Haurdunaldiko hiperemesia edo hiperemesi grabidikoa[1]haurdunaldian ohikoak diren gorakoak, oso ugariak eta denbora luzean irauten dutenak.[2] Haurdunarengan oso ohikoak diren goragaleak eta gorakoak bezala, hiperemesia 5 aste inguruan agertzen da eta 20ak baino lehen konpontzen dira, eta, oro har, eragindako emakumeak elikagaiak eta likidoak modu desegokian jatea saihesten du.[3]
Hiperemesis hitzak gorakoen gehiegizko kopurua esan nahi du, eta haurdunaldien % 0,3tik % 2ra bitartekoetan gertatzen da.[4]
Gaitz fisiko hau nahasmendu psikologikoekin edota psikiatrikoekin nahastu izan da urteetan, eta arreta deitzeko estrategia zela ulertzen zuten medikuek, baita abortua gauzatzeko nahi ezkutua adierazten zuela ere.[5][6][7][8]
1930. hamarkadan, haurdun zeuden emakumeak botaka egiten zutenean komunera lagundu edo konketa bat hurbildu beharrean gonbitoarekin uzten zituzten ohean eta emakumeek neurosia zutela ondorioztatzen zuten.[9][8]
Etengabeko botakek eragiten duten osasun larrialdia dela emakume asko ospitalizatzen dituzte. Ospitalizazioan jasotzen duten egungo tratamendua isolamendua da. Gela ilunetan sartu, bisitak debekatu eta mugikorra kentzen diete.[8] Izan ere, erabili den teoriaren arabera, ustezko abortu nahi inkontziente gainditzeko bidea isolamendua litzateke.[8] Azken urteetan praktika misoginoa dela onartu bada ere, Europako hainbat herrialdeetan mantentzen da, besteak beste, Frantzian, non herrialde honetako ginekologo eta obtetren eskolak praktika hau deitoratu zuen 2022an.[8]
Marlena Fejzok, estatubatuar genetista, gaitz honen jatorri fisikoa ikertzen hasi zen bere bigarren haurdunaldia eta gero, non etengabeko botakaren ondoriozko abortua izan zuen. Hogei urtez aritu zen gaitza ikerkertzen genetikoa zela ondorioztatu eta eragiten duen proteina aurkitu arte, GDF15-a.[10][11][8] Ikerketarako diru laguntzak eta giza baliabideak HER Fundazioaren eta Hegoaldeko Kaliforniako Unibertsitatean dute jatorria.[11] Momentuz ez da botikarik, baina ikertzen ari dira.[11]
Datuak: Q391556
Multimedia: Hyperemesis gravidarum / Q391556