Agiñaga (Aiara)

Artikulu hau Aiarako herriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Aginaga».

Agiñaga
Euskal Herria
Agiñagatik hurbil Gorobel mendilerrotik jaitsita
Kokapena
Herrialdea	Araba
Udalerria	Aiara
Administrazioa
Posta kodea	01479
Geografia
Koordenatuak	43°02′05″N 3°04′14″W
Garaiera	398 m

Agiñaga (Agiñiga aldaera ere ezagutzen da) Aiarako udalerriko auzoetako bat da, Gorobel mendilerroaren azpian kokatua. Izan ere, ohiko abiapuntua da Ungino mendira (1.105 m) igotzeko.

Mugakideak

Iparraldean Maroño, ipar-mendebaldean Madaria eta Salmanton, ipar-ekialdean Izoria, ekialdean Belandia (Urduña), hego-ekialdean Lendoñogoiti (Urduña) eta hego-mendebaldean Merindadeak (Burgos) mugakide ditu.

Historia

Herri honen lehenengo aipamen idatzia 1114koa da, bertan Diego López de Lejarzo jaunak San Millango monasterioari egindako dohaintza zehaztuta agertzen da, eta horren arabera San Clemente eta Santa Cecilia de Obaldia izeneko monasterioa (gaurko Madaria) ematen zien, "con árboles, montes, prados y pastos comunes", Agiñaga eta Salmanton barne. Lekuko moduan Munio Álvarez de Aginaga, Diego Álvarez de Aginaga eta Fortún Álvarez anaia eta Bela Álvarez de Menerdo jauna agertzen dira. Ondorioz, herriko eliza San Millani hamarrenak (diezmos) ematen ibili zen 1827 arte, gutxienez 1556tik. Horren truke, monasterioa eliza berriztatzen arduratu zen 1825ean.

Agiñagak bestela Sopeñako Kuadrilla osatzen zuen, Aiarako Jaurerrian barruan zeuden kuadrilletako bat eta Zaraobeko zelaian eta bertako mahaian biltzen zena. 1841ean jaurerria desagertu zenean, Baldomero Esparteroren garaian eta udalak sortu zituztenean Aiarakoan sartu zen.

Auzoak

Landa-inguruko herri hau baserri-auzo hauek osatzen dute gaur egun: Larrabe mendebaldean, Mendieta eliza inguruan, Sologuren ekialdean eta El Lugar, azken bien artean.

Demografia

Demografiari dagokionez, XX. mendea arte aldaketa handirik ez da egon biztanleen kopuruaren aldetik: Izan ere, XVI. mendean 20 herritar erroldatuta bazeuden, 1725ean 12, 1802an 16 eta 1848an 11 auzokide (44 biztanle). XX. mendeko hasieran 62 biztanle zituen.

Agiñagako biztanleria

Garraioa

Eskualdeko Garraioa sareak linea bat ditu herrian:

Eskualdeko Garraioa  Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠ 2 Amurrio Arespalditza Luxo • Ozeta • Menoio • Beotegi • Kexaa • Menagarai (Jauregi) • Zuhatza (Ibarra) • Zuhatza (Zerrabe) • Zuhatza (eliza) • Agiñaga • Madaria • Salmanton • Maroño • Izoria • Murga (Markixa) • Murga (eliza) • Olabezar • Etxegoien • Amurrio (gasolindegia) • Amurrio (geltokia) Amurrio Arespalditza

Ondasun nabarmenak

• Sortzez Garbiaren eliza

Bibliografia

• Alava, pueblo a pueblo. Jose Luis Sáenz de Ugarte (1983). Caja Provincial de Álava - Arabako Kutxa

Kanpo estekak

• (Gaztelaniaz)(Ingelesez) Aiarako udalaren webgunea

• Datuak: Q2744573
• Multimedia: Aguíñiga / Q2744573

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa