Ojo de Liebre aintzira

Koordenatuak: 27°45′N 114°15′W / 27.75°N 114.25°W / 27.75; -114.25
Wikipedia, Entziklopedia askea
Ojo de Liebre aintzira
Datu orokorrak
Motabadia
Azalera226.914 ha
Geografia
Map
Koordenatuak27°45′N 114°15′W / 27.75°N 114.25°W / 27.75; -114.25
Honen parte daWhale Sanctuary of El Vizcaino (en) Itzuli
Estatu burujabe Mexiko
Mexikoko estatu Hego Kalifornia Beherea

Ojo de Liebre aintzira (lehenago Scammon aintzira bezala ezagutua, ingelesezko Scammon's Lagoon[1]) Mulegé udalerrian dagoen kostaldeko aintzira bat da, Guerrero Negro hiritik gertu, Mexikoko Kalifornia Beherea estatuaren ipar-mendebaldean. Ozeano Barearen parean dago, eta El Vizcaíno Biosfera Erreserbako UNESCOren Gizateriaren Ondarearen zati da. Era berean, gatz-planta komertzial garrantzitsua ere bada.[2] Habitat garrantzitsua da balea grisa eta portuko foka ugaltzeko eta hibernatzeko, baita beste ugaztun batzuk ugaltzeko ere, Kaliforniako itsas lehoia, iparraldeko itsas elefantea eta balea urdina barne. Galtzeko arriskuan dauden lau itsas dortoka espezie ugaltzen dira bertan. Neguan uretako hegaztientzako babesleku garrantzitsua da.[3][4]

UNESCO Gizateriaren Ondare izendatzean, Ojo de Liebre aintziran gatz-landare handi bat egoteak habitat naturalaren eta industrializazioaren munduaren arteko bizikidetza erakusten du.[2]

Turismoa, orain hertsiki kontrolatua, lehen mehatxua zen balea grisentzat.[3]

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ojo de Liebre aintzira gazi-habitat urtsua da, handia eta sakonera gutxikoa, 48 km luze, 9 km zabal eta 5-12 m sakon. Ubide sakon samarrak daude aintziran zehar, beren zoru-pisu handien artean.[5] Klima lehorra eta beroa da, urteko tenperatura-tarteak 18° C-tik 22° C-ra doaz. Urteko prezipitazioa 0 eta 200 mm bitartekoa izan daiteke. Aintzira kostaldeko dunez inguratuta dago (12 eta 15 m bitarteko garaiera), landaredi-komunitate ezegonkorra osatzen dutenak, eta hondarrezko hondartzak daude, horietako batzuk hondar-bankuekin.

Exportadora de Sal SA enpresa industrializatzen ari da, eta bere marka inguru horretan uzten ari da. Gatz-bilketarako lurrunketa-urmael angeluzuzen bat dago, gatzaga handi batzuk, eta gatzun-igerileku ez oso sakonak (hori-berdexkak eskuineko irudian) ixteko eta urpean uzteko beste hesi eta kanal batzuk daude aintziraren ekialdean.

Geologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ikerketa geologikoek diotenez, Ojo de Liebre aintzira hondartza gisa hasi zen Kalifornia Behereko kostaldeko lautadan, itsasoa egungo mailatik 12 metro beherago zegoen garai batean. Mareen aldaketek inletak sortzea eragin zuten, eta ibai hurbilak utzitako sedimentuek pixkanaka hesi bat eraiki zuten aintzira eratzeko.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1857ko abenduan, Charles Melville Scammon, Boston bergantinean, Lefften agindupeko Marin goletarekin batera, Ojo de Liebre aintziran sartu zen lehen aldiz, han ugaltzen diren balea grisak ehizatzeko. Hogei harrapatu zituzten.[6] Scammon hurrengo neguan itzuli zen aintzirara (1858-59), oraingoan Ocean Bird eta A.M. Simpson and Kate goletekin, Easton eta Hale buru zirela. Berrogeita zazpi itsas behi harrapatzea lortu zuen, hauekin 1.700 oliba upel ekoitzi daitezke.[7]Beste sei ontzik laguntzen zuten (bost barks eta goleta bat), eta hauekin 5.300 upel gehiago lortu zituzten (150 balea inguru). Hamaika ontzik bisitatu zuten aintzira 1859-60ko neguan, baina lortutako olioa nabarmen gutxiago izan zen, 970 upel (140 balea). Zortzi itsasontzik (denak Estatu Batuetako merkatariek bidaliak, bat izan ezik, Constantine errusiar bergantina, Lindholmenen agindupean), hurrengo denboraldian, are gutxiago lortu zuten: 90 balea inguruko 3.300 upel pasatxo. Ontzi gutxi batzuek baino ez zuten aintzira bisitatu hurrengo hiru denboraldietan: lehenengo denboraldian 1900 upel lortu zituzten, bigarrenean 1.200 upel eta hirugarrenean 250 upel inguru. 1872-73ko neguan Louisak aintzira bisitatu zuenean, 70 olio upel baino ez zituzten lortu. Horren ondoren abandonatua izan zen.

Biodibertsitatea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bioaniztasunaren Ezagutzarako eta Erabilerarako Batzorde Nazionalaren (CONABIO) Biodibertsitateari buruzko Informazio Sistema Nazionalaren arabera, Erbiaren Begiko Aintziraren Biosfera Erreserban 230 landare eta animalia espezie baino gehiago bizi dira, eta horietatik 15 NOM-059 Mexikoko Arau Ofizialaren arrisku-kategoriaren baten barruan daude, eta 4 espezie exotikoak dira.[8][9]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «WebCite query result» webcitation.org (Noiz kontsultatua: 2024-02-23).
  2. ↑ a b (Ingelesez) «Laguna Ojo de Liebre, Mexico» earthobservatory.nasa.gov 2009-09-27 (Noiz kontsultatua: 2024-02-23).
  3. ↑ a b (Ingelesez) Centre, UNESCO World Heritage. «Whale Sanctuary of El Vizcaino» UNESCO World Heritage Centre (Noiz kontsultatua: 2024-02-23).
  4. ↑ (Gaztelaniaz) Centre, UNESCO World Heritage. «Centro del Patrimonio Mundial -» UNESCO World Heritage Centre (Noiz kontsultatua: 2024-02-23).
  5. ↑ pubs.geoscienceworld.org (Noiz kontsultatua: 2024-02-23).
  6. ↑ David A, Henderson. (1972). Men & Whales at Scammon's Lagoon. .
  7. ↑ Journal aboard the bark Ocean Bird on a whaling voyage to Scammon's Lagoon, winter of 1858-59. .
  8. ↑ (Gaztelaniaz) CONABIO. «Búsqueda por región» EncicloVida (Noiz kontsultatua: 2024-02-23).
  9. ↑ (Gaztelaniaz) «Reserva de la Biosfera Complejo Lagunar Ojo de Liebre, MX» iNaturalist Mexico (Noiz kontsultatua: 2024-02-23).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Ojo_de_Liebre_aintzira&oldid=9638722"(e)tik eskuratuta