Lankide:Gespinamar1/Proba orria

Charlotte Froese Fischer irakasle, akademialari eta doktorea PhD (n. 1929) egitura atomikoaren kalkuluen ikusmoldea garatu eta inplementatzeagatik, egitura atomikoaren kalkuluen ikuspegia; eta, kaltzio negatiboko ioien existentziaren iragarpen teorikoagatik(1) mundu mailako errekonozimendua (Hartree-Fock CASSCF) lortu zuen  konputazioaren matematika kanadar-estatubatuarra da, ukraniar jatorrikoa, eta konputazioaren zientifikoa.  Azken ohore honegatik, American Physical Society Wikipedia mintegian aukeratua izan zen.

Lehendabiziko urteak

Mykolaivkako aborigena da, Ukraniakoa, “Menonitas” gurasoekin, Alemaniara migratu zuten azken tren batean, muga zeharkatzea ahalbidetu ziena Sobietar Batasuneko agintariek itxi aurretik. Errefuxiatu eremu batean aldi labur bat egin ondoren, bere familiari Kanadara migratzeko baimena eman zitzaion, eta han ezarri ziren azkenean Chilliwack-en, Kolonbia Britainiarrean.

Hezkuntza eta ikerketak

B.A. gradua lortu zuen, ohoreekin, Matematikan eta Kimikan, eta Matematika Aplikatuko irakasle izan zen 1952an eta 1954an, hurrenez hurren. 1957an, bere Ph lortu zuen. D. Cambridgeko Unibertsitatean matematika aplikatuan eta konputazioan, P.A.M. Dirac-ekin teoria kuantikoko ikastaroak jarraituz, eta Douglas Hartree-ren gainbegiradapean lan egin zuen. Honek, egitura atomikoen kalkuluetarako biltegiratutako programen (ingelesezko akronimoa, EDSAC Electronic Digital Stored program Automatic Computer) ordenagailu digital elektroniko automatikoaren programazioan lagundu zuelarik.

1957tik 1968ra, Britainiar Kolonbiako Unibertsitateko Matematika Fakultatean lan egin zuen, non zenbakizko azterketa eta informatikako ikastaroak sartu zituen curriculumean, eta instrumentala izan zen Konputazio Zientzien Departamentuko prestakuntzan.

1963 eta 1964 urteak Froese Fischerrekin Harvard College Observatoryn pasa zituen, non egitura atomikoaren kalkuluei buruzko bere ikerketa zabaldu zuen. Harvarden, Alfred P. Sloan beka jaso zuen lehen emakume zientifikoa izan zen. Ordutik, nazioartean ezaguna izatera iritsi da, egitura atomikoa kalkulatzeko eta egitura atomikoaren teorian ikertzeko duen softwareagatik. 1991n, American Physical Societyko kide bihurtu zen, neurri batean kaltzio negatiboaren aurkikuntzari egindako ekarpenagatik. 1995ean Lundeko Fisiografi Elkarteko kide izendatu zuten, eta 2004an Lituaniako Zientzien Akademiako kide atzerritarra.

Gaur egun, Vanderbilt Unibertsitateko konputazio zientzietako ikerketa emeritoko irakaslea da, eta NISTeko Espektroskopia Atomikoko Laborategiko zientzialari gonbidatua. Patrick C. Fischerren (1935-2011) alarguna da, berez informatikan aditua eta Vanderbilt-ko irakaslea.

Ekarpenak

Konputazioaren teoria atomikoari buruzko 260 ikerketa artikulu baino gehiagoren egilea da, horietako asko hitzordu klasiko bihurtu zirelarik, egitura atomikoaren kalkuluen arloan duten irismen luzeko eraginagatik. Alor honetan egin duen ahalegin handienetako bat, Georgio Tachiev eta Andrei Irimiarekin elkarlanean, beriliotik bajan dauden espektro osoak kalkulatzea da, argoietan bezala, sekuentzia isoelektronikoetan, 400 aldizkari orrialde eta guztira 150 ioi baino gehiago hartzen dituzten datuak argitaratuz.

Zenbait argitalpen

• charlotte Froese Fischer. 2003. Douglas Rayner Hartree: his life in science and computing. Editor World Scientific, 224 pp. ISBN 981-238-577-0 en línea

• -------------------------------, tomas Brage, per Jönsson. 1997. Computational atomic structure: an MCHF approach. Edizio ilustratua, berrinprimatua Institute of Physics Publ. 279 pp. ISBN 0750304669

• -------------------------------. 1977. The Hartree-Fock method for atoms: a numerical approach. A Wiley-Interscience publication. Edizio ilustratua, Wiley, 308 pp. ISBN 0-471-25990-X

• -------------------------------. 1958. Report on the calculation of sound velocity in seawater. Número 26 de Manuscript report series. Editor Pacific Oceanographic Group, 13 pp.