Begoña Vila
| Begoña Vila | |
|---|---|
.jpg) (2017) | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Vigo, 1963 (60/61 urte) |
| Herrialdea |  Galizia |
| Bizilekua | Washington |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Santiago de Compostelako Unibertsitatea Manchester University (en)  Instituto de Astrofísica de Canarias (en) Manchesterreko Unibertsitatea |
| Hizkuntzak | gaztelania ingelesa galiziera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | astrofisikaria eta ingeniaria |
| Jasotako sariak | ikusi
|
María Begoña Vila Costas (Vigo, Pontevedra, 1963) galaxia espiralen ikerketan espezializatutako astrofisikari galiziarra da. Gaur egun Washington DCn bizi da, eta sistemen ingeniari gisa lan egiten du Goddard espazio-hegaldiko zentroan. Sistemen ingeniaria da Fine Guidance Sensor-eko (FGS) GSFC (Programa Geofisikoa, Geodinamikoa eta Espazio Geodesikoa) NASAn. Sentsore hori James Webb teleskopio espazialak eraman du, eta, gainera, instrumentu-taldearen azken proba hotzaren arduraduna izan da teleskopioarekin integratu aurretik.[1]
2016an, NASAk Exceptional Public Achievement Medal domina eman zion. Domina hori erakundetik kanpoko pertsonei, baina Estatu Batuetako espazio-agentziaren misioari nabarmen lagundu diotenei ematen zaie.[2]
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Santiagoko Unibertsitatean eta Kanarietako Astrofisika Institutuan astrofisika ikasi zuen (1981-1986), eta astrofisikan doktoratu zen Manchesterreko Unibertsitateko Astrofisikarientzako Jodrell Bank Zentroan (1989).[3]
James Webb teleskopio espazialak eraman zuen Fine Guidance Sensor (FGS) diseinatzen eta eraikitzen lan egin zuen Kanadako Espazio Agentziaren zuzendaritzapean Kanadako enpresa batean, eta 2012an NASAri entregatu eta beraientzako lehen proba hotza egin zenean, tresna horren sistemen ingeniari gisa, kanpoko konpainia baten bidez kontratatzea erabaki zuten,
2013tik FGS lead systems engineer da, erreferentziazko pertsona sentsorearen probak, orbitan egiten dituen eragiketak, mugak, "Softwarearen" osagaiak eta abar erabakitzerakoan, bai eta proba hotzak egiteko tresna zientifiko guztien koordinatzailea ere (ISIM, Integrated Science Instrument Module moduluan integratuak).[3]
2021eko abenduaren 25ean Ariane 5 kohetean bidalitako James Webb teleskopio espazialak irudiak hartzeko doitasun maximoa duela kontrolatzeaz arduratzen da Vila.[4] Big bang ondoren, duela 13.500 milioi urte, unibertsoan sortu ziren lehen objektuak — izarrak eta galaxiak — aztertu ahal izango dira teleskopio horren bidez. Gainera, beste izar batzuen inguruan planetak bilatzen jarraitzeko eta duten atmosfera ikusteko ere balioko du.[5]
Komunikazio- eta dibulgazio-ekitaldietan parte hartzen du maiz, eta ECUSA-DCko kidea da, Washington DC, Maryland eta Virginiako komunitate zientifiko espainiarra barne hartzen duena.[6]
Begoña Vila jarduera zientifikoan genero-ikuspegia lehen planoan kokatzen laguntzen duen adibide bikaina da.[6]
Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2016an, NASAk Exceptional Public Achievement domina eman zion lidergo-urteengatik eta lorpen bikainengatik, baita Fine Guidance Sensor (FGS) delakoaren diseinu eta garapenagatik ere. James Webb teleskopio espazialari gehitutako tresna da, eta sentsore ultra-egonkor gisa funtzionatzen du, besteak beste, exoplanetak eta haien konposizioa aztertzeko, edo lehen galaxiak nola osatu ziren jakiteko aukera emango duena.[2]
- 2017an María Josefa Wonenburger Planells saria irabazi zuen.[7]
- 2021ean, FEDEPE saria, Emakume Zuzendari, Exekutibo, Profesional eta Enpresarien Espainiako Federazioak emandako saria, jaso zuen, Nazioarteko Sariaren kategorian.[8]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Work in Action – NASA GSFC. NEWS GSA Awards Alliant 2 Contract to SGT Stinger Ghaffarian Technologies, Inc., headquartered in Greenbelt, Maryland, delivers end-to-end information technology, engineering,... LEARN MORE SGT Awarded the REMIS Contract Stinger Ghaffarian Technologies (SGT).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) Vigo, Redacción |. (2016-08-26). «La astrofísica viguesa premiada por la NASA, Begoña Vila, visita "A Revista"» Faro de Vigo (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) Sacristán, Enrique. (2016-08-22). «La NASA premia a una astrofísica gallega por su trabajo en el mayor telescopio espacial» elconfidencial.com (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Lanzado con éxito el telescopio espacial James Webb» Eureka 2021-12-26 (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Begoña Vila, una gallega en la Nasa: «Trabajé para poner en órbitael mayor telescopio espacial»» La Voz de Galicia 2022-03-03 (Noiz kontsultatua: 2022-03-05).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) «Begoña Vila Costas» igualdade.xunta.gal (Noiz kontsultatua: 2022-03-05).
- ↑ «La astrofísica viguesa Begoña Vila gana el premio Wonenburger» La voz de Galicia 28 de octubre de 2017.
- ↑ (Gaztelaniaz) «Premios FEDEPE» Mujeres FEDEPE (Noiz kontsultatua: 2022-03-04).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q26790878
Multimedia: Begoña Vila / Q26790878