1839

1839. urtea
Kronologia
Mendeak	XVIII.a • XIX.a • XX.a
Hamarkadak	1810(e)koa • 1820(e)koa • 1830(e)koa • 1840(e)koa • 1850(e)koa
Urteak	1836 • 1837 • 1838 • 1839 • 1840 • 1841 • 1842
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1839 ; MDCCCXXXIX
Ab urbe condita	2592
Armeniar egutegia	1288 ; ԹՎ ՌՄՁԸ
Bahá'í egutegia	-5 – -4
Bengaliar egutegia	1246
Berber egutegia	2789
Egutegi budista	2383
Myanmarko egutegia	1201
Bizantziar egutegia	7347 – 7348
Koptoen egutegia	1555 – 1556
Etiopiar egutegia	1831 – 1832
Hebrear egutegia	5599 – 5600
	Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1895 – 1896
Shaka Samvat	1761 – 1762
Kali Yuga	4940 – 4941
Iraniar egutegia	1217 – 1218
Islamiar egutegia	1254 – 1255
Japoniar egutegia	Tenpō 10; (天保10年)
Korear egutegia	4172
Thailandiar eguzki egutegia	2382
Holozeniar egutegia	11839

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtarrilaren 6 eta 7a - Irlandan gertatu zen "Haize handiaren gaua", 185 km/h arteko haizeteekin, Dublinen eta herrialde osoan triskantza handiak eragin zituztenak, ehundaka hildakoekin. Aurreko 300 urteko hindamendirik handiena izan zen.
Martxoaren 9a - Mexiko eta Frantziaren arteko bake ituna sinatu zuten Veracruzen (Mexiko), Pastelen Gerra amaitutzat jotzen.
Abuztuaren 23a – Qing dinastiaren aurkako gerra prestatzen, gerora Lehen Opio Gerra izango zena, Britainia Handiaren armadak Hong Kongeko itsas portua bereganatu zuen.
Abuztuaren 31 - "Bergarako besarkadaren" bidez, Espartero eta Maroto jeneralen artekoa, Lehen Gerra Karlistari amaiera eman zioten.
Irailaren 20a - Liberalek karlistak garaitu zituzten, eta Lizarra bereganatzea lortu zuten.

Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtarrilaren 2a - Louis Daguerrek Ilargiaren lehenengo argazkia atera zuen, Frantziatik.
Apirilaren 7a - Leipzig eta Dresde (Alemania) artean inauguratu zuten ibilbide luzeko lehenengo burdinbidea, 115 kilometrorekin.
Azaroaren 10a - "El Constitucional" egunkari bartzelonarrean argitaratu zuten Espainian egindako lehendabiziko argazkiaren albistea, Pedro Felipe Monlauk Bartzelonako lonja batean egindako dagerrotipoa.

Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtarrilaren 19a - Paul Cezanne, frantziar margolaria (h. 1906).
Otsailaren 7a - Nicolaas Pierson, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1909).
Otsailaren 11 - Josiah Willard Gibbs, estatubatuar fisikarian, termodinamikaren oinarrien finkatzaileetako bat (h. 1903).
Otsailaren 18a - Pascual Cervera y Topete, Espainiako Itsas Armadaren almirantea (h. 1909).
Martxoaren 1a - Luigi Pelloux, Italiako lehen ministroa (h. 1924).
Martxoaren 7a - Adolf Dygasiński, poloniar eleberrigilea, liburuzaina, naturalista eta pedagogoa (h. 1902).
Martxoaren 8 - Josephine Cochrane, estatubatuar asmatzailea, ontzi-garbigailuaren asmatzailea (h. 1913).
Martxoaren 16a - Sully Prudhomme, frantziar poeta, 1901eko Literaturako Nobel Saria (h. 1907).
Martxoaren 16a - John Butler Yeats, irlandar margolaria (h. 1922).
Martxoaren 17a - Josef Rheinberger, liechtensteindar musikagile eta organista (h. 1901).
Martxoaren 21a - Modest Musorgski, errusiar musikagilea (h. 1881).
Apirilaren 12a - Nikolai Przhevalski, errusiar geografoa (h. 1888).
Apirilaren 16a - Antonio Starabba, Italiako lehen ministroa (h. 1908).
Apirilaren 20a - Karlos I.a Errumaniakoa, Errumaniako lehenengo erregea (h. 1914).
Maiatzaren 14a - Paul Laffitte, Bizkaian jaiotako ekonomialari eta kazetari politikoa (h. 1909).
Maiatzaren 21a - Robert Mitchell, lapurtar kazetari eta politikaria (h. 1916).
Ekainaren 21a - Joaquim Maria Machado de Assis, brasildar idazlea, Brasilgo literaturaren maisu nagusitzat hartua (h. 1908).
Uztailaren 8a - John Davidson Rockefeller, estatubatuar industria-enpresaburua, Standard Oil-en fundatzailea (h. 1937).
Uztailaren 31 - Ignacio Andrade, Venezuelako presidentea (h. 1925).
Abuztuaren 3a - Martin Gilbeau, euskal idazlea, medikua eta Donibane Lohizuneko auzapeza (h. 1912).
Abuztuaren 4a - Walter Pater, ingeles idazlea (h. 1894).
Abuztuaren 9a - Gaston Paris, frantziar jakituna (h. 1903).
Abuztuaren 22a - Johann Georg Mezger, herbeheretar medikua, fisioterapiaren aitzindaria (h. 1909).
Abuztuaren 23a - Felipe Gorriti, nafar musikagilea (h. 1896).
Abuztuaren 24a - Philipp Meitner, austriar abokatua eta xakelaria (h. 1910).
Irailaren 10a - Charles Sanders Peirce, estatubatuar zientzialaria, filosofoa eta logikaria (h. 1914).
Irailaren 18a - John Aitken, eskoziar meteorologo, fisikari eta itsas ingeniaria, hodei fisikaren eta aerosol zientziaren sortzaileetako bat (h. 1919).
Urriaren 2a - Hans Thoma, alemaniar margolaria (h. 1924).
Urriaren 9a - Georges Leclanché, frantziar kimikaria (h. 1882).
Urriaren 10a - Francisco Giner de los Ríos, espainiar pedagogoa eta idazlea (h. 1915).
Urriaren 30a - Manuel Juambeltz, euskal apaiz, foruzale eta karlista (h. 1892).
Urriaren 30a - Alfred Sisley, frantziar-ingeles margolaria (h. 1899).
Azaroaren 9a - Paule Minck, frantziar idazle, kazetari eta hizlari sozialista, komunista eta feminista (h. 1901).
Azaroaren 11 - Martina de Zuricalday, bilbotar enpresaburua, pasteldegi-txokolategien aitzindaritzat hartua Euskal Herrian (h. 1932).
Azaroaren 16a - Louis-Honoré Fréchette, kanadiar idazlea eta politikaria (h. 1908).
Abenduaren 5a - George Armstrong Custer, estatubatuar jenerala (h. 1876).
Abenduaren 18a - Théodule-Armand Ribot, frantziar psikologoa (h. 1916).
Jose Arana Elortza, Madrilgo Errege Antzokiko enpresaburu eta Donostiako Aste Nagusiaren sortzailea (h. 1908).
Paulino Caballero, nafar kimikari, fisikari, irakasle eta katedraduna (h. 1933).
Peadar Ua Laoghaire, irlandar idazle eta apaiz katolikoa, irlanderazko literatura modernoaren sortzaileetako bat (h. 1920).

Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urtarrilaren 12a - Joseph Anton Koch, erromantizismoko austriar margolaria, Alpetar margo-paisaia erraldoien sortzailetzat joa (j. 1768).
Urtarrilaren 26a - Azantza, lapurtar pilotaria (j. 1760).
Urtarrilaren 28a - William Beechey, ingeles margolari erretratugilea (j. 1753).
Otsailaren 7a - Prosper Ménière, frantziar medikua (j. 1799).
Otsailaren 10a - Pedro Romero, espainiar zezen-hiltzailea (j. 1754).
Otsailaren 18an, Lizarran fusilatuak:
- Francisco García, nafar militarra (j. 1795).
- Juan Antonio Guergué, nafar militarra (j. 1789).
- Pablo Sanz, nafar militarra (j. 1801).
Apirilaren 21a - Isabel Riquelme, Txileko Independentzia prozesuko protagonistetako bat (j. 1758).
Maiatza - José María Heredia y Heredia, kubatar idazlea (j. 1803).
Maiatzaren 3a - Ferdinando Paër, italiar musikagilea (j. 1771).
Maiatzaren 3a - Pehr Henrik Ling, suedierazko poeta eta suediar gimnastikaren sortzailea (j. 1776).
Maiatzaren 13a - Hugues-Bernard Maret, Frantziako lehen ministroa (j. 1763).
Maiatzaren 18a - Caroline Bonaparte, Napoleon I.aren arreba eta Napoliko Erresumako erregina ezkontidea (j. 1782).
Ekainaren 27a - Ranjit Singh, Punjabeko Sikh Erresumaren sortzailea eta lehen maharaja (j. 1780).
Uztailaren 1a - Mahmud II.a, Otomandar Inperioko sultana (j. 1785).
Irailaren 6a - Vicente González Moreno, Espainiako militar karlista (j. 1778).
Irailaren 29a - Friedrich Mohs, alemaniar mineralogoa eta geologoa (j. 1773).
Abenduaren 3a - Frederiko VI.a Danimarkakoa, Danimarkako eta Norvegiako erregea (j. 1768).
Marie Paradis, Mont Blancera igo zen lehen emakumea, historiako lehen emakumezko mendigoizaletzat joa (j. 1778).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q7616
Multimedia: 1839