Helen Murray Free

Wikipedia, Entziklopedia askea
Helen Murray Free

American Association for Clinical Chemistry (en) Itzuli presidentea

Bizitza
JaiotzaPittsburgh, 1923ko otsailaren 20a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
BizilekuaYoungstown (Ohio)
Lehen hizkuntzaingelesa
HeriotzaElkhart (Indiana), 2021eko maiatzaren 1a (98 urte)
Familia
Ezkontidea(k)Alfred Free (en) Itzuli  (1947 -
Hezkuntza
HeziketaCollege of Wooster (en) Itzuli 1944) Zientziatan graduatua : kimika
Central Michigan University (en) Itzuli 1978) Arte-masterra : kudeaketa
Poland Seminary High School (en) Itzuli 1941)
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakkimikaria eta asmatzailea
Enplegatzailea(k)Bayer
Indiana University South Bend (en) Itzuli
Miles Laboratories (en) Itzuli  (1944 -
Jasotako sariak

Helen Murray Free (Pittsburgh, 1923ko otsailaren 20a - Elkhart, 2021eko maiatzaren 1a) [1] emakume kimikari eta hezitzaile estatubatuarra izan zen. Diabetesa eta beste gaixotasun batzuen in vitro testak garatzeagatik sortutako iraultzaren ondorioz ezaguna da.

The College of Wooster-en kimikan lizentziatura lortu zuen 1944an eta MBA bat Michigan erdialdeko Unibertsitatean 1978an. Indiana Unibertsitateko South Bend-eko zuzendaritzako irakasle laguntzailea eta Bayer AG enpresako aholkularia izan zen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hezkuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Helen Youngstown-en (Ohio) ikastetxe publikoetan hezi zen eta 1941ean graduatu zen Poland Seminary High School-eko ikasketetan. Wooster College-ko udalekuetara joaten ari zela, Wooster-era joateko ahalegina egin zuen.

1941eko abenduan, Pearl Harbor bonbardatu zutenean, gazte asko soldadutzan sartu ziren edo soldadutzak sartu zituen. Hori zela eta, emakumeak zientziazko karrerak egitera bultzatu zen eta, beraz, Helenek 1944an kimikara aldatu zen. Kimikara pasatzea inoiz gertatu zitzaion "gauzarik beldurgarriena" izan zela esan du.

Karrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wooster-en graduatu ondoren, berehala hasi zen kalitate kontroleko kimikari gisa lanean Miles Labs-en (Alka-Seltzer-en sortzaile gisa ezaguna); hala ere, kalitate kontrolean lan egin beharrean ikertzaile izateko asmoa zuen. Alfred Free-k bere biokimika ikerketa taldean lanpostu irekia izan zuenean, kargua bete zuen. [2] 1947an ezkondu eta sei seme-alaba izango zituzten.

Jatorriz, antibiotiko desberdinak ikertzen zituzten erreaktiboen sistema lehorretara joan aurretik. Clinitest findu zuten, paziente diabetikoen gernuan glukosa-maila neurtzen duen pastilla, eta Acetest, diabetearentzako beste probetako pastilla bat garatu zuten. [2] [3]

Geroago, senarrarekin lan egin zuen probak piluletatik zerrendetara eramateko, eta Clinistix aurkeztu zuen 1956an. Gernuetako glukosa kontrolatzen duen lehenengo froga izan zen. [3] Beste hainbat proba zerrenda garatu eta merkatuan gehitu ziren, besteak beste, Uristix, Ketostix, Dextrostox, Labstix eta Multistix. [2] Produktu horiek oraindik erabiltzen dira.

1969an, Hazkunde eta Garapen Sailera joan zen, eta, azkenean, 1976an Espezialitateko Test Sistemen zuzendaria izan zen. Ikerketa Produktuen Dibisioko Marketing Zerbitzuen zuzendaria izan zen Bayer Diagnosticsek 1978an Miles erosi zuenean. [4] [5]

MBA (Osasun Laguntzako Administrazioa) ere irabazi zuen Michigan Centralean (1978) eta South Bend-eko Indiana Unibertsitateko zuzendaritzako irakasle laguntzailea da. [6]

1975erako, zazpi patente lortu zituen gernu-analisiaren azterketa mediko eta klinikoetan hobetzeko. Urte horretan, bera eta bere senarra beraien bigarren liburua idatzi zuten, Uroanalisia laborategian, oraindik alorreko lan estandarra dena. [6]

1982an erretiratu zen, baina Elkhart-eko (Indiana) Bayer Diagnostics-eko aholkulari lanetan jarraitu zuen.

Erretiroa hartu ondoren, zientzia hezkuntzaren sustatzaile aktiboa bihurtu zen. Arreta berezia eskaini du emakumeak eta bazterturik dauden ikasleak hezteari, "Haurrak eta Kimika" eta "Zabaldu zure horizonteak" bezalako programen bidez. [3]

Sariak eta ohoreak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1980an, Garvan-Olin domina jaso zuen, emakumezkoei kimika arloan egindako zerbitzu bikainagatik emana. 1996an, Kilby saria jaso zuen bizitza osorako. [7]

Kimika Klinikorako Amerikako Elkarteko presidentea izan zen 1990ean eta 2006an sari ospetsua jaso zuen Kimika Klinikoari egindako ekarpen bikainengatik.

1993an Amerikako Kimika Elkarteko presidente hautatu zuten. Lehendakari gisa, bere lehentasun nagusia izan zen jendeak kontzientzia hartzea kimikak gure bizitzan izan duen paper positiboaz. ACS-k sari bat izendatu zuen bere omenez, Helen M. Free Award in Public Outreach. [8]

2000. urtean Asmatzaileen Ospearen Areto Nazionalean sartu zuten.

2010ean, Barack Obama presidenteak Teknologiaren eta Berrikuntzaren Domina Nazionala eman zion. [9] [10] [11]

Helen eta Al Free-ren diagnostiko-proben ibilbideak garatzeko lana Mugarri Historiko Kimiko Nazionala izendatu zuten Amerikako Kimika Elkarteak 2010eko maiatzaren 1ean, Elkhart-eko (Indiana) ETHOS Science Center-en. [12]

2011n, Emakumeen Ospearen Aretoan sartu zuten . [13]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Helen Murray Free Dies at 98; Chemist Developed Diabetes Test. ISSN 0362-4331..
  2. ↑ a b c Helen M. Free and Alfred Free. .
  3. ↑ a b c Helen Murray Free. .
  4. ↑ Helen M. Free. .
  5. ↑ JCE Online: Biographical Snapshots: Snapshot. .
  6. ↑ a b Inventor of the Week: Archive. .
  7. ↑ The Kilby International Awards. .
  8. ↑ Helen M. Free Award for Public Outreach. .
  9. ↑ Obama to present medal to Elkhart woman. .
  10. ↑ Remarks by the President in Presenting National Medals of Science and National Medals of Technology and Innovation. .
  11. ↑ News & Views: Helen Free Receives National Honor. .
  12. ↑ Al and Helen Free and the Development of Diagnostic Test Strips. .
  13. ↑ Salón de la Fama Nacional de Mujeres, Helen Murray Gratis

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Helen_Murray_Free&oldid=9192739"(e)tik eskuratuta