Edukira joan

Ana María Zeno

Wikipedia, Entziklopedia askea

 

Ana María Zeno
Bizitza
JaiotzaRosario, 1922ko ekainaren 7a
Herrialdea Argentina
HeriotzaRosario, 2011ko uztailaren 31 (89 urte)
Hezkuntza
HeziketaUniversidad Nacional del Litoral (en) Itzuli
Jarduerak
Jarduerakpsikologoa, ginekologoa, sexologoa eta medikua

Ana María Zeno de Luque (Rosario, 1922ko ekainaren 7a - Rosario, 2011ko abuztuaren 1a) familiako medikua, irakaslea, ginekologoa, eta sexologo argentinarra izan zen, sexu-hezkuntzaren problematikan arreta berezia jarri zuena,[1] eta gizarte-medikuntzan espezializatua.[2][3]

Lehen urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artemio Zeno zirujau ospetsuaren alaba zen, artisten solasaldiak antolatzen zituena etxean bertan; eta Lelio Zeno beste zirujau ospetsu baten iloba zen.[4]

1948an, mediku diploma eskuratu zuen Itsasertzeko Unibertsitate Nazionalean, Medikuntza, Farmazia eta Erramu Txikien Fakultatean (gaur egun Rosarioko Unibertsitate Nazionalaren (UNR) mendeko Medikuntza Fakultatea da). Eta 1968an, medikuntzako doktoregoa lortu zuen.[4]

Jarduera profesionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zeno aitzindaria izan zen 70eko hamarkadan kontrazepzioari buruz, non ginekologoek eta obstetrek gizarteko kultura-arlo eztabaidagarri horri buruzko eztabaidak zituzten.[2][5]

"Pertsona askok uste dute sexu-hezkuntza antisorgailuak eta preserbatiboak ausaz ematea dela, eta oraindik zalantzan jartzen dituzte metodo horiek ia beti sinesmen erlijiosoengatik. Baina, orduan, nola borrokatzen da hiesaren aurka? Erlijioa eta legea eguneratu egin beharko lirateke, kontzeptu berriak sartu, jendea sexualki arduratsuagoa izan dadin, eta abortuak saihestu».[4]

Asko idatzi zuen iritzi-zutabeetan eta tokiko eta nazioko egunkarietako irakurleen gutunetan.[6] Bere senarrarekin, N. Luque mediku psikiatrarekin, etxebizitza partikularrean funtzionatu zuen kontsultategi bat jarri zuen.[7][4]

Emakumearen ugalketa-gaietan aitzindaria izan zen. Oraindik sexu-hezkuntzari buruz gutxi ezagutzen zenean, Ana María Zenok orientatzaileak eta profesionalak sustatzen eta prestatzen zituen arlo horretan. Ginekologo gisa, ospitaleetan sexu-arazoak zituzten nerabeei arreta emateko espazioak irekitzea sustatu zuen, eta bere bizitza profesionalean zein pertsonalean gai horiei buruz hitz egitearen eta sexu- eta ugalketa-osasuneko politikak izatearen garrantzia aldarrikatu zuen.[7][4]

1978an, «Sexu Hezkuntzako Rosarina Elkartea» (ARES) sortu zuen, eta 1983an, berriz, Rosarioko Kinsey Sexologia Institutua (IKSR).[4]

Udal, probintzia eta nazio mailako karguak izan zituen.[8]

Bizitza pribatua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Argentinako diktadura militarrean desagertutako alaba baten ama zen, eta inoiz ez zuen emakumearen eskubideen aldeko borroka utzi.[9]

Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 2009ko abenduaren 9an, Santa Fe delegazioko Justizia, Segurtasun eta Giza Eskubideen Ministerioko Diskriminazioaren, Xenofobiaren eta Arrazakeriaren aurkako Institutu Nazionalak, probintziako Diputatuen Ganberarekin batera, hura omendu zuen.
  • 2005eko urrian, Rosarioko Udal Kontzejuak «mediku agurgarri» izendatu zuen.[10]
  • Ana del Valle 2006 saria, Roberto A. Rovere Fundazioak emana, Emakumeak Gizarte Garaikidean egindako lan garrantzitsuaren goraipamenik handiena.[11]
  • Argentinako Elkarte Sexologiko eta bere Etika Batzordeko kidea izan zen hil zen arte.[12]

Ikus gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «Reflexiones: Menstruación ¿sí o no?» La Capital (Noiz kontsultatua: 2024-06-08).
  2. ↑ a b (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2016-06-07). «Ana María Zeno, médica» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-06-08).
  3. ↑ «Falleció ayer Ana María Zeno, especialista y precursora en educación sexual» La Capital (Noiz kontsultatua: 2024-06-08).
  4. ↑ a b c d e f Hernández, Publicado por Hortensia. Ana María Zeno sexóloga argentina, especializada en medicina social preocupada por la educación sexual.. (Noiz kontsultatua: 2024-06-08).
  5. ↑ «::: Artemisa Noticias - Periodismo de género para mujeres y varones :::» web.archive.org 2016-04-01 (Noiz kontsultatua: 2024-06-08).
  6. ↑ La Capital. A.M. Zeno. «Travestismo y transexualismo». .
  7. ↑ a b ««Luchadora incansable»» archivo.lacapital.com.ar (La Capital ::: on line) (Noiz kontsultatua: 2024-06-08).
  8. ↑ «Sin mordaza Noticias Santa Fe» web.archive.org 2005-02-18 (Noiz kontsultatua: 2024-06-08).
  9. ↑ La Capital. A.N. Zeno. (23 de agosto de 2008). Terrorismo de Estado. .
  10. ↑ «Concejo Municipal de la Ciudad de Rosario» web.archive.org 2016-03-04 (Noiz kontsultatua: 2024-06-08).
  11. ↑ [https://archivo.lacapital.com.ar/2006/10/29/mujer/noticia_337720.shtml «Premio Ana del Valle Distinción para el suplemento Mujer»] archivo.lacapital.com.ar (Noiz kontsultatua: 2024-06-08).
  12. ↑ «La Capital ::: on line» archivo.lacapital.com.ar (Noiz kontsultatua: 2024-06-08).
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Ana_María_Zeno&oldid=9821857"(e)tik eskuratuta