Edukira joan

Zuntz dietetiko

Wikipedia, Entziklopedia askea
(«Janari zuntz» orritik birbideratua)
Zuntz dietetikoan aberatsak diren elikagaiak.

Zuntz dietetikoa bide gastrointestinalaren entzimen hidrolisiarekiko iraunkorrak diren landare jatorriko polisakarido osoak dira, lignina barne.

Mugimendu gastrointestinalak erregulatzen ditu eta hesteetako bakterioen hazkuntza ahalbidetzen du. Aldiz, ezin dugu liseritu ezta metabolizatu ere, eta ez du funtzio erregulatzaile ez egituratzailerik gure organismoan, beraz, nutrientea kontsideratzea edo ez zalantzan dago.

Sailkapena

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zuntz dietetikoaren sailkapena disolbagarritasunaren arabera egin daiteke:

  • Zuntz disolbagarria: Almidoi iraunkorra, pektinak, gomak, muzilagoak eta hemizelulosa batzuk dira. Hidratatzeko gaitasuna dute eta gelak sortzen dituzte hesteetan, gainera, glukosa, kolesterola eta gantzen absortzioa atzeratzen du eta koloneko mikroflorak zuntzaren hartzidura eragiten du. Ondorengo elikagaietan aurki dezakegu: frutetan, barazki eta ortuarietan, lekaleetan eta algetan, hurrenez hurren.
  • Zuntz disolbaezina: Zelulosa, zenbait hemizelulosa eta lignina dira. Hartzidura gutxi eragiten du eta mugimendu gastrointestinal handiak sortzen ditu denbora laburrean. Honetaz gain, gorotzen bolumena handitzen du. Ondorengo elikagaietan aurki daiteke: zerealetan, lekaleetan, eta fruta eta barazkietan, hurrenez hurren.

Salbuespenak daude: zenbait zuntz disolbaezin hartzitu egiten dira eta zenbait zuntz disolbagarrik ez dute glukosa eta gantzaren absortzioan eragiten.[1][2][3]

Gomendioak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Gizaki heldu osasutsuan 25-30g/egun izango litzateke ingesta egokia. Disolbagaitz eta disolbagarri proportzioa 3:1 izanik.
  • Haurtzaroan (adina + 5g)/eguneko izatea gomendatzen da.
  • Urte bat baino gutxiagoko umeek, zuntzik ez hartzea gomendatzen da, hestea ez baitute garatuta zuntza hartzeko.
  • Zahartzaroan, idorreria ohikoa denez, 30g/egun hartzea gomendatzen da.
  • Haudunaldian, ez dira heldu osasuntsu baten gomendioak aldatzen, hala ere, toleratzea zailagoa izaten da.
  • Bestelako kasuetan edo gomendioak nola bete ez jakitekotan, Dietista-Nutrizionista batekin kontaktuan jartzea onena izango litzateke.

Ingestaren onurak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Idorreria ekiditen laguntzen du, gorotzen bolumena handituz eta trinkotasuna gutxituz.
  • Dibertikulosia edo gaixotasun dibertikularrak saihesten duitu. Koloneko paretan agertzen diren poltsatxo txikiak dira.
  • Obesitatea ekiditen laguntzen du. Zuntz ugari duten elikagaiak kaloria gutxidunak direlako oro har, eta zuntzak nutriente batzuen xurgapena moteltzen duelako.
  • Koloneko eta ondesteko minbiziaren prebentzioan laguntzen du. Nahiz eta, zuntzean ugaria den dieta batek minbizi mota hau ez saihestu, lehenengo ikerketa epidemiologiko obserbazionaletan ikusi zen zuntzan aberatsa den dieta eramaten zuten pertsonek minbizia pairatzeko intzidentzia txikiagoa zutela.
  • Diabetes mellitus: bereziki solugarria ez den zuntzaren ingestak gluzemiaren kontrola hobetzen du, hiperintsulinemia gutxituz eta II motako diabetikoetan lipidoen kontzentrazio plasmatikoak gutxituz.[4]
  • Hiperkolesterolemia: Kolesterolaren absortzioa gutxitzen baitu zuntzak.[5][6]

Zuntz kantitate egokia hartzeko gomendio orokorrak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Barazki, ortuari, produktu integral, lekale eta fruta freskoa eguneroko dietaren parte izatea.
  • Egositako barazkiez gain, gordinak ere hartzea.
  • Barazki eta lekale pureak ez iragaztea.
  • Fruta azala kendu gabe jatea.

Aurkako efektuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Flatulentziak, abdomenaren distentsioa, metiosimoa edo min abdominalak pairatu daitezke.[7]
  • Eguneko 50g baino gehiago kontsumitzen badira, kaltegarria izan daiteke mineralen aprobetxamendua eta bitamina liposolugarrien xurgapena kaltetuko baita.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ Olagnero, Abad, Bendersky, Genevois, Granzella, Montanati, Gabriela, Andrea, Silvia, Carolina, Laura, Mara. [http://www.fmed.uba.ar/depto/nutrinormal/funcionales_fibra.pdf «Alimentos funcionales: fibra, prebióticos, probióticos y simbióticos»] Trabajo de actualización.
  2. ↑ (Ingelesez) Hylla, S; Gostner, A; Dusel, G; Anger, H; Bartram, H P; Christl, S U; Kasper, H; Scheppach, W. (1998-01-01). «Effects of resistant starch on the colon in healthy volunteers: possible implications for cancer prevention» The American Journal of Clinical Nutrition 67 (1): 136–142.  doi:10.1093/ajcn/67.1.136. ISSN 0002-9165. (Noiz kontsultatua: 2018-03-02).
  3. ↑ Wayback Machine. 2008-12-09 (Noiz kontsultatua: 2018-03-02).
  4. ↑ (Ingelesez) Association, American Diabetes. (2008-01-01). «Nutrition Recommendations and Interventions for Diabetes: A position statement of the American Diabetes Association» Diabetes Care 31 (Supplement 1): S61–S78.  doi:10.2337/dc08-S061. ISSN 0149-5992. PMID 18165339. (Noiz kontsultatua: 2018-03-02).
  5. ↑ (Gaztelaniaz) Fibra alimentaria. 2018-02-20 (Noiz kontsultatua: 2018-03-02).
  6. ↑ (Ingelesez) Lissner, L; Levitsky, D A; Strupp, B J; Kalkwarf, H J; Roe, D A. (1987-12-01). «Dietary fat and the regulation of energy intake in human subjects» The American Journal of Clinical Nutrition 46 (6): 886–892.  doi:10.1093/ajcn/46.6.886. ISSN 0002-9165. (Noiz kontsultatua: 2018-03-02).
  7. ↑ Escudero Álvarez y González Sánchez. (2006). «La fibra dietética» Nutrición Hospitalaria.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Zuntz_dietetiko&oldid=8029703"(e)tik eskuratuta