Glioxal

Glioxal
Formula kimikoa	C2H2O2
SMILES kanonikoa	2D eredua
MolView	3D eredua
Konposizioa	oxigeno eta karbono
Mota	biogenic acyclic aldehyde (en)
Ezaugarriak
Fusio-puntua	15 °C
Irakite-puntua	50,4 °C (101,325 kPa)
Masa molekularra	58,005 Da
Arriskuak
NFPA 704	1 2 1
Identifikatzaileak
InChlKey	LEQAOMBKQFMDFZ-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	107-22-2
ChemSpider	7572
PubChem	7860
Reaxys	1732463
Gmelin	34779
ChEMBL	CHEMBL1606435
ZVG	28700
EC zenbakia	203-474-9
ECHA	100.003.160
CosIng	34157
MeSH	D006037
RxNorm	4967
Human Metabolome Database	HMDB0303107
KNApSAcK	C00059081
UNII	50NP6JJ975
KEGG	C14448
PDB Ligand	GXT

Glioxala OCHCHO formulako konposatu organikoa da dialdehidoen familiakoa bi aldehido talde baititu egituran. Solido kristalinoa zuria da tenperatura baxuetan, baina horitu egiten da fusio-puntura hurbiltzean (15º C). Likidoa horia da eta lurrundurik berdea.

Glioxal hutsa izatea ez da ohikoa hidratatu eta oligomeroak eratzen dituelako. Hala ere, horrek ez du arazorik sortzen bere erabilera askotarako^[1]^[2].

Glioxalak oligomeroak eratzen ditu hidratatzean

Glioxala aztarna-gas moduan agertzen da atmosferan hidrokarburoen oxidazioz sortua^[3].

Produkzioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Heinrich Debus kimikari alemanak prestatu zuen lehen aldiz glioxala etanola azido nitrikoz erreakzionaraztean^[4].

Bi manera daude glioxal komertziala prestatzeko^[1]:

etilen glikola gas moduan oxidatuz zilar- edo kobre-katalizatzaile bat usatuz,

${\ce {CH2OHCH2OH + O2 ->[Cu,Ag] CHOCHO + 2 H2O}}$

edo azetaldehido likidoa azido nitrikoz oxidatuz,

${\ce {CH3OH ->[HNO3] CHOCHO}}$

Glioxal komertziala normalean % 40ko ur-disoluziotan saltzen da.

Erabilera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Glioxala kuxe papera egiteko eta ehungintzako akabera-prozesuetan baliatzen da, zimurtzen ez diren oihalak lortzeko, etsenplurako^[1].

Polimeroen kimikan disolbatzaile eta saretze-agente moduan erabiltzen da.

Kimika organikoan konposatu konplexuagoak sintetizatzeko lehengai moduan baliatzen da, imidazolaren moduko heterozikloak sintetizatzeko adibidez.

Histologian finkatzaile moduan usatzen da.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b ^c (Ingelesez) Karpov, Andrey; Walsdorff, Christian; Siemer, Michael; Mattioda, Georges; Blanc, Alain. (2021). «Glyoxal» Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry (John Wiley & Sons, Ltd): 1–11. doi:10.1002/14356007.a12_491.pub3. ISBN 978-3-527-30673-2. (Noiz kontsultatua: 2021-11-28).
↑ (Ingelesez) PubChem. «Glyoxal» pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (Noiz kontsultatua: 2021-11-28).
↑ (Ingelesez) Vrekoussis, M.; Wittrock, F.; Richter, A.; Burrows, J. P.. (2009-07-14). «Temporal and spatial variability of glyoxal as observed from space» Atmospheric Chemistry and Physics 9 (13): 4485–4504. doi:10.5194/acp-9-4485-2009. ISSN 1680-7316. (Noiz kontsultatua: 2021-11-28).
↑ (Ingelesez) Debus, H. (1857). "On glyoxal. Philosophical Magazine, 4th series, 13, 66. or..

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q413465
Multimedia: Glyoxal / Q413465

[:0-1] (Ingelesez) Karpov, Andrey; Walsdorff, Christian; Siemer, Michael; Mattioda, Georges; Blanc, Alain. (2021). «Glyoxal» Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry (John Wiley & Sons, Ltd): 1–11. doi:10.1002/14356007.a12_491.pub3. ISBN 978-3-527-30673-2. (Noiz kontsultatua: 2021-11-28).

[2] (Ingelesez) PubChem. «Glyoxal» pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (Noiz kontsultatua: 2021-11-28).

[3] (Ingelesez) Vrekoussis, M.; Wittrock, F.; Richter, A.; Burrows, J. P.. (2009-07-14). «Temporal and spatial variability of glyoxal as observed from space» Atmospheric Chemistry and Physics 9 (13): 4485–4504. doi:10.5194/acp-9-4485-2009. ISSN 1680-7316. (Noiz kontsultatua: 2021-11-28).

[4] (Ingelesez) Debus, H. (1857). "On glyoxal. Philosophical Magazine, 4th series, 13, 66. or..

[1]

[2]

[3]

[4]