Suhair al-Qalamawi
 |
Artikulu honek erreferentziak behar ditu. Hemen erreferentzia egiaztagarriak gehituz lagun dezakezu. |
| Suhair al-Qalamawi | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Kairo, 1911ko uztailaren 20a |
| Herrialdea |  Egipto |
| Heriotza | Kairo, 1997ko maiatzaren 4a (85 urte) |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Kairoko Unibertsitatea |
| Hizkuntzak | arabiera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | itzultzailea, idazlea eta eleberrigilea |
| Enplegatzailea(k) | Kairoko Unibertsitatea |
Suhair al-Qalamawi (arabieraz: سهير القلماوي) (Kairo, Egipto, 1911ko uztailaren 20a - Ibid., 1997ko maiatzaren 4a), Egiptoko idazle, irakasle, itzultzaile, kazetari eta politikari garrantzitsua izan zen.[1][2][3][4]
Jaiotza eta prestakuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Suhair al-Qalamawi idazle, politikari eta feminista egiptoarra izan zen. Kairon (Egipto) jaio zen 1911ko uztailaren 20an, eta bertan bizi izan zen 1997ko maiatzaren 4an hil zen arte. Alaben irakaskuntzaz harro zegoen familia batean hazi zen. Al-Qalamawik, oso gazterik, liburu asko zituen aitaren liburutegia baliatu zuen.
Hala, Taha Husain, Rifa'ah Etahtawy eta Ibn Iias autore handiek lagundu zuten haren prestakuntza literarioan.
Haurtzaroan, Al-Qalamawik 1919ko Iraultzaren eta garai hartako zenbait aktibistaren eragina izan zuen, hala nola Huda Sha'rawy feminista handiaren eta Safía Zaghlul eta beste emakume batzuena. Haiek lortu zuten eztabaida kalera eramatea, eta aztarna handia utzi zuten Al-Qalamawiren printzipio feministetan.
Neskentzako Eskola Amerikarrean ikasketak amaitu ondoren, Al-Qalamawik medikuntzan aritzea erabaki zuen, bere aita bezala, baina unibertsitateak baztertu zuen, eta, orduan, Kairoko unibertsitatean literatura arabiarra ikastera bultzatu zuen aitak. Unibertsitate horretara joan zen lehen neska izan zen, eta literatura arabiarra irakatsi zuen lehen emakumea, 40 gizonen artetik. Al-Qalamawik, unibertsitatean egon zen bitartean, Taha Husain izan zuen gidari, zeina Kairoko unibertsitateko aldizkariko erredakzio-burua eta hizkuntza arabiarreko saileko burua baitzen. Taha Husain-ek aldizkari hartako erredakzio-buruaren laguntzaile izendatu zuen, eta halaxe izan zen kazetari-lizentzia lortu zuen lehen emakumea.
Unibertsitatean ikasten ari zela, esatari gisa lan egiten zuen Egiptoko irrati nazionalean. Letren Masterreko gradua lortu ondoren, doktoretza-beka bat eskuratu zuen Parisen. Kairoko unibertsitateko doktoretza lortu zuen lehen emakumea izan zen.
Literatura-ekoizpena, sariak eta aintzatespena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1935 hasieran, Al-Qalamawik literatura-lanen bilduma zabal bat argitaratu zuen, ipuinez, azterketa kritikoz, kultura-aldizkariz eta itzulpenez osatua.
80 argitalpen baino gehiagoren artean, Al-Qalamawiren lehen lan ospetsua 1935ean argitaratu zen Ahadiz Gueddaty (Nire amonaren ipuinak) izenburupean. Emakume baten lehen liburukia da. Liburuki horretan, Al-Qalamawik emakumeek gizartean zuten papera aztertu zuen. Bertan, amona batek bere bilobari iraganeko memoriak kontatzen dizkio, baliabide moralak erakutsiz eta iraganaren eta orainaren arteko konparazioa eginez, iragana lehenetsiz, betiere. Lan hartatik, Al-Qalamawik erakutsi zuen antzinako ipuinek emakumeek eta amonek mezu feminista sakona eragin dezaketela. 1930eko hamarkadako fikziozko lan askok egin zuten bezala. Halaber, Al-Qalamawik klase ertainaren eta nekazarien ikuspegi burgesaren deskribapen errealista aurkeztu zuen ipuin horietan.
Alf Laila wa Laila-ri buruz egin zuen tesiak bizitza osoko misioaren oinarriak ezarri zituen emakume berria sortzeko: “Emakume burutsua, intelektuala, jakintsua eta bizitzaren eta familiaren erabateko arduraduna”. Emakume horrek adimena eta dohainak erabiltzen zituen, ez bakarrik gizonekiko parekidetasuna lortzeko, baita gizonak berriz hezteko ere. Misio hori literatura-kritikako liburuetan agertu zen, hala nola Fi Annaqd Aladaby (Literatura-kritikaz)1955ean eta Ala’lam Bain Daffatai Kitab (Mundua liburu batean) 1985ean.
Egin zituen itzulpenen artean: Libril Back ipuin txinatarrak (1950) eta Piztia eme bezatua, Tarwid Annimra arabiarrez, Shakespeare (1964). Obra horiek borroka feministak eta gizona berreztearen garrantzia aztertzen dituzte. Era berean, Al-Qalamawik zinemarekin, musikarekin eta artearekin lotutako kultura-aldizkari asko ezarri zituen.
Kritikariek beroki hartu zuten haren ekoizpena, eta Egiptoko gaur egungo kultura-mugimenduan literatura-marka garrantzitsutzat hartu zuten.
Bere lanen artean, hauek nabarmentzen dira:
- Ahadiz Gueddaty (Nire amonaren ipuinak)1935. Argitalpen berria Liburuaren Egiptoko Batzar Nagusian dago, 2010.
- Alf Laila wa Laila (Mila eta bat gau) 1943. Argitalpen berriak Liburuaren Egiptoko Batzar Nagusian eta Palazio Kulturalen Batzar Nagusian daude, 2010.
- Adab Elkhawarig (Alkhawarig literatura)1945. Argitalpen berria Liburuaren Egiptoko Batzar Nagusian dago, 2010.
- FiAnnaqd Eladabi (Literatura-kritikaz)1955.
- Ashaiatin Talhu (Deabruak jolasean)1964.
- Almuhakah Fi Aladab (Imitazioa Literaturan) 1955.
- Al’alam Bain Daffatai Kitab (Mundua liburuan, bururen buru) 1985.
- Zekraa Taha Husain (Taha Husain oroituz) 1974.
- Zumma Gharabat Ashams (Ilunabarra orduan) 1965.
Liburu eta ipuin asko ere itzuli zituen, besteak beste: Libril Back, Louita maitea, Abon-en mezua Aflaton-i, Shakespeareren hamar antzezlan eta 20 liburu baino gehiago, mila liburuen proiektuan.
Bere ikerketak: Emakumea Attahtawiren iritziaren arabera eta Poesiaren krisia.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Britannica Guide to the Islamic World
- ↑ (Ingelesez) Arab Women Writers: An Anthology of Short Stories. State University of New York Press 2012-02-16 ISBN 978-0-7914-8346-6. (Noiz kontsultatua: 2023-07-21).
- ↑ Darwish, Adel. (16 de junio de 1997). Obituary: Soheir el-Qalamawy. .
- ↑ (Ingelesez) Gorman, Anthony. (2012-11-12). Historians, State and Politics in Twentieth Century Egypt: Contesting the Nation. Routledge ISBN 978-1-135-14533-0. (Noiz kontsultatua: 2023-07-21).
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Zeidan, Joseph T. (1995). Arab Women Novelists: The Formative Years and Beyond. Albany, NY: SUNY Press. pp. 78-79. ISBN 978-0-7914-2171-0.
- Arab Women Writers: A Critical Reference Guide, 1873-1999. 1 de noviembre de 2008. ISBN 9789774162671.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q11005692