1961eko Berlingo krisialdia

1961eko Berlingo krisialdia
Mota	krisi politiko
Honen parte da	Gerra Hotza eta Second Berlin crisis (en)
Denbora-tarte	1961eko ekainaren 4a - 1961eko azaroaren 9a
Kokaleku	Berlin
Honen ondorioa	construction of the Berlin Wall (en) (1961eko abuztuaren 13a)

1961eko Berlingo krisialdia (alemanez: Berlin-Krise) Alemaniako hiriburuko okupazio militarrari buruzko Gerra Hotzaren azken gertakari politiko-militar europarra izan zen. Sobietar Batasunak ultimatum baten bidez eragin zuen, mendebaldeko indar armatuak Mendebaldeko Berlindik erretiratzea exijituz. Hiria bitan- Ekialdeko Berlin eta Mendebaldeko Berlin- banatu zuen Berlingo Harresia eraikitzearekin amaitu zen. 1958 eta 1963 artean gertatu zen Berlingo krisia, Bigarren Mundu Gerraren ondoren Reicharen hiriburua lau zatitan banandu ondoren sortu zen.^[1] Bertan, bi blokeek, gerran zehar Alemania menderatzeko asmoz aliatuak, aurre egin zioten gero, aurkako jarrera ideologikoen ondorioz.

Berlingo lurraldea, berez, puntu neuralgikoa zen munduaren banaketa bipolarraren ondoren, SESBek eta aliatuek bere administrazioa partekatzen zuten. Ekialdeko Europako herritar langabe askok Mendebaldeko Berlinek eskaintzen zituen aukerak ikusi zituztenean piztu zen arazoa. Mendebaldeko Alemaniak berreraikitzearen ondorioz lortutako oparotasun azkarrak, Marshall Plana abian jarria, Ekialdeko Blokeko herritar txiroentzako aukera bihurtu zuen. Are gehiago, kaltea ez zen emigrazioari bakarrik zor, baizik eta emigrazioaren zati handi bat jende kualifikatua zelako.

1961ean harresiaren eraikuntza eragin zuen gatazkak beste gerra-gatazka baten beldur izan ziren uneak bizi izan zituen. 1958an, Alemaniako Errepublika Demokratikoaren motibazioak babestuz, Nikita Khrustxovek Berlin Ekialdeko Alemanian sartu behar zela iragarri zuen, edo, bestela, Nazio Batuen agintepean. Sobietar buruzagiak aliatuei sei hilabetetan erabaki bat hartzeko eskatu zienean egoera larriagotu egin zen. Bestela, Ekialdeko Alemaniarekin sinatutako itun baten bidez, Berlinen erabateko sarbidea izango luke.

Horrela planteatutako egoerak mendebaldeko potentziak benetako estualdian jarri zituen: Moskuko baldintzak onartzea atzerapausoa zen demokraziaren eta hark ordezkatzen zituen interesen defentsan, oinarritik ukatzea, mundu mailako bakea arriskuan jartzea zen, gerra nuklear baten mehatxupean.^[2]

Erabaki baketsu baterako hartu ziren ekintza diplomatikoek, Alemaniako garaileen bilerek, Khrustxov eta John F. Kennedy hautetsi berriaren artekoak, NBEren 1960ko goi-bilerak ez zuten gehiegi aurrera egin. Bilera hori guztietan, Sobietar Batasunak borroka ideologikoaren alde egin zuen.

Kontuan izan behar da Stalin 1953an hil ondoren kapitalismoaren aurrerapena eztabaidaezina zela eta bi blokeetako bat ere ez zegoela eragin-eremuak lagatzeko prest, baina ekintzak adostasun baketsura bideratzen ari zirela. Geroko krisia, munduko lasaitasuna arriskuan ikusi zuena, hurrengo urteko Kubako misilen krisialdia izan zen. Aukera horretan, gatazka armatuan eraginik izango ez zuen irtenbide baten alde ere egin zen.

Krisialdiaren gailurrak Berlingo Harresia eraikitzea ekarri zuen, hiriburuaren bi aldeen arteko lotura oro erabat eragotziz.^[3] Ekialdeko Alemaniak egindako ekintza honek, lehenik eta behin, sobietar liderrak ez zuela gerrarik nahi adierazi zuen. Bigarrenik, berariazko zatiketak 28 urtez iraunarazi zen estatusaren oinarriak ezarri zituen.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ (Ingelesez) «Berlin Crisis» GlobalSecurity.org.
↑ (Ingelesez) Zubok, Vladislav M.. (1994). Spy vs. Spy: The KGB vs. the CIA. .
↑ Gaddis, John Lewis, The Cold War: A New History (2005), p. 115.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q708321

[:0-1] (Ingelesez) «Berlin Crisis» GlobalSecurity.org.

[2] (Ingelesez) Zubok, Vladislav M.. (1994). Spy vs. Spy: The KGB vs. the CIA. .

[3] Gaddis, John Lewis, The Cold War: A New History (2005), p. 115.

[1]

[2]

[3]