Shanghaiko sarraskia
| Shanghaiko sarraskia | ||
|---|---|---|
| ||
| Mota | sarraski | |
| Honen izena darama | Apirilaren 12 | |
| Honen parte da | First Chinese Civil War (en)  eta Purging the KMT (en) | |
| Data | 1927ko apirilaren 12a | |
| Kokaleku | Shanghai | |
Shanghaiko sarraskia, apirilaren 12ko gertakaria bezala ere ezaguna, izen bereko txinatar hirian 1927ko apirilean gertatu zen. Bertan, Kuomintangeko eskuinak, Chiang Kai-shek buru zuela, alderdiko ezkertiar arerioak eta garai hartan Alderdi Komunistako bere aliatuak bortizki zapuztu zituen.
Shanghaiko gertakaria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Agintari kontserbadoreek hiriko hanparen pistolariak erreklutatu, langilez jantzi eta «langile» hitza zuten besokoak jarri zizkieten. Gaizkile horiei Bai Chongxi jeneralaren ehunka tropa erregular batu zitzaizkien, modu berean mozorrotuta.[1] Apirilaren 11ko gauean, Shanghaiko Sindikatu Nagusiko presidentea, Wang Shouhua, operazioko buruetako batek gonbidatuta, afari batera joan zen. Afarian bahitu eta hil zuen.[2] Gau hartan bertan, ikuskaritzako langileen unitateei erasotzeko errekrutatutako gizonek posizioak hartu zituzten, hedapena erraztu zuten nazioarteko kontzesioetako agintarien adostasunarekin.[2]
Hilaren 12ko goizaldeko laurak eta bostak bitartean, mila erasotzaile inguru Zhabei Barrutiko eta hiriko beste leku batzuetako langile ikuskatzaile taldeei tiroka hasi ziren.[2] Horietako batzuetan erasotuek gogor erantzun zuten, baina beste batzuetan azkar errenditu ziren.[2] Borroketako batzuetan 26. Armadako soldadu uniformedunek parte hartu zuten, eta oro har erasotzaileei lagundu zieten.[2] Lehenengo erasoetan, hogeita bost eta hogeita hamar pertsona artean hil ziren, eta, behin harrapatuta, beste ehun baino gehiago.[2] Sindikatuak greba orokor handi batera deituz erreakzionatu zuen. Greba horretan, nahiz eta Bai Chongxi jeneralak debekatu, ehun mila langile inguruk — batzuk piketeek behartuta — parte hartu zuten.[3]
Apirilaren 13an, 26. Armadako kuartel nagusiko zaindariek martxa bati tiro egin zioten. Martxa hori konfiskatutako armak itzultzeko eta aurreko eguneko borroketan preso hartutakoak askatzeko eskatzera joan zen, eta, tiroketan, dozenaka hildako eragin zituzten.[3]
Arratsalde horretan bertan, Langile Mugimendua Bateratzeko Batzorde berri bat eratu zen, Chiangen eta Kuomintangeko kontserbadoreen kontrolpean jarri behar zuen Sindikatu Orokorraren ordezkoa.[3] Grebak porrot egin zuen hilaren 15ean, kontserbadoreen errepresio gogorraren aurrean, sindikatuaren aldeko ehunka lagun hil eta beste milaka ihes egitera behartu baitzituen.[3] Sindikatu Orokorrak grebari amaiera eman zion eta Wuhango Gobernuaren laguntza eskatu zuen, Chiangen aurkaria.[3]
Beste hiri batzuetan[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kantonen, erradikaltzat jotako elementuen purga basatia eta erakunde komunisten desegitea ere gertatu ziren.[3] Hilaren 14an, Wuhango Gobernuak kargutik kendu zuen jeneral bat Shanghaitik itzuli, eta gau horretan bertan hiriko goarnizioko buruzagien laguntzarekin operazioa antolatu zuen.[3] Hilaren 15eko goizean, gerra-legea aldarrikatu zen, eta komunistak atxilotzen eta ezkerreko sindikatuak indargabetzen hasi zituzten; hiriko zenbait tokitan, ezkertiarrek eutsi egin eta borroka gogorrak izan ziren.[4] Whampoako Akademia Militarreko kadeteen purga bat ere egon zen, gehienek Chiangen alde egiten zuten arren.[5] Gertakariek apirilaren 27ra arte jarraitu zuten, eta, besteak beste, berrogeita hiru sindikatu berrantolatu zituzten, gobernuaren aurkako propaganda banatzen zuten bitartean zazpi pertsona atxilotu zituzten, eta bi mila pertsona inguru atxilotu zituzten.[5] Gainera, probintziako gobernu zibila eta militarra aldatu zituen, Wuhango Gobernuari laguntzeari utzi ziotenak. Horrek kalte larria egin zion Wuhani, itsasorako irteera eta Kantonen finantza-babes handia galdu baitzituen.[5]
Errepresioa Jiangxi, Zhejiang, Guangdong eta Jiangsu probintzietako hainbat hiritara ere hedatu zen, non sindikatuetako kide ezkertiar edo komunistenak kanporatu ziren.[5] Wuhanen eta Changshan, berriz, dozena bat aurkari exekutatuz erantzun zieten.[6]
Nankingo Gobernua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Apirilaren 18an, kontserbadoreek Nankinnen Wuhangoaren aurkako Gobernu bat ezartzea erabaki zuten, komunisten errepresioa legitimatzeko.[7] Bere aurkariak baino batzorde zentraleko kide gutxiago zituen arren, alderdiko kide ospetsuen babesa zuen, hala nola Hu Hanmin, Gobernu berriko presidente izendatu zutena.[8] Honek komunisten alderditik kanporatzea agindu zuen kontrolatzen zituen lurraldeetan, eta ehun eta laurogeita hamazazpi pertsona atxilotzea, den-denak komunistak ez zirenak.[8] Wuhango Gobernuak, berriz, Chiang bere karguetatik kendu zuen, Txinako Alderdi Komunistaren babesarekin.[8]
Hilabete batzuk geroago, Txinako Gerra Zibila hasiko zen Nanchangeko Matxinadarekin eta Udazkeneko Uztaren Altxamenduarekin.[9]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Fairbank & Twitchett 1983, 634-635 orr. .
- ↑ a b c d e f Fairbank & Twitchett 1983, 635 orr. .
- ↑ a b c d e f g Fairbank & Twitchett 1983, 636 orr. .
- ↑ Fairbank & Twitchett 1983, 636-637 orr. .
- ↑ a b c d Fairbank & Twitchett 1983, 637 orr. .
- ↑ Fairbank & Twitchett 1983, 638 orr. .
- ↑ Fairbank & Twitchett 1983, 638-639 orr. .
- ↑ a b c Fairbank & Twitchett 1983, 639 orr. .
- ↑ (Gaztelaniaz) Mingst, Karen A.; Arguín-Toft, Ivan M.. (2018-10). Fundamentos de las Relaciones Internacionales. CIDE.
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- (Ingelesez) Fairbank, John King; Twitchett, Denis. (1983). The Cambridge History of China. in: Republican China, 1912–1949. 12 Cambridge University Press ISBN 9780521235419..
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q1195058
Multimedia: Shanghai massacre of 1927 / Q1195058