Anitz
Anitz | |
---|---|
Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |
Kokapena | |
Herrialdea | Nafarroa Garaia |
Eskualdea | Izarbeibar-Novenera |
Udalerria | Zirauki |
Administrazioa | |
Mota | herri hustu |
Izen ofiziala | Anitz |
Posta kodea | 31131 |
Herritarra | aniztar |
Geografia | |
Koordenatuak | 42°40′34″N 1°52′39″W / 42.67617086°N 1.87736145°W |
Garaiera | 495 metro |
Distantzia | 29,1 km (Iruñetik) |
Demografia |
Anitz[1][a] Mañeruibarreko Zirauki udalerriko herri hustu bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Izarbeibar-Novenera eskualdean.
XVI. mendean jada despopulatu bezala agertzen zen. Bere lurrak Ziraukiko Udalara pasa ziren.
Bertako biztanleak aniztarrak ziren.
Izena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Anitz toponimoa beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:
- gaztelaniaz: Aniz
Gainera, toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]
- Hanniz (941)
- Anniz (1222)
- Anitz (1246)
- Aniz (1283)
- Haniç (1290)
- Anniz (1350)
- Aniz (1534)
- Aniz (1953)
- Anitz (2011)
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Anitz errege jaurerria izan zen. jasota dauden lekueken artean 1192. urtekoa dugu. urte hartan,, Antso VI.a Jakituna errege nafarrak bizilagunen bi zerga batu zituen: pecha delakoa, eta "cena" izenekoa[3]. XII. mende horretan bertan, Iratxeko monasterioak, jauregiaren jabetza lortu zuen aurreko jabeak dohaintzan eman zionean. Jauregiaren egoitza guztiak ere eskuratu zituen, udalerriaren barruan kokatutako bi errotaren aprobetxamendua barne.
Handik gutxira, XIII. mendean, dokumentuek erakusten digute Jerusalemgo San Joan Ospitaletegiak ere bertako lursail batzuen jabe egin zirela; ez da ahaztu behar Anitz, orduan eta orain, Donejakue bidearen ibilbide nagusian dagoela (Gares eta Lizarra artean).
1425. urtean, Anizko herritarrek Iruñeko katedraleko prioreari eman zioten parrokia-elizaren patronatua. Badakigu 1537. urtean dagoeneko hustua zegoela[4].
Ondarea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Anitzko Ama Birginaren ermita XII. mende bukaerakoa eta XIV. mende hasierakoa da, estilo aitzin-gotikokoa. Habearte bakarra dauka kanoi ganga batez estalia. Zati batzuk erorita ditu[5].
Oharrak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
- ↑ «Anitz - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
- ↑ Artikulu honetan nafarroak o "cena" zerga aztertzen da: PABLOS ORMAZA, ANE MIREN (2019) El tributo señorial de la cena en Navarra durante la Baja Edad Media
- ↑ Hualde, Fernando. «ANIZ» Diario de Noticias honen bidez: Pueblos deshabitados de Navarra (Noiz kontsultatua: 2024-06-23).
- ↑ «Turismo Tierra Estella - Lizarraldea. Consorcio turístico de Tierra Estella. Turismo en tierra estella - Navarra» www.turismotierraestella.com (Noiz kontsultatua: 2024-06-23).