Libro etxen

Pierre Bordazarre, Etxaun-Iruri (1908-1979)

Libro etxen, Abrekeria izenez ere ezaguna, ustez Etxaun-Irurik sortutako abestia da, geroago abesti herrikoi bihurtua.

Testuingurua

1936. urteko Espainiako Estatuan faxistek jo zuten Estatu kolpearen testuinguruan sortutako abestia. Estatu kolpearen ondorioz sortutako Gerra Zibila ikusita eta Hego Euskal Herriko triskantza Zuberoa eremutik ikusita, Pierre Bordazarre «Etxahun-Iruri» olerkari zuberotarrak egindakoa omen da abestia. Izan ere, Ipar Euskal Herrian orokorrean ez zituzten begi onez hartzen Hegoaldeko errefuxiatuak. Gainera Frantziak jarrera zitala eta doilorra mantendu zuen Espainiako estatu kolpearen aurrean, «Ez Esku Hartzeko Hitzarmena» haren aitzakian Errepublikari laguntza ukatu zion Frantziak (Italia eta Alemania faxistek hitzarmen horri kasurik egiten ez zioten bitartean). Testuinguru horretan, baina, Iparraldeko euskaldun batzuen artean salbuespenak eta sinpatia keinuak ere egon ziren, kantu honetan ondo ikusten den legez.

Hitzak

Horra Eusko Ikaskuntzak partekatutako bertsioa:^[1]


Jatorrizkoa zubereraz	Euskara estandarrago batera hurbilduz
1. Abrekeria zer trixtezia horen gatik Behar izan düt nik laster egin sor lekhütik Adin florian ogenik gabe inozentik Maite beitzüntüdan ô Ama Eskuadi oron gañetik (berriz) Errepika : Entzün nezazü ""Ama"" zure deitzen Entzün nezazü zure nigarstatzen Eskualdün lürretik naie ohiltzen noiz othe niz sarthüren ni libro etxen (berriz)? 2. Bai maradikatzen haigü Hitler Krimiñela Lehen lehen kausa behiz izan gitin hola Errekaz ixurrazi dereikük gure odola Hire airekuekin nolaxek desegin gure arbola (berriz) 3. Ez adioreik ô Donostia ta Gernika Nausi zaharra hasirik beita intzirrika Ez dakigüla Eskualdün horier haiñ mendeka Uste beno lehen ez zakion ützül Erreplüblika (berriz)"	1. Aberekeria zer trixtezia horregatik Behar izan düt nik ospa egin sorlekhütik Adin loretsuan ogenik gabe inozentik Maite baitzintudan oi Ama Euskadi ororen gainetik (berriz) Errepika : Entzün nazazü ""Ama"" zuri deitzen Entzün nazazü zure negar^[2] egiten Eskualdün lürretik naute botatzen (kaleratzen, egozten), noiz ote naiz sartuko ni libre etxean (berriz)? 2. Bai maradikatzen haigü (zaitugu, hika) Hitler kriminala Lehen-lehen kausa behiz izan gitin hola Errekaz isuriarazi dereikük (hik guri, aditz alokutiboa) gure odola Hire airekuekin (aireko hegazkinekin) nolaxek desegin gure arbola (berriz) 3. Ez adiorik oi Donostia eta Gernika Nagusi zaharra hasirik baita intzirika Ez dakigüla Eskualdün horiei haien mendeka Uste beno lehen ez zakion itzul Erreplüblika (berriz)"

Erreferentziak

↑ (Gaztelaniaz) «Eusko Ikaskuntza - Euskal abestiak» www.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2023-06-10).
↑ Padilla-Moyano, Manuel. (2013-01-01). «(Des)genitibizazioaren historiaz gehiago: genitibozko subjektu iragangaitzak (ISGEN) ekialdeko euskaran» 3rd CONFERENCE OF THE LUIS MICHELENA CHAIR (Noiz kontsultatua: 2023-06-10).

Kanpo estekak

Entzuteko bertsio batzuk:

[1] (Gaztelaniaz) «Eusko Ikaskuntza - Euskal abestiak» www.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2023-06-10).

[2] Padilla-Moyano, Manuel. (2013-01-01). «(Des)genitibizazioaren historiaz gehiago: genitibozko subjektu iragangaitzak (ISGEN) ekialdeko euskaran» 3rd CONFERENCE OF THE LUIS MICHELENA CHAIR (Noiz kontsultatua: 2023-06-10).

[1]

[2]