Arati Saha
| Arati Saha | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Kalkuta, 1940ko irailaren 24a |
| Herrialdea |  Britainiar Raj 1947ko abuztuaren 14a) Indiako Agindupeko Lurra (1947ko abuztuaren 15a - 1950eko urtarrilaren 26a) India (1950eko urtarrilaren 26a - |
| Heriotza | Kalkuta, 1994ko abuztuaren 23a (53 urte) |
| Heriotza modua | : Ikterizia |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | igerilaria |
Parte-hartzailea
| |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | hinduismoa |
Arati Gupta'Saha (Kalkuta, 1940ko irailaren 24a - 1994ko abuztuaren 23a) bengaliar igerilari indiarra izan zen, 1959ko irailaren 29an Mantxako kanala igerian zeharkatu zuen lehen emakume asiarra izateagatik ezaguna. 1960an, Padma Shri jasotzen zuen lehen kirolari indiarra izan zen, Indiako laugarren ohore zibil garrantzitsuena. Indiako Kalkuta herrian jaioa, lau urterekin hasi zen igeriketan Arati. Haren talentua Sachin Nagek deskubritu zuen, eta geroago Mihir Sen igerilari indiarrarengan inspiratu zen Mantxako kanala zeharkatzen saiatzeko.[1]
Bizitza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gupta klase ertaineko familia batetik zetorren. 1940an jaio zen. Hiru seme-alabetatik bigarrena zen, eta Panchugopal Saharen bi alabetatik lehena. Bere aita indar armatuetako langilea zen. Bi urte eta erdi zituela, ama galdu zuen. Neba zaharrena eta ahizpa gazteena, Bharati, amaren aldeko osabaren etxean hazi ziren; bera, berriz, amonak hezi zuen, Kalkutako iparraldean. Lau urte bete zituenean, osabarekin joan zen Champatala Ghat bainuetxera, eta hantxe ikasi zuen igerian. Bere alabak igeriketarako zuen interesaz ohartzean, Panchugopal Saha bere alaba Hatkhola Swimming Clubean inskribatu zuen.1946an, bost urte zituela, 110 yardatako estilo libreko urrezko domina irabazi zuen Shailendra Memorialean, bere igerilari ibilbideari hasiera emanez.
Ibilbide profesionala
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Estatua, kirol nazionalak eta Olinpiar Jokoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1945 eta 1951 artean, 22 lasterketa irabazi zituen estatu mailan, Mendebaldeko Bengalan. Ekitaldi nagusiak estilo libreko 100 metro, braza estiloko 200 metro eta braza estiloko 300 metro izan ziren. Bigarren geratu zen Dolly Nazirren ondoren Bombayn. 1948an, Mumbain ospatutako txapelketa nazionalean parte hartu zuen. Zilarra irabazi zuen estilo libreko 100 metrokoan eta braza estiloko 200 metrokoan, eta brontzea estilo libreko 200 metrokoan. India osoko errekorra egin zuen 1950ean. 1951ko Mendebaldeko Bengalako Estatu Txapelketan, minutu 1 eta 37,6 segundo egin zituen 100 metro brazan, eta Dolly Nazirrek India osoan zuen errekorra hautsi zuen. Estatuko errekor berria ere hantxe lortu zuen, estilo libreko 100 metrokoan, estilo libreko 200 metrokoan eta bizkarreko 100 metrokoan.
1952ko Udako Olinpiar Jokoetan India ordezkatu zuen Dolly Nazir herrikidearekin batera.[2] Parte hartu zuten lau emakumeetako bat izan zen eta 12 urterekin indiar taldeko kiderik gazteena. Olinpiar Jokoetan, 200 metroko braza proban parte hartu zuen. Kanporaketetan 3 minutu 40,8 segundo egin zituen. Olinpiar Jokoetatik itzuli ostean, estilo libreko 100 metrotan galdu zuen Bharati Saha ahizparen aurka. Porrotaren ondoren, brazan baino ez zen kontzentratu.
Mantxako kanala zeharkatzen
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Aratik distantzia luzeko igeriketa lehiaketetan parte hartu ohi zuen Gangesen. Horrelaxe inspiratu zen Brojen Dasen Mantxako Kanala gurutzatzeko. 1958ko Butlin International Cross Channel igeriketa lasterketan, Brojen Das gizonezkoen artean lehena bilakatu zen, eta Mantxako Kanala zeharkatu zuen Indiako azpikontinenteko lehen pertsona izatearen saria lortu zuen.[3] Greta Andersen Danimarkan jaiotako igerilari estatubatuarrak 11 ordu eta minutu bateko denbora egin zuen eta lehen postuan kokatu zen gizonezkoen eta emakumezkoen artean. Aratiren izena proposatu zien Butlin International Cross Channel igeriketa lasterketako antolatzaileei hurrengo urteko ekitaldirako.[4]
Arun Gupta doktoreak, Hatkhola Swimming Clubeko idazkari exekutibo laguntzaileak, Aratiren parte-hartzea antolatu zuen ekitaldian, baita Aratiren igeriketako trebetasunaren beste erakustaldi batzuk ere, dirua biltzeko programa baten barruan. Jamininath Das, Gour Mukherjee eta Parimal Saha ere Aratiko bidaia antolatzen lagundu zuten. Jamininath Das, Gour Mukherjee eta Parimal Saha ere Aratiren bidaia antolatzen lagundu zuten. Puntu horretan, Sambhunath Mukherjeek eta Ajay Ghoshalek gaia aztertu zuten Bidhan Chandra Roy doktorearekin, Mendebaldeko Bengalako ministro nagusiarekin. 11.000 dirulaguntza bat lortu zuen. Jawahar Lal Nehru Indiako Lehen ministroak ere interesa agertu zuen Aratiren ahaleginean.
Bere bidaiaren logistika antolatzen zen bitartean, Arati ordu askoan igeri egiten hasi zen. 1959ko apirilaren 13an, Aratik zortzi orduz egin zuen igeri etengabe Deshbandhu parkeko urmaelean.[4] 1959ko uztailaren 24an Ingalaterrarantz abiatu zen Arun Gupta bere managerrarekin batera. Abuztuaren 13an hasi zuen bere azken praktika Mantxako Kanalean. Denbora horretan, Bimal Chandra doktoreak aholkatu zuen, 1959ko Butlin International Cross Channel igeriketa lasterketan ere parte hartzen zuena.
Guztira 58 parte hartzailek, 23 herrialdetako bost emakumek barne, 1959ko abuztuaren 27an, bertako 1 am orduan programatuta zegoen lasterketan parte hartu zuten, Cape Gris Nez-etik (Frantzia) Sandgate-ra (Ingalaterra) 1 am orduko abiaduran. Hala ere, Arati Saharen txalupa pilotua ez zen garaiz iritsi. 11:00etan, 40 milia baino gehiago egin zituen igerian, eta Ingalaterrako kostaldetik 5 miliara zegoen. Une horretan, kontrako norabidean korronte bati aurre egin zion. Ondorioz, arratsaldeko 4etan, bi milia gehiago baino ezin izan zuen igeri egin, uko egin baino lehen.[5]
Bigarren saiakera baterako prestatu zen Arati. Managerra gaixo zegoen, baina neskak entrenatzen jarraitu zuen. 1959ko irailaren 29an egin zuen bigarren saiakera. Frantziako Cape Gris Nez-etik abiatuta, 16 ordu eta 20 minutuz igeri egin zuen, olatu gogorren aurka borrokatuz eta 42 milia estaliz Sandgatera (Ingalaterra) iristeko. Ingalaterrako kostaldera iristean, bandera indiarra altxatu zuen. Vijaylakshmi Pandit izan zen zorionak ematen lehena. Irailaren 30ean, All India Radio-k Arati Saharen lorpena iragarri zuen.[5]
Geroko bizitza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Aratik City Collegen bukatu zituen ikasketak eta 1959an bere managerrarekin ezkondu zen.[4] Archana izeneko alaba izan zuen. Bengala Nagpurreko trenbidean lana egin zuen. 1994ko abuztuaren 4an, ikterizia eta entzefalitisarekin Kalkutako zaharren etxe pribatu batean sartu zen. Gaixotasunaren ondorioz hil zen 19 egunera, 1994ko abuztuaren 23an.
Ohoreak eta sariak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Aratik Padma Shri saria jaso zuen 1960an.[4] Sari hau jaso zuen lehen kirolari indiarra izan zen. 1999an, Posta Sailak haren posta-zigilu bat egin zuen.[4] 1996an, Arati Saharen busto bat eraiki zuten bere bizilekutik gertu.[6] Bustoaren aurreko 100 metro luzeko errailak bere izena hartu zuen.[6] 2020an bere 80. urtebetetzearen egunean, Googleren Doodle-n agertu zen.[7]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Sep 24, TIMESOFINDIA COM / Updated:. «Arati Saha: Who was Indian swimmer Arati Saha | India News - Times of India» The Times of India.
- ↑ «Arati Saha Bio, Stats, and Results | Olympics at Sports-Reference.com» web.archive.org 2020-04-18.
- ↑ «The first Asian swimmer crosses the English Channel in 1958» bangladeshpost.net.
- ↑ a b c d e «Who was Arati Saha and why was she so groundbreaking?» The Independent 2020-09-24.
- ↑ a b «Google Doodle honours Arati Saha, the first Indian swimmer to cross English Channel in 1959» DNA India 2020-09-24.
- ↑ a b Dutta, Partha. (2014-09-14). আজ ৭৫, ট্যাক্সি ঢেকে দিচ্ছে আরতির মূর্তি. Kolkata.
- ↑ Google Doodle Dedicates Indian Swimmer Arati Saha 80th Birthday Anniversary With Doodle. .
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q4784426
Multimedia: Arati Saha / Q4784426