Lankide:Olaitz Arroyo/Proba orria

Anopheles
Sailkapen zientifikoa
Reino: Animalia Filo: Arthropoda Clase: Insecta Orden: Diptera Familia: Culicidae Subfamilia: Anophelinae Género: Anopheles	;

Anopheles (Culicidae),

Eltxo mota bat da, mundu guztian aurkitu daitekeena, Europa, Asia, Amerika eta Ozeania barne, bereziki, eremu epel, tropikal eta subtropikaletan. 465 ezpezie daude, hauek, hainbat gaixotasun transmititu ditzakete, malaria adibidez, baina, izan ere, Iberiar Penintsulan ez dago zertan larritu beharrik, eltxo horiek ez daudelako.

BIZI ZIKLOA[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eltxo guztiek bezala, Anophelek lau fase dituzte: arrautza, larba, pupa eta heldua.

Lehenengo 3 etapak ur-ingurunean igarotzen dira, 5 eta 14 egun bitartean, espeziearen eta ingurumen-faktoreen arabera, hala nola tenperaturaren arabera. Eme helduak hilabete bat arte bizi daitezke (zertxobait gehiago itxian), eta normala da bizitzako 2 asteak ez igarotzea.

Arrautzak, Anopheles espezieko eltxoek eremu zingiratsuetan edo sakonera txikiko erreka eta errekastoen ertzetatik gertu erruten dute. Eltxo eme helduek batera erruten dituzte arrautzak uretan, hauek bertan flotatzen dute. Eltxo eme helduek 50 eta 200 arrautza bitartean erruten dituzte aldi berean.

Larbak

Larbak, uretan bizi dira eta eltxoen arrautzetatik ateratzen dira. Anopheles eltxoen larbek organoen bidez hartzen dute arnasa. Larbak lau aldiz aldatzen dira larruazalez (aldatu egiten dira) etapa honetan pupa bihurtu aurretik.

Pupak, uretan bizi dira. Hauek ez dute ahoaren kanpoalderik, eta, beraz, ez dute jaten etapa honetan. Eltxo heldu bat pupatik atera eta hegan doa.

NOLAKOAK DIRA? (MORFOLOGIA)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Helduen luzera 6 mm ingurukoa da. Nabarrak dira eta orban ilunak dituzten hegalak dituzte, Aedesen kasuan ez bezala. Bi sexuetan palpoak ia proboszidea bezain luzeak dira, eta beste generoetan askoz laburragoak.

Normalean, helduek, pausatzen direnean, posizio inklinatua hartzen dute, aho-piezak azaletik hurbilen daudela eta sabelaldearen muturra urrunago.

ZER FUNTZIO BETETZEN DITUZTE?[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eltxoek hiru funtzio nagusi betetzen dituzte: materia organikoaren deskonposizioa, kate trofikoen eta populazioen oreka eta polinizazioa.

Materia organikoaren deskonposizioa:[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eltxoak funtsezkoak dira ekosistemak babesteko orduan, izan ere, materia organikoaren hondarrak deskonposatzeko gaitasuna dutelako. Horri esker, elikagaiak birziklatu egiten dira, eta elikagaiak lurrera ekartzen dira, landareek eta bestelako organismoek aprobetxatu ahal izan ditzaten..

Kate trofikoen eta populazioen oreka:

Eltxoak animalia askoren elikagai iturri garrantzitsuak dira, espezie askoren harrapakina direlako, saguzarrak bezalako animaliena esaterako. Eltxoak ur geldietan bizi diren bizitzako etapetan, anfibioak eta arrainak elikatzeko ere balio dute. Eltxoak gaixotasun infekzioso batzuk transmititzen dituzte, eta horrek zenbait espezieren populazioa orekatzeko balio du.

Polinizazioa:

Eltxoak ez dira animalien eta gizakien odolaz bakarrik elikatzen, landareen nektarraz ere elikatzen dira. Horregatik, funtzio polinizatzailea ere betetzen dute, eta horrek milaka espezien ugalketa eta biziraupena errazten du.

NOLA UGALTZEN DIRA?[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Anopheles espezieko eltxoek eremu zingiratsuetan edo sakonera txikiko erreka eta errekastoen ertzetatik gertu erruten dute. Eltxo eme helduek batera erruten dituzte arrautzak uretan. Arrautzak ur azalean flotatzen dute.

ZER GAIXOTASUN TRANSMITITZEN DUTE?[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Anofelinoak dira gizakiari malaria transmititzen dion bakarrak, baina mikrofilariak eta entzefalitisaren birus mota batzuk ere transmititu ditzakete.

Paludismoa transmititzeko, parasitoak (Plasmodium sp) bere ziklo biologikoa osatu behar du emearen gorputzaren barruan; Anopheles espezie guztiek ez dituzte patogeno honen behar biologikoak betetzen, eta, beraz, intsektu honen espezie guztiak ez dira paludismo mota guztien transmisoreak.