Sevillako tranbia
| Metrocentro | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 T1 linearen trena avenida de la Constitución -aren | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Datu orokorrak | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Garraio mota | Tranbia | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Eskualdeak | Sevilla, Andaluzia Espainia | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lineak | T1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Geltokiak | 5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bidaiariak | 4 542 282 (2012) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jabea | Sevillako Udala | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Webgunea | www.tussam.es | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ustiapena | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hasiera | 2007ko urriaren 28a | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Eragilea | TUSSAM | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ibilgailuak | CAF Urbos 3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ibilgailuen luzera | 31 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Datu teknikoak | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Luzera | 2,2 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Galiboa | 1435 mm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Abiadura maximoa | 40 km/h | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sevillako tranbia sarea Sevilla hiriko lurrazpiko garraiobidea edo tranbia da. Sareak hiriko alde zaharrari zerbitzua ematen dion linea bat du, T1 linea. Gaur egun, linea operatibo bat du, 2007ko urriaren 28an inauguratua, 5 geltoki dituena.
Hirugarren fase hipotetiko batean, trazadura Santa Justa geltokiraino luzatuko litzateke beste 4 estazioren bidez.
5 geltokietatik 3tan metroarekin lotura dago eta 1an aldiriak sarearekin bat dator.
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Aurrekariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1887an Sevillak tranbia sare handi bat zuen, lehenik animalien trakziokoa, eta 1897tik aurrera trakzio elektrikokoa, 1960ko hamarkadan egungo autobus lineek ordezkatu zutena, emakidadunaren krisi baten eta garraiobide ezagunak ekarri zuen bide segurtasun ezaren ondorioz, ohikoa baitzen trafiko eta istripu arazoetan parte hartzea.[1][2]
Gaur egungo tranbiaren proiektua 2004. eta 2006. urteen artean hasi zen. Urte horietan, Sevillako Udalak hiriburuaren erdigunea eta alde zaharra oinezkoentzat bihurtzeko joera agertu zuen, kutsadura handia murrizteko, oinezkoentzako guneak handitzeko eta inguru horretan mugikortasun iraunkorra sustatzeko. Garai hartan, avenida de la Constitución bezalako bideak hiriko ibilgailuen trafikorako arteria nagusietako bat ziren. Hasiera batean, gidariek, zenbait merkatarik eta taxilarik plan horien aurka egin zuten.[3][4]
Autobusen eta taxien ezabaketa ere bazekarten aldaketek, oinezkoen bideetatik zirkulatu ahal izango zuen garraiobide bat bilatzera behartzen zuten, aldi berean erabat elektrikoa izango zena. 2006an, Udalaren Mugikortasun Planak Plaza Nueva eta San Bernardo arteko 2 kilometroak zeharkatuko zituen tranbia linea bat sortzeko asmoa erakutsi zuen.[5]
Eraikuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Metrocentroko lanak kostua 60,5 milioi eurokoa izan zen. Sevillako Udalak 19,6 milioi jarri zituen, eta gainerako 40,9 milioiak Andaluziako Juntak finantzatu zituen.
Hasierako proiektuan aurreikusita zegoen etorkizuneko tranbiak ukipen-haririk gabeko tarteak izatea, baina lehen eraikuntza-fasean katenaria zuen trenbide-sistema bat sortu zen ibilbide osoan zehar. Hiriko gune historikoetan katenariak eta zutoinak jartzeak kexak eragin zituen bizilagunen aldetik, katedrala bezalako ingurune historikoetan kableek eragin estetiko handia baitzuten.[6]
Eraikuntzako lehen fasean, Metrocentroaren ibilbidea Prado de San Sebastián eta Plaza Nueva artean bakarrik igarotzen zen, San Bernardoren geltokirainoko hedapena gerorako utziz. Hala ere, zenbait arazo egon ziren bere garapenean, besteak beste, trenbideak eraikitzean izandako akats bat, errailetik ateratzea eragin zezakeena, eta, ondorioz, inaugurazioa urte bereko urriaren 28ra arte atzeratu behar izan zen.[7]
Inaugurazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hasiera batean, Metrocentroari zerbitzua ematen zioten trenbideak Sevillako Metroak alokairu-erregimenean lagatako Urbos 2ko bost unitate ziren, lurpeko lanak oraindik amaitu gabe baitzeuden. Trenak 2007ko udan eraman eta bideratu zituzten Metrocentrora, inaugurazioa baino hilabete batzuk lehenago. Lurrazaleko proben sei hilabeteetan, trenak, jada TUSSAM -ek kudeatzen zituen arren, oraindik Sevillako Metroaren irudiarekin serigrafiatuta zeudela ikus zitekeen.
2007ko urriaren 28an Sevillako Metrocentroaren inaugurazio ofiziala egin zen. Inauguraziorako, aurreratu bezala, sistemak katenaria behar zuen ibilbide osoan.
Kontaktuaren hariak eragozpen bat zuen: aste Santu bakoitzean kofradiak igaroko ziren guneekin gurutzatzen zen, eta horrek prozesioak zailtzen zituen. Kasu horietan, udalak arazoa konpontzen zuen, hiriko hirigune historikoan katenariak aldi baterako kendu eta aldi hori amaitutakoan berriro muntatuz. Horren ondorioz, hainbat urtez jarraian, Archivo de Indias eta Plaza Nueva geltokien arteko zerbitzua hilabetez baino gehiagoz etenda geratu zen.[8]
Kontakturik gabeko zirkulazioa eta zabaltzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Inauguratu eta urtebetera, TUSSAM -ek Sevillako Metroari alokairu-erregimenean zituen bost unitateak erostea erabaki zuen, guztira 12 milioi euroren truke. Metrocentroko behin betiko unitateen fabrikatzaileak, berriz, atzerapen handia zuen kontakturik gabeko zirkulazio-sistemaren garapenean eta fabrikazioan, eta Sevillako Udalak, sinatutako kontratuaren arabera, enpresa zigortzeko asmoa agertu zuen.
CAF -ek irtenbide bat negoziatu zuen Udalarekin: konpainiak konpromisoa hartu zuen ordura arte tranbia erabiltzen ari zen Urbos 2 unitateak kosturik gabe ordezteko Urbos 3 unitateekin: eredu berri bat, arinagoa eta eraginkorragoa, katenaria beharrik gabeko zirkulazio sistema hartzen zuena. Udalak proposamena onartu zuenez, CAF -ek tranbia berriak jarri zituen eta Urbos 2 -ko unitate zaharrak geratu ziren. Kasualitatez, urtebete geroago konpainiak unitate horiek berriro saldu zizkion bere jatorrizko jabeari, Sevillako Metroari, 9,5 milioi euroren truke.[9]
Unitate berriek, aurrekoen antzeko diseinukoek, hobekuntza batzuk zituzten: karga-sistema berriak% 76ko energia aurreztea zekarren, aurreko ereduarekin alderatuta. Hala ere, trenak bere aurrekoak baino pixka bat estuagoak izateak, geltoki guztietan berregokitze lanak egitera behartu zuen, nasa 12,5 zentimetro handituz.
2010eko maiatzaren 20an tranbia berriak estreinatu ziren, katenariarik gabeko Metrocentroaren lehen zeharkaldia izan zelarik. Hala ere, aurrekontu arazoak zirela eta, katenaria zaharrak ez ziren erabat desmuntatu urtebete beranduago arte, eta azken zatia 2011ko apirilaren 7an erretiratu zen.
2011ko apirilaren 15ean, sistemaren bost urteko funtzionamenduaren ondoren, hasierako ibilbidearen lehen luzapena inauguratu zen, eta, azkenean, San Bernardoko geltokiko aldageltokira iritsi zen, Sevillako metroarekin eta aldiriko trenekin behin betiko lotuz.[10]
Azpiegitura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Goiburuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
T1 lineak bi goiburu nagusi ditu:
- Plaza Nueva (mendebaldeko goiburua)
- San Bernardo (ekialdeko goiburua)
Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ibilbide osoa gainazalean doa, hirigintzako ezaugarri desberdinak dituzten oinezkoentzako bi gune zeharkatuz. San Bernardo, Prado de San Sebastián eta Puerta Jerez zonalderik modernoenaren zati da, etorbide eta kale zabalekin. Bestalde, Katedrala eta Plaza Nueva hiriko hirigune historikoan zeharreko tartea dira. Avenida de la Constituciónetik igarotzean, bidea, espaloian integratuta dago, oinezkoen espazioa partekatuz.
Linea gehiena laua da eta bide bikoitza du. Salbuespena Katedralaren ondoan dagoen zatia da, galtzadaren estutasunak bide bakarreko irtenbidea hartzera behartzen baitu. Ibilbideak hainbat puntu ditu, eta horietan tranbia ibilgailuen trafikoarekin gurutzatzen da. Semaforo horiek lehentasuna ematen diote trenbideari. Kotxetegiak Prado de San Sebastián geltokian daude.[11]
Geltokiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Geldialdia | Koordenatuak | Udalerria | Konexioak | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ■ | Plaza Nueva | 37°23′18″N 5°59′43″W / 37.388307°N 5.995243°W | Sevilla | |||
| ■ | Archivo de Indias | 37°23′05″N 5°59′38″W / 37.384778°N 5.993896°W | Sevilla | |||
| ■ | Puerta Jerez | 37°22′56″N 5°59′35″W / 37.382219°N 5.993053°W | Sevilla |    5 41 A2 C3
| ||
| ■ | Prado de San Sebastián | 37°22′50″N 5°59′15″W / 37.380694°N 5.987389°W | Sevilla | 4 M-121 M-122 M-123 M-130 M-131 M-132 M-132-B M-133 M-134 M-221
| ||
| ■ | San Bernardo | 37°22′43″N 5°58′46″W / 37.378611°N 5.979389°W | Sevilla |     22 25 26 28 29 30 38 52 EA B4 C2
| ||
Ustiapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bidearen 18,05 kilometroek, 1 435 mm-ko zabalerakoak, lurrazaleko beste batzuekin konbinatutako lurpeko zatiak dituzte. Azken horietan, trenbidea gainerako garraioetatik bereizitako plataforman igarotzen da beti. Ibilbideak 22 geltoki ditu: hamabost lurpean eta zazpi lur gainean.
Ordutegiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Astelehenetik ostiralera | Ostiralak | Larunbat, igande eta jaiegunetan | Larunbatak | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 6:00 - 7:30 | 7:30 - 15:30 | 15:30 - 22:30 | 22:30 - 23:30 | 23:30 - 2:00 | 6:00 - 7:30 | 7:30 - 22:30 | 22:30 - 23:30 | 23:30 - 2:00 | ||
| 15 min | 7 min | 9 min | 15 min | 15 min | 15 min | 9 min | 15 min | 15 min | ||
Batez besteko denborak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ibilbideko batez besteko denborak adierazgarriak dira, eta trafikoaren edo beste ezusteko batzuen arabera alda daitezke.
T1 lineak Plaza Nueva geltokia honako hauekin komunikatzeko aukera ematen du:[12]
- Archivo de Indias -rekin 2 minutuan
- Puerta Jerez -rekin 5 minutuan
- Prado de San Sebastián -rekin 8 minutuan
- San Bernardo -rekin 11 minutuan
Flota[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Sevillako tranbia tren arina da eta CAF fabrikatzailearen Urbos 3 modeloko 5 unitatek ematen dute zerbitzua; 31,25 metroko luzera dute eta 275 bidaiarirentzako lekua.
| Eredua | Marka | Unitateak | Urtea | Luzera (m) | Bidaiariak |
|---|---|---|---|---|---|
| Urbos 3 | Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles (CAF) | 5 | 2009 | 31,25 | 275 |
Tarifikazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Sevillako tranbiaren tarifak TUSSAM autobus-sarekoen berdinak dira, eta Consorcio de Transportes onartzen ditu.
| Titulua | Prezioa |
|---|---|
| Txartelak | |
| Billete univiaje (tranbia bakarrik) | 1,40 € |
| Tarjeta turística 1 día (mugagabea) | 5 € |
| Tarjeta turística 3 días (mugagabea) | 10 € |
| Abonamenduak | |
| Tarjeta multiviaje | 0,69 € |
| Tarjeta 30 días (mugagabea) | 35,50 € |
| Tarjeta anual | 320 € |
Guneak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ez dago guneak Sevillako tranbiaren.
Turismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ibilbidean zehar, T1 lineak interes turistikoko hainbat lekurekin lotzen du:
Etorkizuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Santa Justara hedatzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hirugarren fasean, San Bernardo Santa Justa trenbide geltokiarekin lotuko lukeen Metrocentroa handitzea aurreikusi da. Horri esker, tranbia hiriburuko tren-geltokirik garrantzitsuenarekin lotu ahal izango litzateke, hegaztiarekin eta distantzia ertain eta luzeko trenekin intermodalitatea ahalbidetuz. Handitzeak ibilbideari San Bernardo ondoko 4 geraleku gehituko lizkioke.[14]
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Gaztelaniaz) «Una exposición conmemora los 125 años de transporte público, del tranvía de mulas a la» La Vanguardia (Noiz kontsultatua: 2020-04-19).
- ↑ «Tussam» web.archive.org 2010-12-25 (Noiz kontsultatua: 2020-04-19).
- ↑ (Gaztelaniaz) Barbero, Luis. (2006-04-22). «"Es imprescindible peatonalizar el casco histórico de Sevilla"» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2020-04-19).
- ↑ «Tussam» web.archive.org 2010-12-25 (Noiz kontsultatua: 2020-04-19).
- ↑ «PGOU2006. Planeamiento de Desarrollo» sig.urbanismosevilla.org (Noiz kontsultatua: 2020-04-19).
- ↑ (Gaztelaniaz) Sevilla, Diario de. (2010-05-05). «El Metrocentro circulará sin catenarias a partir de la próxima Semana Santa» Diario de Sevilla (Noiz kontsultatua: 2020-04-19).
- ↑ (Gaztelaniaz) 20minutos. (2007-09-30). «Chaves frena tres años la ampliación de la red de Metrocentro» www.20minutos.es - Últimas Noticias (Noiz kontsultatua: 2020-04-19).
- ↑ (Gaztelaniaz) Sevilla, Diario de. (2010-03-18). «Las catenarias del Metrocentro serán desmontadas este fin de semana de cara a la Semana Santa» Diario de Sevilla (Noiz kontsultatua: 2020-04-19).
- ↑ (Gaztelaniaz) Sevilla, Diario de. (2010-02-16). «CAF regalará los nuevos tranvías por incumplimiento de contrato» Diario de Sevilla (Noiz kontsultatua: 2020-04-19).
- ↑ (Gaztelaniaz) «El nuevo tranvía sin catenarias obligará a modificar estaciones» sevilla 2011-01-12 (Noiz kontsultatua: 2020-04-19).
- ↑ «Metrocentro - Ferropedia» ferropedia.es (Noiz kontsultatua: 2020-04-19).
- ↑ a b c «| TUSSAM - Transportes Urbanos de Sevilla, SAM» www.tussam.es (Noiz kontsultatua: 2020-04-19).
- ↑ https://www.tussam.es/es/titulos-de-viajes
- ↑ https://cadenaser.com/emisora/2016/07/13/radio_sevilla/1468416764_804228.html
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q519257
Multimedia: Trams in Seville / Q519257
   Sevillako garraioa | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||
