Katalina D'Erzel
| Katalina D'Erzel | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Silao (en)  , 1897ko ekainaren 29a |
| Herrialdea |  Mexiko |
| Heriotza | Mexiko Hiria, 1950eko urtarrilaren 3a (52 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | idazlea, kazetaria, poeta eta antzerkigilea |
  | |
Catalina Dulché Escalante (Silao, Guanajuato,1897ko ekainaren 29a – Mexiko Hiria, 1950eko urtarrilaren 3a), Catalina D'Erzell izengoitiaz ezagunagoa, kazetaria, dramagilea, eleberrigilea, poeta, opera-libretoen egilea, zinema mutuko aktorea, gidoilaria eta egokitzailea izan zen.
Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Lehen urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hainbat iturriren arabera, Catalina D'Erzellek idazle-ikasketak goiz hasi zituen; Orfandad eta El plagiario dramak 12 urte zituela idatzi zituen.[1] 18 urte zituela, bere lehen ipuina argitaratu zuen El Nacional-ean.[1]
Ibilbidea eta ondarea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bere ibilbide gehiena kazetaritzan egin zuen.[2] Ospe handiko egunkari eta aldizkari batzuetan parte hartu zuen, hala nola; El Universal, El Universal Ilustrado, El Hogar, El Demócrata, El Nacional, Revista de Revista eta baita Todo aldizkarian ere.[1] 1932 eta 1941 artean, Excélsior egunkarian "Digo yo como mujer" atala argitaratu zuen; "emakumeaz hitz egiten duten pseudomoralistak agerian uzteko" irekiera gisa balio izan zuen. [3] Atal honek balio izan zuen kazetaritzan emakumearen pertzepzioari buruzko ideiak argitaratzeko, batez ere Fortino Ibarra de Andaren ikuspegiari buruzkoak, El periodismo de México lanean.[1]
Ez dut liburua irakurri, eta ez dut irakurri beharko, haren agerpenaren berri badut, kazetari eta idazle mexikarren protesta ugariengatik da [...] Hobe litzateke libeloan kritikatutako eta kalumniatutako intelektual guztiok bat egitea difamatzailea formalki salatzeko. [4]
1945ean, Frantziako Palmas Akademikoak jaso zituen Los hijos de Frantzia antzezlanagatik.[1]
Catalina d’Erzell XX. mendearen hasierako dramaturgile nagusietako bat izan zen, bere melodrama famatuengatik. Adituen arabera, "berak antzoki sozial baten abangoardia irudikatzen zuen, hezten zuen antzerki batena. Eguneroko arazo sozial, politiko eta ekonomikoei buruzko kontzientzia pizten zuena". [5]D'Erzell haserretu egiten zen Mexikoko gizarteak ez zuelako eskatzen emakumeak bere kabuz pentsa zezan,[6] bere lanak izan ziren emakumeek literaturan zuten jarduera faltaren inguruko arazoen instrukzio. [3]
Bere lanen artean, besteak beste, La inmaculada (1920), Apasionadamente. Novelas cortas (1928); Cumbres de nieve (1923), Chanito (1923), Esos hombres! (1923), El pecado de las mujeres (1925), Los hijos de la otra (1930) eta La razón de la culpa (1928). Era berean, Bera poesia-bilduma eta El Nacional egunkarian argitaratutako ipuina, Así son las mujeres.[1] Nabarmentzekoa da, halaber, Joaquín Cossek zuzendutako En defensa propia filme mutua eta Fernando Soler senarrak 1944an zuzendutako Como todas las madres filmean egindako ekarpena.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c d e f UNAM. D’ERZELL, Catalina. .
- ↑ Véase la obra de Ibarra de Anda; "Las mexicanas en el periodismo".
- ↑ a b Baeza 2006.
- ↑ Baeza 2006, 127 orr. .
- ↑ Campos 2000.
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Baeza, Gabriela (2006). La imagen de la mujer en la crónica del "México de afuera". UACJ. ISBN 9687845805.
- Campos, Patricia (2000). Una mujer empresaria de principios de siglo. Sincronía, Universidad de Guanajuato.
