Herbehereetako urrezko aroko margolaritza

Wikipedia, Entziklopedia askea
Vermeer, Delft heriko ikuspegia, 1660 - 1661

Herbehereetako pintura barrokoa Zazpi Probintzia Batuen Errepublikan egindako pintura da. Garai horri Herbehereetako Urrezko Aroa deitzen zaio, eta gehienetan XVII. mendean kokatu ohi da Herbehereetako historian.[1]

Gaztelako koroak Herbehereetako lurraldean izan zuen kontrol zorrotza apaldu egin zen Zazpi Probintzia Batuetako Errepublikaren matxinada garaitu zenean, eta laurogei urteko Gerraren amaieran (1568-1648), Herbehereetako independentzia ekarri zuena. Hegoaldeko Herbehereek 1713ko Utrechteko Itunera arte Gaztelaren mende jarraitu zuten.

Holandako Errepublika berria Europako naziorik oparoena zen, eta Europako merkataritza, zientzia eta artea zuzentzen zituen. Estatu berria osatzen zuten Herbehereetako iparraldeko probintziak, tradizioz, Flandesko hegoaldeko hiriak baino garrantzi gutxiagoko arte-guneak izan ziren, eta gerrak biztanleria handizka astindu eta lekualdatu izanak, eta monarkiak eta kultura-tradizio katolikoek eragindako geldialdi gogorrak esan nahi zuten Holandako arteak erabat berrasmatu behar zuela, eta erronka hori indartu egingo zela.

Garai hartako ezaugarri bereizgarrietako bat pintura-generoak ugaritzea da, artista gehienek horietako batean egiten baitute arte-ekoizpena. Espezializazio horren garapen osoa 1620ko hamarkadaren amaieratik 1672ko frantziar inbasiora arte ikusten da, han baitago pinturaren Urrezko Aroa.

Mugimendu horrek norabide desberdinak hartzen ditu lurraldearen arabera:

  • Iparraldeko errepublika berri protestante eta burgesari, genero piktorikoen aniztasun handiagoa eta gai-dibertsifikazioa daude.
  • Espainiako Herbehereetan, katoliko eta aristokratikoetan, historiako pintura eta erlijio-gaiak nagusitzen dira.

Hegoaldeko Herbehereetako pintura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Peter Paul Rubensen Hiru graziak (1639)

Eskola flamenkoen garai gorena, barrokoan zehar, Anberesko XVII. mendeko eskola naturalistarena baino ez zaio geratzen, eta Rubens (1577-1640) da eskola horretako burua, margolari, grabatzaile, arkitekto, humanista eta diplomatikoa.

Pinturan sortutako jenio unibertsal hori Anberesen eta Italian sortu zen, eta genero guztietako 2.300 koadro inguru egn omen zituen. Irudimen sortzaile bikaina du, sentimendu-adierazpen bizia, jarrera dramatikoetarako joera eta, batzuetan, gehiegizkoa. Bere konposizio aztertua, askotan, sentsualitatez bustitzen da, bere marrazkia forma sendoekin hornitzen da eta koloreztatzeko bere sinpletasuna distiratsu eta ondo konbinatua bihurtzen da.

Rubensen jarraitzaile ugarien artean, onena Anton van Dyck omen da, eta haren ikaskideen artean Jacob Jordaens , biak dira Anbereskoak. Van Dyck garai hartako aristokraten erretratugile handia izan zen, Velázquezekin baino ezin zen konparatu, eta historiako pinturan ere nabarmendu zen. Guztira 1.500 koadro esleitzen zaizkio. Jordanes, aurreko bietatik hurbil dago errealismoan eta koloretsuan; hala ere, haren irudiek ez dute noblezia hura, eta pintzela ez da hain emankorra.

Azpimarratzekoa da, halaber, Rubensen inspirazioa hartu eta haren ikasgaiak jaso zituzten artista askoren artean, Teniers leinua fa aipagarria (David Teniers zaharra eta haren semeak Abraham eta David Teniers gaztea).

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ En termes històrics generals, s'acostuma a considerar el 1702 com el final de l'Edat d'Or, una fita que encaixa raonablement bé en la pintura.

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Alpers, Svetlana. The art of describing: Dutch art in the seventeenth century (en anglès). University of Chicago Press, 15 April 1984. ISBN 9780226015132 [Consulta: 11 novembre 2010]. 
  • Ekkart, Rudolf E. O.; Lyons, Rebecca; Buvelot, Quentin; Marieke de Winkel, Mauritshuis (Hague, Netherlands), National Gallery (Great Britain). Dutch portraits: the age of Rembrandt and Frans Hals (en anglès). Royal Picture Gallery Mauritshuis, 2007. ISBN 9781857093636 [Consulta: 11 novembre 2010]. 
  • Franits, Wayne E. Dutch seventeenth-century genre painting: its stylistic and thematic evolution (en anglès). Yale University Press, 2004. ISBN 9780300102376 [Consulta: 11 novembre 2010]. 
  • Fuchs, Rudolf Herman. Dutch painting (en anglès). Thames and Hudson, 1985. ISBN 9780500201671 [Consulta: 11 novembre 2010]. 
  • Lloyd, Christopher. Enchanting the eye: Dutch paintings of the golden age (en anglès). Royal Collection Enterprises, 2004. ISBN 9781902163901 [Consulta: 11 novembre 2010]. 
  • MacLaren, Neil; Brown, Christopher. The Dutch school: 1600-1900 (en anglès). National Gallery, 1991 [Consulta: 11 novembre 2010]. 
  • Prak, Maarten Roy; Epstein, Stephan R. Guilds, innovation, and the European economy, 1400-1800 (en anglès). Cambridge University Press, 2008. ISBN 9780521887175 [Consulta: 11 novembre 2010]. 
  • Reitlinger, Gerald. The Economics of Taste: The rise and fall of the picture market, 1760-1960 (en anglès). 1. Holt Rinehart and Winston [Consulta: 11 novembre 2010]. [Enllaç no actiu]
  • Schama, Simon. The embarrassment of riches: an interpretation of Dutch culture in the Golden Age (en anglès). University of California Press, September 1988. ISBN 9780520061477 [Consulta: 11 novembre 2010]. 
  • Shawe-Taylor, Desmond; Scott, Jennifer. Bruegel to Rubens: masterpieces of Flemish painting (en anglès). Royal Collection Publications, 2007. ISBN 9781905686001 [Consulta: 11 novembre 2010]. 
  • Slive, Seymour. Dutch painting 1600-1800 (en anglès). Yale University Press, 1995. ISBN 9780300074512 [Consulta: 11 novembre 2010]. 

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Herbehereetako_urrezko_aroko_margolaritza&oldid=9115691"(e)tik eskuratuta