Almidoi
| Almidoi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Osatuta | oxigeno, karbono, hidrogeno, Amilopektina eta Amilosa |
| Mota |
polisakarido eta food ingredient (en)  |
| Ezaugarriak | |
| Dentsitatea |
1.450 kg/m³ |
| Sublimazio-tenperatura | 410 °C |
| Lurrun-presioa | 0 mmHg (20 °C) |
| Masa molekularra | 12.561,141 g/mol |
| Arriskuak | |
| Denboran ponderatutako esposizio muga |
5 mg/m³ (10 h, Ameriketako Estatu Batuak) 10 mg/m³ (10 h, baliorik ez) 15 mg/m³ (8 h, Ameriketako Estatu Batuak) |
| Lehergarritasun gutxieneko kontzentrazioa | 50 |
| Eragin dezake |
starch exposure (en) |
| Identifikatzaileak | |
| CAS zenbakia | 9005-25-8 |
| Gmelin | 28017 |
| RTECS zenbakia | GM5090000 |
| ZVG | 12160 |
| DSSTox zenbakia | GM5090000 |
| EC zenbakia | 232-679-6 |
| ECHA | 100.029.696 |
| CosIng | 74532 |
| MeSH | D013213 |
| UNII | 24SC3U704I, 4DGK8B7I3S, 79QS2MG2LP, 8I089SAH3T, 904CE6697V, O8232NY3SJ eta YAQ9FOE480 |
| KEGG | C00369 |
Almidoia landareetan baizik izaten ez den polisakaridoa da, alfa-glukosa molekulez osatua. Landare-zelularen biltegi energetikoa da, eta oso ugaria da zerealetan (garia, arroza, artoa...) eta baita tuberkuluetan ere (patata). Pikor handiak eratzen ditu landare-zelularen zitoplasman.
Egitura kimikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Almidoiaren formula (C6H10O5)n da, n aldakorra izanik (100.000 arte iritsiz). Hori dela eta, bere pisu molekularra ere aldakorra da, baina gehienetan oso altua (zenbait milioi dalton).
Almidoia bi polimeroren nahasketaz osatua dago: amilosa eta amilopektina.
- amilosak kate lineal luzea eratzen du, ez adarkatua, alfa-glukosaz osatua
- amilopektinaren kateak, berriz, adarkadura asko ditu, ez da lineala.
Almidoi gehienetan amilosaren kopurua %25 ingurukoa da eta amilopektinarena %75-ekoa.
Almidoia disolbaezina da ur hotzean eta alkoholean. Ur beroan, baina, ur-ahia sortzen du, zeinak iodo-disoluzio batean kolore urdina hartzen duen.
Funtzioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Almidoia landarearen erreserba energetikoa da. Bere erabateko hidrolisiak glukosa ematen duenez, landare-zelulak almidoia erabiltzen du bere behar energetikoak asetzeko, glukosa katabolizatuz.
Fotosintesian sortzen den glukosa gehiena, beraz, almidoi moduan gordetzen dute landareek.
Almidoia giza elikadurako gluzido iturri nagusia da, eta horrenbestez dietako funtsezko elikagaia da. Ugaria da ohiko elikagaietan (ogia, zerealak, lekaleak...), eta almidoiaren hidrolisiak —digestioan egiten dena— glukosa franko sortzen du.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Karbono hidratoak | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||