Sidney Janis

Sidney Janis
Bizitza
Jaiotza	Buffalo, 1896ko uztailaren 8a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza	New York, 1989ko azaroaren 23a (93 urte)
Jarduerak
Jarduerak	arte bildumagilea, arte-merkataria, filantropoa eta diseinatzailea
Lantokia(k)	New York eta New York

Sidney Janis (Buffalo, New York, Ameriketako Estatu Batuak, 1896ko uztailaren 8a - New York, 1989ko azaroaren 23a) arte-bildumagilea izan zen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Familia aberatsean jaio zen. 1920an New York hirian kokatu zen, eta bere garaiko artea ezagutzen eta abangoardia jaio berrien historiaz gogoeta egiten hasi zen. Fauvismoa, kubismoa, futurismoa, abstrakzioa eta surrealismoa aztertu zituen sormen artistikoaren bide posibleak sumatu nahirik. Aldi berean, bilduma bat egitea erabaki zuen, eta 1926an hasi zuen, Parisen Kahnweilerri erosi zizkion Henri Matisseren eta Juan Grisen margolan banarekin. Oso denbora laburrean, arte modernoaren margolari garrantzitsuenen lan-multzo bikaina bildu zuen (Picasso, Mondrian, Léger...), eta XX. mendeko estatubatuar arte-bildumagileetan lehenetakoa izan zen. Itzal handia lortu zuen, eta 1934tik 1948ra bitartean, New Yorkeko Arte Modernoaren Museoko batzorde aholku-emailearen kide izan zen. Bitarte horretan, Picassoren Gernika MoMAra eramateko txostena egin zuen, eta estatubatuar artisten belaunaldi berriak babestu zituen. Bere emazte Harrietekin batera, oso lan garrantzitsua idatzi zuen, Abstract and surrealist Art in America (Arte abstraktua eta surrealista Ameriketan), eta bera izan zen Pollocken, Rothkoren, Albersen, Hofmannen eta abarren inguruko gogoeten aitzindaria.

1948an arte-galeria bat zabaldu zuen New Yorken, Ameriketako artearen nortasunaren alde egiteko. Bere erakusketetan historia eta berritasuna batu zituen: Les Fauves (1950), Henri Rousseau (1951), Dada (1953), eta Futurism (1954); Pollocken sei erakusketa 1952tik 1958ra bitartean, eta De Kooning, Kline, Rothko, Guston, Gottlieb eta Baziotesen ingurukoak. Baina bere galeriaren historian New Realists erakusketa izan zen ziur asko garrantzitsuena, 1962an, pop art joerari eskainia. 1967an Sidneyk eta Harrietek beren bildumaren ehun bat lan New Yorkeko Arte Modernoaren Museoari eman zizkioten. 1970etik aurrera, seme-alaben esku utzi zuen galeria.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Datuak: Q1606720