in Action series, Historical Division, War Department, 1946. (Center of Military History Pub 100-5) (en inglés)
Lodge, Major O.R. USMC Historical Monograph: The Recapture of Guam, Historical Branch, United States Marine Corps, 1954. (en inglés)
O'Brien, Cyril J. Liberation: Marines in the Recapture of Guam, Marines in World War II Commemorative Series, Marine Corps Historical Center, United States Marine Corps, 1994. (en inglés)
Keene, R.R.. "Wake up and die, Marine!". Leatherneck Magazine.

Datuak: Q696900
Multimedia: Battle of Guam / Q696900

[:0-1] (Ingelesez) Rottman, Gordon L.. (2013-01-20). Guam 1941 & 1944: Loss and Reconquest. Bloomsbury Publishing ISBN 978-1-4728-0011-4. (Noiz kontsultatua: 2023-11-04).

[2] (Ingelesez) National Archives and Records Administration. (1944). ALLIES STUDY POST-WAR SECURITY [ETC.. ] (Noiz kontsultatua: 2023-11-04).

[3] (Ingelesez) Gruhl, Werner. (2007). Imperial Japan's World War Two: 1931 - 1945. Transaction Publishers ISBN 978-0-7658-0352-8. (Noiz kontsultatua: 2023-11-04).

[1]

[2]

[3]