Edukira joan

Sabel dantza

Wikipedia, Entziklopedia askea
Sabel-dantzako dantzaria, Kairon barrena egingo den afari-gurutzaldi batean.

Sabel-dantza (arabieraz: القرة القرية, erromanizatua: Raqs sharqi, lit. «ekialdeko dantza») Egipton sortutako Ekialde Ertaineko[1][2][3][4][5] dantza bat da;[6] aldaken eta gorputz-enborraren[2] mugimenduek bereizten dute. Mendebaldean asmatutako exonimo bat bada ere, ekialde erdiko dantza edo arabiar dantza[7][8][9] izenez ere ezagutzen da. Herrialdearen edo eskualdearen arabera bilakaera desberdina izan du, bai jantzi bai dantza estiloan; Egiptoko estilo eta jantziak dira mundu osoan zehar ezagunenak, bertako zinemaren[10][11] ondorioz. Sabel-dantza, bere forma eta estilo ezberdinetan, mundu osoan ospetsua da, eta dantza eskola ugarik irakasten dute.[12]

Deiturak eta terminologia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

«Sabel-dantza» frantsesezko danse du ventre terminoaren itzulpena da. Izena 1864an agertu zen lehen aldiz, Jean-Léon Gérômeren Almeharen The Dance of the Almeh margolanaren aipamen batean.[13][14]

Ezagutzen den ingelesezko belly dance hitzaren lehen erabilera Charles James Willsen In the land of the lion and sun: or, Modern Persia (1883) lanean dago.[15]

Raqs sharqi («Ekialdeko dantza»), termino zabal bat da, eta sabel-dantzaren hainbat forma profesional barnebiltzen ditu, hala nola, Raqs Baladi, Sa'idi, Ghawazee eta Awalim. Dantzaren forma informal eta soziala Egiptoko arabieraz Raqs Baladi («Herrialdeko dantza» edo «Dantza folklorikoa») bezala ezagutzen da eta dantza autoktonotzat hartzen da.

Sabel-dantza batez ere gorputz-enborra ardatz duen dantza da, eta aldaken mugimendu artikulatuak nabarmentzen ditu.[16] Mendebaldeko dantza mota askotan ez bezala, dantza hau gorputz-enborreko muskuluen isolazioetan (gorputzaren atal espezifiko bat modu independentean lantzen duten mugimenduak) zentratzen da, gorputz-adarrek espazioan zehar egiten dituzten desplazamenduetan zentratu beharrean. Isolazio horietako batzuk jazzeko balletean erabilitakoen antzekoak diruditen arren, batzuetan desberdin gauzatzen dira eta sentsazio edo enfasi desberdina transmititzen dute.

Sabel-dantzaren berezko mugimenduak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Dantza folkloriko gehienekin gertatzen den bezala, ez dago nomenklatura-sistema unibertsalik sabel-dantzaren mugimenduak izendatzeko. Dantzari eta dantza-eskola askok beren nomenklatura-sistemak garatu dituzte, baina horietako bakar bat ere ez dago unibertsalki aitortua. Hurrengo kategorizazio saiakerak nomenklatura konbentzio arruntenak islatzen ditu:[17]

  • Perkusiboa: Aldaken staccato mugimenduak, musika markatzeko edo konpas bat nabarmentzeko erabiltzen direnak. Aldakak, bularra edo kaxa torazikoa altxatzea edo jaistea, sorbaldako mugimendua, aldakako kulunkak, kolpeak eta biraketak.
  • Jariakorra: Gorputza etengabe mugitzen egoteak eragiten duten mugimendu arin eta bihurgunetsuak, musikaren lerro melodikoak eta sekzio lirikoak interpretatzeko erabiliak, edo inprobisazio instrumental konplexuak adierazteko modulatuak. Horiek muskulu abdominalen kontrol handia eskatzen dute eta ohikoenen artean, 8 zenbakiaren irudi horizontal eta bertikalak edo infinitua aldakekin, aldakako zirkuluak, horizontal edo inklinatuak, eta aldaken eta abdomenaren ondulazioaren keinuak daude. Oinarrizko forma horiek askotarikoak, konbinatuak eta apainduak izan daitezke, koreografia konplexu eta testurizatuen barietate infinitua sortzeko.
  • Shimmyak, dardarak eta bibrazioak: Aldaken edo kaxa torazikoaren astinketa txiki, azkar eta jarraituak, testura eta zirrara sakona sortzen dutenak. Shimmyak beste mugimendu batzuei gainjarri ohi zaizkie, eta askotan tablah edo riqeko rollak interpretatzeko erabiltzen dira, edo oud edo qanunaren zarrasta azkarra egiteko. Mota asko daude, tamainarengatik eta exekuzio-metodoarengatik aldakorrak. Shimmy arrunt batzuek aldakako shimmy erlaxatuak gehitzen dituzte, gorantz eta beherantz, hankak zuzen edukita belaunek bultzatutakoak, aldaken bibrazio azkar eta txikiak, aldaka birakarienak, «lurrikara» motako errebotatzaileak eta sorbaldetako edo kaxa torazikoko shimmy erlaxatuak.

Soinaren mugimendu horiez gain, maila aldaketak, desplazamendu pausuak, birak eta itzuliak erabiltzen dituzte estilo askotako dantzariek. Besoak, aldaken astinketak markatzeko eta nabarmentzeko, keinu dramatikoetarako eta gorputzarekin lerro eta forma ederrak sortzeko erabiltzen dira. Beste batzuk, aldiz, noizbehinkako azentu gisa erabil daitezke (sekuentzia edo koreografia baten barruan nabarmentzen diren mugimenduak edo jarrerak), adibidez, ostikada baxu eta arabeskoak, kurbadurak atzerantz eta buru-astinketak.

Ekialde Ertainean

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Randa Kamel sabel-dantza dantzaria Kairon antzezten, 2007an.

Jatorria eta historia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Antza denez sabel-dantzak historia luzea du Ekialde Hurbilean.[2] Greziako eta Erromako zenbait iturrik, Juvenal eta Martzialek barne, mugimendu ondulatzaileak erabiltzeagatik, kriskitinak jotzeagatik eta lurrera «izterrak dardarka»jaisteagatik famatuak diren Asia Txikiko eta Espainiako dantzariak deskribatu dituzte; sabel-dantza gogora ekartzen dituzten deskribapenak dira, zalantzarik gabe.[18] Geroago, XVIII. eta XIX. mendeetan, Ekialde Ertaineko bidaiari europarrek, kasurako Edward Lane eta Flaubertek, bertan ikusi zituzten dantzariei buruz asko idatzi zuten, baita Egiptoko Awalim eta Ghawazi dantzei buruz ere.

Bere liburuan, Andrew Hammondek dio arte mota hau praktikatzen dutenak bat datozela sabel-dantzak, batez ere, Egiptoko kulturan dituela erroak, eta honela dio: «Herodoto historialari greziarrak egiptoarrek espontaneoki dibertitzeko zuten gaitasun nabarmena kontatu zuen, Niloko jaialdi erlijioso ugaritan abestuz, txalotuz eta itsasontzietan dantzatuz. Beraz, esan dezakegu sabel-dantza alaitasun tradizio handi eta zahar honetako nonbaitetik sortu zela».[19]

Kalifa omeien, abasien eta fatimien gorteetan, atsegin emateko helburuz egiten ziren sabel-dantza, gaubelak eta kantua.[20] Sabel-dantzako dantzari eta abeslariak inperio zabalaren alde guztietatik bidaltzen zituzten entretenitzeko. Mundu musulmaneko esklabotza aroa zenez, artista horiek askotan esklaboak ziren. Islamiar segregazio sexuala zela eta, emakume libre bakar batek ere ezin zuen publikoki jardun, baina emakume esklaboak gizonezkoak ziren gonbidatuak entretenitzeko trebatu ziren kantuan eta beste arte forma batzuetan, hala nola, qiyan esklabo artistak, esklabotza garaian ohikoak bihurtu baitziren Omeiatar Kaliferrian.[21] Egiptoko esklabotza garaian, emakume esklaboak kantuan eta dantzan trebatzen ziren, eta gizonen artean opari gisa ematen ziren.[22]

Otomandar Inperioan, sabel-dantza emakumeek egiten zuten; beranduago, mutikoek, sultanaren jauregian.[23]

Testuinguru soziala

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sabel-dantzak Egipton bi testuinguru sozial ezberdin ditu: batetik, dantza folklorikoa, eta bestetik, soziala.[24][25]

Dantza sozial gisa, sabel-dantza (Raqs Baladi edo Raqs Shaabi ere deitua testuinguru honetan) ospakizun eta bilera sozialetan egiten dute pertsona arruntek (gizon eta emakumeek, gazte eta zaharrek), beren ohiko arropekin.[26] Gizarte kontserbadoreago edo tradizionalagoetan, ekitaldi horiek generoka bereizita egon daitezke, eta, halakoetan, emakume eta gizonek dantza bereizita egiten dute, festak bananduak baitaude.[27]

Historikoki, dantzari profesionalak Awalimak (batez ere musikak eta poetak) eta Ghawaziak ziren. Maazin ahizpak Egiptoko Ghawazi dantzaren azken benetako interpreteak izan zirela uste da; Khayreyya Maazin 2020an oraindik ere irakasten eta antzezten ari zen.[28][29] Sabel-dantza Egiptoko kulturaren eta, oro har, kultura arabiarraren parte da.[30][31] Ekialde Ertain osoan eta diaspora arabiarrean, sabel-dantza al-jadid deritzon estilo klasiko modernoko musika arabiarrarekin dago estuki lotuta.[32]

Egipton

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Layla Taj sabel dantzako dantzari egiptoarra, Sharm El Sheikhen (Egipto) dantzatzen.

Egiptoko sabel-dantzaren estilo modernoa eta XIX. mendeko jantzi garaikideak Awalim dantzan aritzen ziren artista egiptoarrek nabarmendu zituzten.[33] Adibidez, Badiako kasinoetako dantzari askok Egiptoko filmetan agertzea lortu zuten; eragin handia izan zuten egiptoar estiloaren garapenean eta ospe handia lortu zuten. Horren kasu dira, Samia Gamal eta Taheyya Kariokka, mundu mailako arreta estilo egiptoarrera erakartzen lagundu zutenak.[34]

Kairoko sabel-dantza profesionala ez da bertako egiptoarrentzat bakarrik izan. Hala ere, herrialdeak debekatu egin zuen atzerrian jaiotako dantzariek bakarka lan egiteko lizentziak lortzea 2004ko zati handi batean, ustez benetakoak ez ziren emanaldiek haien kultura lausotu zezaketelako. Arte eszenikoetako beste genero batzuek ez zuten eraginik eduki. 2004ko irailean kendu zuten debekua, baina kultura esklusibo eta selektibo gisa geratu zen. Jatorriz bertakoak ez ziren gutxi batzuek, benetan jarduteko baimenduta zeudenek, dantzaren mundua suspertu zuten, eta, gainera, arte mota horri buruzko ezagutza globala zabaltzen lagundu zuten.[35] Layla Taj Ameriketako Estatu Batuetan jaio zen, eta Egipton jaiotakoa ez den sabel-dantzari baten adibidea da; Kairon eta Sinaiko resortetan luze aritu da.[36]

Egiptoko sabel-dantza bere mugimendu kontrolatuengatik eta zehatzengatik da ezaguna.[37] Gainera, tradizionalki emakumezkoen arte gisa ikusten bada ere, gizonezko dantzarien kopuruak gora egin du azken urteetan.[38]

Turkian

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sabel-dantza Oryantal Dans bezala ezagutzen da Turkian, edo besterik gabe «Oryantal», literalki ekialdea esan nahi duena. Turkiako dantzari eta musikari profesional askok erromani tradiziokoak izaten jarraitzen dute, eta eragin handia izan dute turkiar estiloan.[39]

Sabel-dantza musikaren industrian

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Pop musikan izandako eragina

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gaur egun, sabel-dantza hainbat artistak praktikatzen dute, besteak beste, Rihanna, Beyoncé eta Fergiek. Hala ere,ordezkaririk handiena Shakira[40] abeslari kolonbiarra da, Whenever, Wherever eta Ojos Así abestiekin ezagun bihurtu baitzuen bere dantza egiteko modua. Hips Don't Lie abestiari esker, aldakekin dantza egiteko zituen abileziak mundu osoan ezagun egin ziren. Halaber, 2001ean Whenever, Wherever kantari esker, sabel-dantza Latinoamerikako zati handibatean zabaltzen hasi zen, eta, geroago, Estatu Batuetan.

Denborak aurrera egin ahala,  Shakirak dantza hori bere kontzertuetara ekarri zuen; afrokolonbiar dantza eta salsa[41] bertako dantza latindarrekin nahastu zituen. Mugimendu horiek txikia zenetik dantzatzen zituela adierazi zuen, bere amona libanoarrari esker. Gaur egun, sabel-dantza abeslari honen dantza bereizgarri bat da, eta bere gorputzean soka bat korapilatuz bertsio bat egin zuen, Whenever, Wherever abestiarekin. Shakira da bere ibilbide artistikoan sabel-dantza behin baino gehiagotan erabili duen musikagintzako artista bakarra.[42] Berak inspiratu zuen Beyoncé dantza mota hori esploratzera Beautiful Liar kantaren kolaborazioan, non koreografo bezala ere aritu zen. Super Bowl LIV Halftime Show ekitaldian soka bidezko sabel-dantzara itzuli zen Ojos así kantatik When Where-rako trantsizioan.[43]

Ekialde Hurbiletik kanpo

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Sabel-dantza dantzari bat oholtzan Japonian, 2016an.

Sabel-dantza XVIII. eta XIX. mendeetako mugimendu erromantikoan zabaldu zen Mendebaldean, artista orientalistek Otomandar Inperioaren haremeko bizitzaren irudi idealizatuak irudikatu zituztenean.

Sabel-dantza ezaguna bihurtu da mundu arabiarretik kanpo, eta dantzari profesional bilakatu diren emakume estatubatuar, europar eta japoniarrak dantzan dabiltza Europa osoan eta Ekialde Hurbilean.[44]

Ipar Amerikan

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Filadelfiako 1876ko mendeurrenean mota honetako dantzariak egon baziren ere, sabel-dantzak ez zuen 1893ko Chicagoko Erakusketa Unibertsalera arte nazio mailako nagusitasunik lortu. «Sabel-dantza» terminoa Sol Bloomi, azokako entretenimendu zuzendariari, egotzi ohi zaio; hala ere, berak danse du ventre erabiltzen zuen, frantsesek Aljerian erabiltzen zuten izena. Bere memorietan, Bloomek honako hau dio: «“sabel-dantza” hitzez hitzeko itzulpena zela jakin zenean, jendeak gogo biziz ondorioztatu zuen lizuna eta ezmorala izan behar zuela… Diru-sarrera iturri bikaina topatu nuen». Ekialde Ertaineko eta Afrika iparraldeko hainbat herrialdetako benetako dantzariak aurkeztu ziren erakusketara; kasurako, Siria, Turkia eta Aljeriakoak, baina Kairoko The Street Egiptoar antzokiko dantzariek lortu zuten ospe handiena. Dantzariek kortserik ez eramateak eta aldakak modu sentsualean mugitzeak zirrara eragin zion viktoriar sentiberatasunari. Ez zen bakarlaririk egon, baina Little Egypt ezizena zuen dantzari batek ikuskizuna menperatu omen zuen. Batzuek diote Farida Mazar Spyropoulos zela dantzaria, baina ez da guztiz ziurra.[45]

Dantzari horien ospeak dozenaka imitatzaile ekarri zituen gerora, eta horietako askok jatorrizko antzerki-taldearen parte zirela esan zuten. Gizarte viktoriarra irainduta sentitu zen dantzaren ondorioz, eta, batzuetan, dantzariak atxilotu eta isuna jartzen zieten.[46] «Hoochie coochie» edo «shimmy and shake» ezizena jarri zioten dantzari. Fatima's Dance izeneko film labur batek zabalkunde handia izan zuen Nickelodeon aretoetan. Kritika ugari jaso zituen bere dantza «lotsagabeagatik», eta azkenean zentsuratua izan zen. Dantza «lotsagarria» egiteagatik kritikak jaso zituen eta azkenean zentsuratu egin zuten. Sabel-dantzak gizon ugari erakartzen zituen burlesque antzokietara, baita azoka eta zirkuetara ere.

Thomas Edisonek dantzarien zenbait film egin zituen 1890eko hamarkadan.[47] Besteak beste, dantza turkiar bat, Crissie Sheridanen 1897ko grabazio bat eta Princess Rajahren 1904ko[48] beste bat, non dantzariak krotaloak jotzen zituen, lurreanmugimenduak egiten zituen («floor work»), eta bitartean, aulki bat hortzekin orekatu.

Ruth St. Denisek ere Ekialde Ertainean inspiratutako dantzak txertatu zituen D. W. Griffithen Intolerance film mutuan. St. Denisen helburua dantza arte molde errespetagarri batera igotzea zen, dantzariak moral zalantzagarriko emakumetzat hartzen ziren garaian. Hollywood The Sheik, Cleopatra eta Salomé bezalako filmak ekoizten hasi zen, MendebaldeakEkialdearekiko zituen fantasiei probetxua ateratzeko.

1930eko hamarkadan, estatu arabiarretako etorkinak New Yorkera iristen hasi zirenean, dantzariak diskoteketan eta jatetxeetan dantzatzen hasi ziren. 1960ko hamarkadaren amaieran eta 1970eko hamarkadaren hasieran dantzari asko dantzak irakasten hasi ziren. Ekialde Ertaineko edo Ekialdeko estiloko bandek dantzariak berekin eramaten zituzten biretan, eta horrek dantzarekiko interesa pizten lagundu zuen.

Sabel-dantzak turkiar eta egiptoar mugimenduak eta musika erabiltzen dituen arren, kabaret amerikar estiloko sabel-dantzak (AmCab) bere estilo bereizgarria garatu du, osagarriak erabiliz eta publikoarekiko interakzioa sustatuz.

Horrez gain, 1987an Estatu Batuetako talde-dantza inprobisatuaren estilo bereizgarri bat sortu zen, American Tribal Style Belly Dance (ATS), dantzaren jatorrizkok . Estilo bakar eta erabat modernoa da, eta lehendik zeuden kultura-dantzako estiloen urratsak erabiltzen ditu, horien artean, Indiakoak, Ekialde Ertainekoak eta Afrikakoak.[49] Tribal Fusion sabel-dantza mota ere asko garatu da, beste dantza eta musika estilo askotako elementuak bereganatu dituelako; adibidez, flamenkoa, balleta, burlesque, hula hoop eta hip hopa. «Gothic Belly Dance» azpikultura gotikoko elementuak eransten dituen estiloa da. Tradizio horrekin jarraiki, sabel-dantzako antzerki-ekoizpen ibiltariak sortu dira, hala nola, Jillina Carlanok ekoitzitako Belly Dance Evolutiono, edota Myra Krienek ekoitzitako Invaders of the Heart.[50]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ (Ingelesez) Inc, Encyclopaedia Britannica. (2014-05-01). Britannica Student Encyclopedia. Encyclopedia Britannica, Inc. ISBN 978-1-62513-172-0. (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  2. ↑ a b c «In Search of the Origins of Dance» people.uncw.edu (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  3. ↑ Reel, Justine J. (ed. 2013). Eating disorders: an encyclopedia of causes, treatment, and prevention. Santa Barbara, Calif.: Greenwood ISBN 978-1440800580..
  4. ↑ Buonaventura, Wendy. (2010). Serpent of the Nile : women and dance in the Arab world ([Newly updated ed. ed.). ] London: Saqi ISBN 978-0863566288..
  5. ↑ Hammond, Andrew. (2007). Popular culture in the Arab world : arts, politics, and the media (1. publ. ed.). Cairo, Egypt: American University in Cairo Press ISBN 978-9774160547..
  6. ↑ (Ingelesez) Fraser, Kathleen W.. (2014-11-14). Before They Were Belly Dancers: European Accounts of Female Entertainers in Egypt, 1760-1870. McFarland ISBN 978-0-7864-9433-0. (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  7. ↑ (Ingelesez) Paulsen, Kathryn; Kuhn, Ryan A.. (1976). Woman's Almanac: 12 How-to Handbooks in One. Lippincott ISBN 978-0-397-01113-1. (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  8. ↑ (Ingelesez) Division, New York Public Library Dance. (2002). G.K. Hall Bibliographic Guide to Dance. Gale Group ISBN 978-0-7838-9648-9. (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  9. ↑ (Ingelesez) Stange, Mary Zeiss; Oyster, Carol K.; Sloan, Jane E.. (2013-01-09). The Multimedia Encyclopedia of Women in Today's World. SAGE Publications ISBN 978-1-4522-7068-5. (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  10. ↑ Twelve Egyptian dancers who created belly dancing, Shafika El Qibtya is the pioneer legendary dancer. .
  11. ↑ (Ingelesez) Rafik, Farah. (2022-05-21). Badia Masabani: The Force Behind Modern Belly Dance in Egypt | Egyptian Streets. (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  12. ↑ (Ingelesez) «Metro Belly Dance» Metro Belly Dance (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  13. ↑ Hawthorn, Ainsley. (1 May 2019). "Middle Eastern Dance and What We Call It". ISSN 0264-2875..
  14. ↑ Hawthorn, Ainsley. (23 May 2019). "Why do we call Middle Eastern dance "belly dance"?". Edinburgh University Press Blog.
  15. ↑ "Belly Dance, N.". Oxford English Dictionary.
  16. ↑ Varga Dinicu, Carolena. (2011). You Asked Aunt Rocky: Answers & Advice About Raqs Sharqi & Raqs Shaabi. Virginia Beach, VA, USA: RDI Publications, LLC, 218 or. ISBN 978-0-9830690-4-1..
  17. ↑ Wise, Josephine. (2012). The JWAAD Book of Bellydance. Croydon, UK: JWAAD Ltd, 60-104 or. ISBN 978-0-9573105-0-6..
  18. ↑ Buonaventura, Wendy. (1989). Serpent of the Nile: Women and Dance in the Arab World. Saqi, 13 or. ISBN 978-0-86356-628-8..
  19. ↑ Hammond, Andrew. (2005). Pop Culture Arab world! Media, Arts, and Lifestyle. ABC-CLIO, Inc, 235 or. ISBN 1-85109-449-0..
  20. ↑ (Ingelesez) Da'mi, Muhammed Al. (2014-02-21). Feminizing the West: Neo-Islam’S Concepts of Renewal, War and the State. AuthorHouse ISBN 978-1-4918-6523-1. (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  21. ↑ Textiles of Medieval Iberia: Cloth and Clothing in a Multi-cultural Context. (2022). Storbritannien: Boydell Press. p. 180-181
  22. ↑ Fraser, K. W. (2015). Before They Were Belly Dancers: European Accounts of Female Entertainers in Egypt, 1760-1870. USA: McFarland, Incorporated, Publishers. 35-36
  23. ↑ (Ingelesez) «A Question of Köçek – Men in Skirts» Belly Dancer's Mind - Dance and Transformation 2008-09-01 (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  24. ↑ Mansbridge, Joanna (2016). Fantasies of Exposure: Belly Dancing, the Veil, and the Drag of History. Journal of Popular Culture, 49(1); p. 39.
  25. ↑ Bilagher, Moritz (2024). The Essence of Humanity: A Theory on the Origin of Religions and Reading of Sacred Texts. Ethics International Press, p. 144.
  26. ↑ Wise, Josephine. (2012). The JWAAD Book of Bellydance. JWAAD Ltd, 11 or. ISBN 978-0-9573105-0-6..
  27. ↑ Al-Rawi, Rosina Fawzia. (1999). Grandmother's Secrets: The Ancient Rituals and Healing Power of Belly Dancing. Interlink Books, 20-22 or. ISBN 978-1-56656-302-4..
  28. ↑ (Ingelesez) Gilded Serpent, Belly Dance News & Events » Blog Archive » The Ghawazi:. (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  29. ↑ Nieuwkerk, Karin van. (1995). A trade like any other : female singers and dancers in Egypt. Austin : University of Texas Press ISBN 978-0-292-78720-9. (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  30. ↑ (Ingelesez) Magazine, ProgressME. (2016-09-13). «Reclaiming Belly Dancing for Middle Eastern Women» Medium (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  31. ↑ (Ingelesez) Roginsky, Dina; Rottenberg, Henia. (2019-11-25). Moving through Conflict: Dance and Politcs in Israel. Routledge ISBN 978-1-000-75047-8. (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  32. ↑ (Ingelesez) Martin, Andrew R.; Ph.D, Matthew Mihalka. (2020-09-08). Music around the World: A Global Encyclopedia [3 volumes: A Global Encyclopedia. ] ABC-CLIO ISBN 978-1-61069-499-5. (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  33. ↑ «MEGA888 ONG REGISTER ORIGINAL LOGIN DOWNLOAD APK IOS EWALLET Topup Slot Malaysia 2025» www.artemisyadancewear.com (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  34. ↑ (Ingelesez) «Cosmos Art Ceramics - Handcrafted Unique Smoking Pipes» Cosmos Art Ceramics 2024-12-29 (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  35. ↑ Arvizu, Shannon. (2004). «The Politics of Bellydancing in Cairo» The Arab Studies Journal 12/13 (2/1): 159–181. ISSN 1083-4753. (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  36. ↑ «| Sun Coast Media Group Archives» yoursun.newsbank.com (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  37. ↑ (Ingelesez) «buzz words and dancers» Discussion on Dances from, and Inspired by, the Near and Middle East 2008-08-01 (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  38. ↑ (Ingelesez) Staff, Scroll. (2020-07-30). «‘They said men aren’t allowed’: This male belly dancer is defying gender stereotypes» Scroll.in (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  39. ↑ «Serpentine Dance Studios» serpentine.org (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  40. ↑ «Shakira, ¿referente de la danza árabe? - Universidad Piloto de Colombia» web.archive.org 2022-02-25 (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  41. ↑ (Ingelesez) Davis, Shanice. (2017-02-02). «Shakira Drops Salsa Version Of “Chantaje” Just In Time For Her Birthday» VIBE.com (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  42. ↑ (Gaztelaniaz) «El baile de Shakira: cómo ponerte en forma practicándolo» ¡HOLA! 2018-09-05 (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  43. ↑ (Gaztelaniaz) «Recuerdan a Shakira con una cuerda ¡bailando Belly Dance!» Show News (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  44. ↑ (Ingelesez) Wynn, L. L.. (2010-01-01). Pyramids and Nightclubs: A Travel Ethnography of Arab and Western Imaginations of Egypt, from King Tut and a Colony of Atlantis to Rumors of Sex Orgies, Urban Legends about a Marauding Prince, and Blonde Belly Dancers. University of Texas Press ISBN 978-0-292-77409-4. (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  45. ↑ Looking for Little Egypt. Bloomington, Indiana: International Dance Discovery Books ISBN 0-9623998-1-7..
  46. ↑ (Ingelesez) «NO MORE MIDWAY DANCING; THREE OF THE EGYPTIAN GIRLS FINDED EACH. Manager Delareix, Disgusted at New-York's Benighted Taste, Declared He Would Seek a More Cultured City--By Evening He Had Thought Better of It, and His " Artists " Gave a Dance Capt. Berghold Said Could Not Offend a Church Member.» The New York Times 1893-12-07 ISSN 0362-4331. (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  47. ↑ «Crissie Sheridan» Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  48. ↑ «Princess Rajah dance» Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  49. ↑ (Ingelesez) «HPTOTO > Suhu Pola Slot Gacor Deposit 5000 Hari Ini 2025» HPTOTO (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
  50. ↑ (Ingelesez) «Starbelly Dancers Announce the World Premiere of International Theatrical Dance Production: The Radiant Tarot» Boise State Public Radio (Noiz kontsultatua: 2025-04-11).
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Sabel_dantza&oldid=10265937"(e)tik eskuratuta