Lastozko gizonaren teoria

Wikipedia, Entziklopedia askea

Lastozko gizonaren teoria (lastozko gizonaren ilusioa ere deitua, ingelesez: Strawman theory) teoria konspiratibo sasilegal bat da, erredentzio mugimenduan sortu zena eta gobernuaren aurkako eta zergen aurkako hainbat mugimendutan gailentzen dena, hala nola hiritar subiranoen eta lurreko gizaki askeak mugimenduetan. Teoriaren arabera, gizabanako batek bi pertsona ditu, bata hezur-haragizkoa eta bestea nortasun juridiko bereizia (hau da, "Lastozko gizona"). Ideia da pertsona baten zorrak, betebeharrak, zergak eta legezko erantzukizunak lastozko gizonarenak direla, eta ez pertsona fisikoarenak[1]. Lastozko gizonaren teoria iruzurtzat jotzen du legeak; hura sustatzen duen edonor iruzurgilea izan daitekeela uste du FBIk[2], eta Barne Zergen Zerbitzuak (IRS) argudio fribolotzat hartzen du, isunak jarriz zerga aitorpenetan hori alegatzen duten pertsonentzat[3][4].

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lastozko gizonaren teoriaren jatorria capitis deminutioaren antzinako praktika juridiko erromatarra da ("burua gutxitzea"), eta termino hori erabiltzen da judizio erromatarretan pertsona baten gaitasun juridikoa iraungitzen denean. Capitis deminutio minimak esan nahi zuen pertsona batek familia jakin bateko kide izateari uzten ziola, askatasuna eta herritartasuna galdu gabe. Capitis deminutio media hiritartasuna eta familia galtzea zekarren, baina ez askatasuna. Capitis deminutio maximak familia, hiritartasuna eta askatasuna (hau da, esklaboa edo gerrako presoa) galtzea zekarren[5]. Lastozko gizonaren teoriak capitis deminutio hitza hartu ohi du, "Capitis Diminutio" idatzi ohi duena, eta capitis diminutio maxima gertatzen zenean gizabanako horren izena letra larriz idazten zela proposatzen du. Horrek gizabanakoek nortasun juridiko bereizia zutela pentsarazi zuen, orain "lastozko gizona" zeritzona[6].

Teoria 1999-2000 inguruan agertu zen, Roger Elvick Ipar Dakotako nekazari ohiak asmatu zuenean, herritar subirano eta protesta fiskalaren ekintzailea, erredentzio mugimenduaren sortzailea ere izan zena. Denborarekin, hiritar subiranoen sasi-sinesmenen kontzeptu nagusi bihurtu zen[7]. Garai berean, Eldon Warmanek, Elvicken teorien ikasle batek, sinesmen multzo hori Kanadan sartu zuen, eta Kanadako testuingurura egokitu zituen. Kanadan, lurreko gizaki askeak mugimenduak are gehiago birformulatu zuen eta Commonwealtheko beste herrialde batzuetara hedatu zen[8].

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. (Ingelesez) «Sovereign Citizens Movement» Southern Poverty Law Center (Noiz kontsultatua: 2022-02-03).
  2. (Ingelesez) «Redemption / Strawman / Bond Fraud» Federal Bureau of Investigation (Noiz kontsultatua: 2022-02-03).
  3. (Ingelesez) «Internal Revenue Bulletin: 2005-14 | Internal Revenue Service» www.irs.gov (Noiz kontsultatua: 2022-02-03).
  4. (Ingelesez) «26 U.S. Code § 6702 - Frivolous tax submissions» LII / Legal Information Institute (Noiz kontsultatua: 2022-02-03).
  5. Mackenzie, Thomas Mackenzie. (1862). Studies in Roman law : with comparative views of the laws of France, England, and Scotland. Edinburgh : W. Blackwood and sons (Noiz kontsultatua: 2022-02-03).
  6. (Ingelesez) Weill, Kelly. (2018-01-04). «Republican Lawmaker: Recognize Sovereign Citizens or Pay $10,000 Fine» The Daily Beast (Noiz kontsultatua: 2022-02-03).
  7. (Ingelesez) Netolitzky, Donald. (2018-05-03). A Rebellion of Furious Paper: Pseudolaw As a Revolutionary Legal System.  doi:10.2139/ssrn.3177484. (Noiz kontsultatua: 2022-02-03).
  8. (Ingelesez) Netolitzky, Donald. (2018-05-03). A Pathogen Astride the Minds of Men: The Epidemiological History of Pseudolaw.  doi:10.2139/ssrn.3177472. (Noiz kontsultatua: 2022-02-03).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]