Aposizio

Aposizio kategoria gramatikal bereko bi hitz elkartuz eratzen den joskera da, non bigarren hitzak lehenengoa zehazten baitu.^[1] Hitz baten ondoan, hura zehazteko jartzen den beste hitza edo hitz multzoa^[2] latinezko appositio hitzetik dator.

Adibidez, hurrengo esaldietan Iratxe eta zure ahizpa aposizioak dira:

Zure ahizpa, Iratxe, hona dator.
Iratxe, zure ahizpa, hona dator.

Bi motatakoak dira: murrizgarriak eta ez-murrizgarriak. Murrizgarriek ematen duten informazioa beharrezkoa da esaldian eta, euskaraz, komarik gabe idazten dira: Haren anaia Antton bihar etorriko da (Antton ez da pertsona horren anaia bakarra). Aldiz, ez-murrizgarriak komen artean idazten dira eta ekartzen duten informazioa ez da ezinbestekoa: Haren anaia, Antton, bihar etorriko da (pertsona horrek anaia bakarra du, Antton izenekoa: haren izena zehazteak ez dakar informazio handirik).

Genitibozko aposizioak (Piarres Lafitteren Grammaire basque, Navarro-labourdin littéraire liburuan, génitif explétif deituak) ere baditugu euskaraz, leku-izenetan batik bat: Alemaniako Errepublika Federala, Irungo hiria, Gipuzkoako enparantza... NONGO kasuaren ohiko esanahia ez dute, hots, ez dute adierazten Alemanian dagoen errepublika federala, Irunen dagoen hiria edo Gizpuzkoan dagoen enparantza; aitzitik, Alemania errepublika federala dela, Irun hiria dela eta enparantza haren izena Gipuzkoa dela ulertzen da. Hainbat hizkuntzatan ere antzeko egiturak daude: el mes de diciembre, el idiota de tu hermano gaztelaniaz, le mois de décembre, l'idiot de ton frère frantsesez, the month of December ingelesez (abendu~~[ko hil]~~a, hire anaia~~[ren]~~ ergel hura), 山下の先生 (Yamashita no sensei, Yamashita~~[ren]~~ irakaslea) japonieraz...