John Aitken (geofisikaria)

Wikipedia, Entziklopedia askea
John Aitken» orritik birbideratua)
John Aitken (geofisikaria)

Bizitza
JaiotzaFalkirk1839ko irailaren 18a
Herrialdea Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua
HeriotzaFalkirk eta Manchester1919ko azaroaren 14a (80 urte)
Hezkuntza
HeziketaGlasgowko Unibertsitatea : marine engineering (en) Itzuli
Jarduerak
Jarduerakfisikaria, asmatzailea eta meteorologoa
Jasotako sariak
KidetzaRoyal Society
Edinburgoko Errege-elkartea

John Aitken (1839ko irailaren 18a - 1919ko azaroaren 14a) meteorologo, fisikari eta itsas ingeniari eskoziarra izan zen. Hodei fisikaren eta aerosol zientziaren sortzaileetako bat izan zen, hauts eta laino partikulak atmosferan neurtzeko lehenengo gailua eraiki zuena, konimetroa.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aitken Falkirken jaio zen 1839ko irailaren 18an, Henry Aitkenen semea, Falkirkeko abokatu bat. 

Falkirk Grammar School-en ikasi zuen eta itsas ingeniaritza ikasi zuen Glasgoweko Unibertsitatean, bere ingeniari prestakuntza Messrs Napier & Sons-ekin burutuz, Glasgoweko ontziola.

Falkirken kokatu zen, non hainbat esperimentu burutu zituen. 1889an Errege Elkarteko kide izendatu zuten eta 1917ko Errege Dominarekin saritua izan zen. Edinburgheko Errege Elkarteko Keith Domina (1886) eta Gunning Saria (1897) ere jaso zituen. 1902ko apirilean Glasgoweko Unibertsitateko ohorezko doktoretza jaso zuen. 

1961eko azaroaren 13an hil zen Ardenlean, Falkirken.

Lana[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hauts atmosferikoko esperimentuak egin zituen hodeien eta lainoen eraketaren inguruan (1882), ihintzaren eraketari buruz (1885) eta zikloien legeei buruz (1891). Haren hauts partikulak airean zenbatzeko tresna izan da, gero, langile askok erabilia. Termometroko pantailen forma berriak ere asmatu zituen, meteorologiaren garapena lagunduz.

Hark diseinatutako aparatuarekin egindako esperimentuetako batek atmosferako partikula berrien formazioaren ebidentzia ekarri zuen. Lan hori argitaratu zuen "Hodei kondentsazioaren nukleoei buruz" izeneko artikulu batean, 1898an argitaratu zutena Edinburgheko Errege Elkartearen Transakzioen 39. liburukian.

Gaur egun, meteorologiako zientzialariek bere izena ematen dizkiete atmosferako aerosol partikularik txikienei (Aitken nukleoak), erradioa 0,1 mikrometro baino gutxiago dutenei. Tamaina tarte horretan, Aitkenek existentzia frogatu zuen berriki nukleatutako partikulak sartzen dira.