Pater Noster txikia

Pater Noster txikia
Jatorria
Argitaratze-data	1425
Aurkikuntza data	1957
Ezaugarriak
Hizkuntza	euskara
Kokapena
Lekua	Iruñeko katedrala

Pater Noster txikia 15. mendeko hasierako euskarazko testu bat da, otoitz moduko bat, 1425. urtean edo lehenago datatua. 1957. urtean eman zen ezagutzera testua. Iruñeko katedraleko liburutegian gordeta dago. Euskarazko testu arkaikoen hurrenkeran (esaldi solteak albora utzita), 2. zaharrena litzateke Ander Ros Cubas filologoak 2020an egindako sailkapenaren arabera^[1], Matxin Zalbaren gutunaren ondoren.

14. mendeko kodize batean dago testua. Kodizeak Arnaldo Barbazangoa Iruñeko gotzainaren (1318-1355) eskuizkribua biltzen da, baina amaierako orri solte batean hizkuntza desberdinetan egindako esaldi solteak daude, luma-proba zahrragoak seguruenik, eta horien artean da otoitza^[2].

Transkribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Letra gotikoz dago idatzia otoitza, eta hauxe da transkribapen bat:

Virgo clemens, Virgo pia, Virgo dulçis al[…
todavía. Pater noster chicia, Deus peretençia,
lurrac dac[ar] […
çoçac ardanbusti, baradiçu menda verde macu onac ard[…
liburuetan iracurten, arguiçagui eraiçeten, çeru[a…
davilça Jangoicoaren apostru maestru jaun d[…
Agnus Dei qui tollis peccata mundi egunean
telo meo garadela çure gomendatu.
Gura iruretan d[…
arima salvatu.

Testua ez da analisatzeko erraza. Luma-probak izanik, eskribauari burura datozkion esaldi solteak izan daitezke, ez derrigor zentzua dutenak, baina Koldo Mitxelenak eta Jose Maria Satrustegik nabarmendu izan dute ahozko tradizioko otoitzekin konexioak badirela^[2]. Esate baterako:

Berueteko lekukotza: Pater noster txikii, Jesus penitentzii. Lurrak dekar arogi, txotxa arduan gorrii-
Luzaidekoa: Ave Maria xuria, bost penitentzia. Lurrak dakar ogia, xoxak ardan gorria.