Nafar bidea (Donejakue bidea)

Nafar Bidea
	Donejakue bidea Espainian; Donejakue bideak: frantses bidea eta Espainia iparraldeko bideak; Frantses bidea Nafarroan
Geografia
Abiapuntua	Xibaltarreko hilarria
Helmuga	Garesko Erromesaren monumentua
Luzera	118 km
Punturik altuena	Lepoeder (1.429 m)
Lurraldea	Nafarroa Garaia eta Pirinio Atlantikoak
Ezaugarriak
Loturak	Via Podiensis; Aragoiko bidea; Errobiko bidea; Frantses bidea; Via Lemovicensis; Via Turonensis; Baztango Donejakue bidea

Nafarroako Donejakue Bidea edo Nafar Bidea, Donejakue Bideak Euskal Herrian duen ibilbideetako bat da. Frantses Bideak Nafarroan hartzen duen parterik handienari esaten zaio Nafar bidea^[1].

Nafar bidea gaur egun gehienetan Xibaltarreko estelan hasten da, Uhartehirin, Izura baino 7 km lehenago, non Via Turonensis, Via Lemovicensis eta Via Podiensis amaitzen diren, Tours, Vézelay eta Le Puy-en-Velaytik datozen hiru ibilbideen elkargunea. Garesen amaitzen da^[2]. Hiribilduaren sarreran, erromesaren estatua moderno batek, 1965ean altxatutako tokian, oinarri baten gainean dago eta bertan ondoko esaldia idatzita dago: “Eta hemendik Santiagorako bide guztiak (Nafar bidea eta Aragoiko bidea) bakarra (Frantses bidea) egiten dira”. Geografikoki, elkargunea Obanosko Foruen Plazan egiten da, non Erdi Aroko atea edo San Joan Bataiatzailearen eliza dauden.^[3]

Irteera eta helmuga leku desberdinak

Zaila da irteera edo helduleku bat zehaztasunez adieraztea. Nafar bideak bere izena hartzen du Nafarroa Behereko. Interpretazioen arabera, Nafar bidea Nafarroako sarreratik, edo Uhartehiriko bidegurutzetik, edo Donibane Garazitik edo Espainiako muga igarotzetik abiatzen da. Askotan, Erromesek Donibane Garazin erromeria hastea aukeratzen dute arrazoi logistikoengatik. Tradizionalki hiri honetako harresietako Andre Mariaren atetik eta zubitik, Orreagako mendatetik igarotzen da, eta hego-mendebalderantz egiten du, Iruñea zeharkatuz, Gareseraino.^[4]

XII. mendeko Le Guide du Pèlerin (Erromesen Gida) testu erreferentzia gisa erabiltzen da Santiago de Compostelako erromes bideak zehazteko. Bere lehen atalean, gidak Compostelara doazen bide nagusiak deskribatzen ditu, Saint-Gilles, Notre-Dame du Puy, Sainte-Madeleine de Vézelay eta Saint-Martin de Tours barne. Era berean, bide horiek Ostabat eta Puente la Reina-n batzen direla adierazten du.^[4]

Compostellako eta Ripolleko eskuizkribuak, Jeanne Vielliard-ek erabilitakoak^[5], latinezko esamoldeak aurkezten dituzte: « ad Hostavallam coadunantur » (Ostabaten batzen dira) eta « ad Pontem Regine sociantur » (Puente la Reina-n elkartzen dira). Hala ere, latinezko « ad » preposizioak normalean « hurbil » edo « ondo » esan nahi du hiztegi klasikoetan. Beraz, esamoldeak norabide edo hurbiltasuna adieraz dezake, ez biltzeko puntu zehatzak.^[6]

Hala ere, Le Guide Pratique du Pèlerin en Espagne (Espainiako Erromesen Gida Praktikoak) anbiguotasun bat sortzen du, Le Puy, Vézelay eta Tours-eko bideak Izuraren batzen direla eta camino navarro-a osatzen dutela baieztatzen duelarik, bide horiek lehenik Donapaleutik pasatzen direla azalduz, Ostabat lortzeko. Anbiguotasun hori Guía del Peregrino-k argitzen du, Garesen eta Obanosen, bata bestetik 2 kilometro ingurura kokatuta dauden erromes-monumentuak bereizten dituenak. Gida honek bide biltzeko puntu desberdinak argi bereizten ditu.^[4]

Etapa nagusiak

Ohikoan bide honek halako tarte edo etapak dituela kontsideratzen da.

Xibaltarreko hilarritik Izurara (6,900 km) Mapa
Izuratik Donibane Garazira (22,900 km) Mapa
Donibane Garazitik Orreagara (24,390 km) Monumentuen mapa
Orreagatik Larrasoañara (26,600 km) Monumentuen mapa
Larrasoañatik Iruñera (19,380 km) Monumentuen mapa
Iruñetik Garesera (19,050 km) Monumentuen mapa

Erreferentziak

↑ «Navarro, Camino - Xacopedia» xacopedia.com (Noiz kontsultatua: 2021-07-11).
↑ (Frantsesez) Jacques Leclerc, Marcher à l'ombre de ma vie: Tome 1 : Sur la Via Podiensis, Les Éditions du Net, 2018, 148 pages
↑ Erromesaren monumentua, Garesko udala.
↑ ^a ^b ^c (Frantsesez) Clément Urrutibehety, Union des chemins de Saint-Jacques en Basse-Navarre et en Navarre, Príncipe de Viana. Anejo, ISSN 11377054, Nº.8, 1988
↑ Jeanne Vielliard, Le Guide du Pelerin de Saint-Jacques de Compostelle; Texte Latin du XIIe Siècle, édité et traduit en francais d'après les Manuscrits de Compostelle et de Ripoll, Paris: Librarie Philosophique J. Vrin, 1984, 152 or. ISBN 8478462503
↑ Félix Gaffiot-en Dictionnaire classique eta beste iturri batzuek diote « ad » sarri norabide edo leku baten hurbiltasuna adierazten duela. Adibidez, « ad Genovam pervertit » esan nahi du « Genevako ondo iritsi zen ». Miguel-en Latin-Espainiar hiztegi berriaren arabera ere, preposizio horrek hurbiltasuna adierazten du.

Kanpo estekak

Datuak: Q41623575
Multimedia: Way of Saint James in Navarre / Q41623575

[1] «Navarro, Camino - Xacopedia» xacopedia.com (Noiz kontsultatua: 2021-07-11).

[2] (Frantsesez) Jacques Leclerc, Marcher à l'ombre de ma vie: Tome 1 : Sur la Via Podiensis, Les Éditions du Net, 2018, 148 pages

[3] Erromesaren monumentua, Garesko udala.

[Urrutibehety-4] (Frantsesez) Clément Urrutibehety, Union des chemins de Saint-Jacques en Basse-Navarre et en Navarre, Príncipe de Viana. Anejo, ISSN 11377054, Nº.8, 1988

[5] Jeanne Vielliard, Le Guide du Pelerin de Saint-Jacques de Compostelle; Texte Latin du XIIe Siècle, édité et traduit en francais d'après les Manuscrits de Compostelle et de Ripoll, Paris: Librarie Philosophique J. Vrin, 1984, 152 or. ISBN 8478462503

[6] Félix Gaffiot-en Dictionnaire classique eta beste iturri batzuek diote « ad » sarri norabide edo leku baten hurbiltasuna adierazten duela. Adibidez, « ad Genovam pervertit » esan nahi du « Genevako ondo iritsi zen ». Miguel-en Latin-Espainiar hiztegi berriaren arabera ere, preposizio horrek hurbiltasuna adierazten du.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]