István Szabó

István Szabó
	; (2004) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Budapest, 1938ko otsailaren 18a (86 urte)
Herrialdea	Hungaria
Lehen hizkuntza	hungariera
Familia
Ezkontidea(k)	Vera Gyürey (en)
Hezkuntza
Heziketa	University of Theatre and Film Arts (en) 1961)
Hizkuntzak	alemana; hungariera
Jarduerak
Jarduerak	film-zuzendaria, idazlea, gidoilaria, zinema aktorea eta prosalaria
Jasotako sariak	ikusi Kossuth Saria (1975) ; Béla Balázs Award (1967) ; Kölcsey memorial plaque (1998) ; Goethe domina (1994) ; Pushkin Medal (2005) ; Master of Hungarian Motion Picture (2007) ; Meritorius Artist of Hungary (1982) ; David di Donatello (1982) : Mephisto (en) ; Great Artist of Hungary Award (1985) ; Hazám-díj (2001) ; Commander with Star of the Order of Merit of Hungary (2002) ; National Artist Award (2014) ; European Film Award for Best Screenwriter (1992) : Sweet Emma, Dear Böbe (en) ; European Film Award for Best Screenwriter (1999) : Sunshine (en) ; Best Screenplay Award (Cannes Film Festival) (1981) : Mephisto (en) ; Jury Prize (1985) : Colonel Redl (en) ; Silver Bear Grand Jury Prize (1992) : Sweet Emma, Dear Böbe (en) ; Silver Bear for Best Director (1980) : Confidence (en) ; BAFTA Award for Best Film (1986) : Colonel Redl (en) ; honorary citizen of Budapest (1996) ;
Kidetza	Berlingo Arteen Akademia

István Szabó (Budapest, 1938ko otsailaren 18a) hungariar zinema-zuzendaria da. Budapesteko Antzerki eta Zinema Akademian egin zituen ikasketak. 1960ko hamarraldian nazioarteko jaialdiz jaialdi ibili zen bere film laburrekin, eta lehenengoekin, adibidez Koncert (1961) filmarekin, sari asko irabazi zituen. Bere lehenengo film luzeek ere arrakasta handia izan zuten nazioarteko jaialdietan (Locarno, Mosku). Handik urteetara bere izena indar handiz entzun zen, ostera, Bizalom filma (1979) atzerritar film onenaren Oscar sarirako izendatu zutenean; filmak, gainera, zuzendari onenaren Zilarrezko Hartza saria jaso zuen Berlingo Jaialdian. Hala ere, Mephisto (1981) filma, Klaus Maria Brandauer austriar antzezlearekin, izan zen kritikaren arreta ez ezik ikusleena ere erakarri zuena lehenengo aldiz. Lan horrekin atzerriko film onenaren Oscar saria jaso zuen, eta Cannesko Jaialdian gidoi onenaren saria irabazi zuen. Hurrengo bi filmetan ere Klaus Maria Brandauerrek jokatu zituen protagonista-paperak: Coronel Redl (1985, Austria-Hungariako gudarosteko buruzagi izatera iritsi zen jatorri apaleko soldadu baten biografia) eta Hanussen, aztia (1988).

1991n, film ingeles bat egin zuen Glenn Close protagonista zela: Hitzordua Venusekin (operaren aurkako satira bat, bel cantoaren alderdi guztiak aztertzen dituena, divo-izaerak, finantzak, nazionalismoak etab. desegiteko eta negozioaren atzean ezkutatzen dena azaltzeko). Hurrengo urtean, Emma eztia, Böbe maitea filmarengatik gidoi onenaren Europako Film Saria jaso zuen. Szabók maisutasunez elkartu ditu teknika-alorreko trebezia eta film bakoitzean kameraren aurrean lehenengo aldiz azaltzen denaren xalotasuna. Beste zenbait lan aipagarri: Álmodozások Kora (1964); Szerelmesfilm (1970); Ösbemutató (1974); Budapesti mesék (1976); Tegebuch des grüne vogel (1980); Offenbach titkai (1996); The Taste of Sunshine (1998).

2004an, Being Julia filma egin zuen, W. Somerset Maughamen nobela bat oinarri hartuta, eta Annette Bening aktore amerikarra protagonista zela.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Datuak: Q55218
Multimedia: István Szabó (film director) / Q55218