Parinoush Saniee

Parinoush Saniee
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Teheran, 1949 (74/75 urte)
Herrialdea	Iran
Bizilekua	Teheran
Hezkuntza
Heziketa	Teherango Unibertsitatea
Hizkuntzak	persiera
Jarduerak
Jarduerak	eleberrigilea eta idazlea

Parinoush Saniee, persieraz پرینوشصنیعی (Teheran, Iran, 1949) irandar soziologoa, psikologoa eta nobelagilea da. El libro de mi destino (2003) eleberria, Irango Iraultza nerabezaroan bizi izan zuten emakumeen historian oinarritua, 26 hizkuntzatara itzuli da, eta idazle persiar bizi baten itzulpen kopuru handiena duen literatura-lana bihurtu da.

Biografia

Familia eruditu batean jaio zen. Teherango Unibertsitatean psikologia ikasi zuen. Ez zuen zailtasun handirik izan doktoretza egin arte ikasten jarraitzeko. Berak «kokapen pribilegiatu» gisa onartzen du eta denborarekin eleberri forma hartu zuen ikerketa akademikoari ekin zion. Iranen Iraultza Islamikoa eragin zuten istiluak hasi zirenean, 30 urte zituen; orduan, Estatu Batuetako doktorego-tesian lan egiten zuen, baina egoerak etxera itzultzera behartu zuen. Iraultza baino lehen, gobernuarentzat ikertzaile gisa lan egiten zuen. Askotan esan du ikertzaile gehiago dela eleberrigile baino:

Ni ez naiz idazlea, ikertzailea baizik. Bizitza osoan aritu naiz soziologo, psikologo eta familia-terapeuta gisa, eta konturatu nintzen emakume belaunaldi batek ez zuela aukerarik izan, eta dena eman arren, ardura gehiegirekin egin zutela: familia iraultzaren erdian mantentzea, gizona falta zenean kanpoan lan egitea, seme-alabak gerran edo erbestean galtzea. Hainbeste egin zuten, hainbeste sakrifikatu zuten, ahaztu egin zituztela. Eta behartuta sentitu nintzen. Gehienak 14 eta 18 urte bitartean ezkonduta zeuden, hautatutako senarrak ezagutu gabe eta bihotza beste nonbait zegoenean, ikastetxerako bidean zegoen mutilen batean. Parinoush Saniee

El libro de mi destino

Bere ikerketaren emaitza eleberri batean azaltzea erabaki zuen. Hala jaio zen El libro de mi destino (2003), nerabezaroan Iraultza bizi izan zuten emakumeen belaunaldiari buruzkoa. Fanatismo erlijiosoak zapaldutako emakume irandarrei ahotsa emateko bakarrik ikasi nahi duen neska baten istorioa kontatzen du. Masumeh-ren patua antzinako tradizioekin lotuta dago, bere familiako gizonei, inposatutako senar-emazteei, senarraren ideal politikoei, Irango Iraultzari, familia aurrera ateratzeko borrokari, besteen beharrak eta nahiak asetzeko premiei sistematikoki uko egiteari, eta kritika nabarmentzen da. Sanieek pazienteei eta lankideei entzun zizkien istorioen batura da pertsonaia.

2003an, nobelaren 3.000 kopia inprimatu ziren lehen aldiz. 2005ean Mahmud Ahmadineyad boterera iritsi zenean, eleberrirako debeku berriak ekarri zituen, hainbat autore eta editoreren presioari esker gainditu zirenak, besteak beste, Bakearen Nobel saria, Shirin Ebadi-renena. Ondoren, 26 hizkuntzatara gutxienez itzuli zen eleberria, eta idazle persiar bizi baten itzulpen gehien egin ziren literatura-lan bihurtu zen.

2016. urtean argitaratu zen bigarren eleberria, gaztelaniaz, Una voz escondida. Shabiz txikiaren historia azaltzen du, zazpi urte bete arte hitz egin ez zuen haur baten kasu errealean oinarritua.

Bizitza pertsonala

Irandik kanpo bizi diren bi seme-alabaren ama da.

Sariak

• 2010 Bocaccio saria, Italiako atzerriko nobela onenari.

Argitalpenak

• Sahm-e man («El libro de mi destino») (2003) Gemma Rovira Ortegak gaztelaniara itzulia. Arg. Salamandra (2014)
• Una voz escondida/ Ahots ezkutua Karlos Nagusiak gaztelaniara itzulia. Salamandra argitaletxea (2016)
• Los que se van y los que se quedan/Joaten direnak eta geratzen direnak M. Dolores Torres Parisek gaztelaniara itzulita. Alianza Editorial (2022)

Kanpo estekak

• Datuak: Q3895942
• Multimedia: Parinoush Saniee / Q3895942