San Bizente baratzea

San Bizente baratzea
	Irudi gehiago
Kokapena
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Andaluzia
Probintzia	Granadako probintzia
Udalerria	Granada
Arkitektura
Deskribapena

Federico García Lorcaren Etxe Museoa, San Bizenteko baratzea izenarekin ezaguna, García Lorca familiaren udako finka izan zen 1926tik 1936ra arte, Gerra Zibilaren lehen asteetan Federico hil eta gutxira arte. Etxea eta baratzeak Federico García Lorca parkearen bihotzean daude. 1995ean inauguratu zuten Andaluziako Granada hirian.^[1]^[2]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XIX. mendearen bigarren erdian sortu zen finka, eta Mutuen Baratzea deitzen zioten. Geroago, Federico García Rodríguezen jabetza bihurtu zen, Federico García Lorcaren aita, eta hark erosketa 1925eko maiatzaren 27an sinatu zuen. Artistaren aitak, Vicenta Lorca Romero emaztearen omenez, finkaren izena aldatu zion egungoari. Garai hartan egindako aldaketa bakarra ondoko gorputz bat beheko solairuari eranstea izan zen, jantoki handi gisa balio izan zuena, eta horren gainean terraza xume bat eraiki zen, eraikinaren goiko solairutik sartzeko modukoa.^[3]

Federico García Lorcak hainbat lan garrantzitsu idatzi zituen leku horretan, osorik edo zati batean: Así que pasen cinco años (1931), Bodas de sangre (1932), Yerma (1934) edo Diván del Tamarit (1931-1936). Ingurua bisitatu zuten poetaren lagun hauek: Manuel de Falla, Miguel Pizarro, Antonio Gallego Burín, Manuel Ángeles Ortiz, Eduardo Blanco Amor, Eduardo Rodríguez Valdivieso, etab. Gainera, artista finkan egon zen atxilotu eta fusilatu aurreko azken egunetan, Luis Rosales lagunaren etxera joan aurretik.^[4]^[5]

«	'Etxe hura eta baratzea jaso genuen, nire ustez asmo horrekin erosi zuen aitak, jostailu gisa, eremu ireki handitik etorrita, benetako landa-bizitza batetik. Hura beste zerbait zen. Jendea bizi zen, zibilizatua, gizakiaren neurrira egina. Etxekotutako naturaz gozatzeko pentsatuta zegoela zirudien, gaur egun pentsaezina den fintasunerako'. Aquella casa y la huerta la recibimos, yo creo que con esa intención la compró mi padre, como un juguete, como una distracción, viniendo del gran campo abierto, de una vida verdaderamente rural. Aquello era otra cosa. Era un campo habitado, civilizado, hecho a la medida del ser humano. Parecía pensado para vivir gozando de una naturaleza domesticada, de refinamiento impensable hoy día.	»
Isabel García Lorca

Familia Estatu Batuetara joan zen 1941ean, frankismoak Espainian izandako garaipenaren ondorioz, eta, handik gutxira, Correal Trescastro familiak hartu zuen etxea, nahiz eta jabetza García Lorca familiarena izaten jarraitu zuen.

1985eko apirilaren 6an Granadako Udalak Isabel García Lorcarierosi zion, Federico García Lorca poetaren etxe museo bihurtzeko. Birmoldaketa batzuen ondoren, 1995eko maiatzaren 10ean inauguratu zen, titulartasun publikora pasa zen unetik etxean zeuden ondasun higigarri, koadro eta tresnekin.^[6]^[7] 2017ko irailean itxi egin zen jendearentzat urte erdiz hobekuntzak egiteko (barne-egokitzapena, fatxada, arotzeria, argiztapena eta leihoen itxitura berriak) , eta berriro ireki zen 2018ko apirilean.^[8]

Museoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1995ean, altzari-multzo horren eraketari buruz zeuden dokumentu fidagarri bakarrak 1926-1936 aldian egindako zenbait argazki ziren; besteak beste, Eduardo Blanco Amor idazleak 1935ean idatzitako saila, 1918tik aurrera García Lorca familia bizi izan zen beste leku batzuetan hartutako familia-argazkiak; horiek dira gaur egunean San Bizenteren baratzean ikus daitezkeen altzari, artelan eta objektu batzuk. Argazki horiei esker, zehaztasunez mugatu daiteke “jatorrizkoen” kalifikazioa, apaintzen duten altzariei aplikatuta: haietan ikusten ditugu poetaren idazmahaia, gramofonoa, kola erdiko pianoa, jainkoa, mektoreak eta Thonet aulkiak, Botticelliren udaberriaren erreprodukzioa, art deco estiloko markoa duen ispilua..., besteak beste, tamaina txikiagoko gauzak. Argazkiez gain, oso erabilgarriak izan ziren bertan bizi izan ziren pertsonen testigantzak, bereziki Isabel García Lorca eta Vicenta eta Manuel Fernández Montesinos ilobenak. Gainerako altzariak, tresnak (baxerak, zeramikak eta etxeko gauzak, hala nola esekitokia, mahai-zapia edo nekazariak, hala nola gazta-ontzia, eta abar) eta gaur egun Museo-Etxean ikus daitezkeen beste dokumentu eta arte-lan batzuk izan ziren, edo baratzeko altzari batzuk 1926tik 1936ra bitartean, edo, noizbait, izan ziren Lorca familiarena.

Bisitariak ikusten duena eta erakusten dena bereizi ahal izateko, objektuen jatorria azaltzen zaio (jatorrizkotzat dokumentatutakoak, García Lorca familiakoak eta garai edo girokoak) baita 1926-1936 aldian etxearekin izan zuten harremana. Multzo osoa, gaur egunean Laura García Lorcak zaindua, sinplea eta dotorea da. Federicoren bizitza eta lanaren osagaiak erakusten ditu bere etxeko intimitatearen esparruetatik abiatuta.

Ekitaldiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

San Bizenteko baratzeak 2007-2008an "Everstill / Siempre todavía / Beti oraingoz" motako arte-erakusketa hartu zuen Hans Ulrich Obrist komisario zuela.^[9]
Pere Portabellaren Mudanza filmean, etxea bera da film honetako protagonista, Federico García Lorcaren omenez.