Atxinsk

Atxinsk
; flag of Achinsk (en)	;
Geografia
Hiriburua	; 56°16′54″N 90°30′14″E
Azalera	103 km²
Administrazioa
Demografia
Biztanleria	105.264 (2017); 0 (2017)
Dentsitatea	1.021,98 bizt/km²
Historia
	Sorrera data: 1683
Bestelako informazioa
Ordu eremua	ikusi UTC+07:00 ;
	adm-achinsk.ru

Atxinsk (errusieraz: Ачинск^[1]) Krasnoiarsk Kraia-ko hiria da; Errusian, Siberia hegoaldean, Txulim ibaiaren eskuin ertzean dago, Ob ibaiaren ibaiadarrean, aintziraz jositako taiga eskualde batean; Krasnoiarsk, kraiaren hiriburua, mendebaldetik 160 km-ra dago, eta, 2009an, 110.336 biztanle zituen.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Atxinsk Raioneko historiako kokaleku zaharrenetako batean egindako ikerketek erakutsi dute jendea K.a. 28.000-20.000 urteen inguruan bizi zela han. Gordailu horietako batzuk hiriaren ekialdetik 2 km eskasera daude.

Egungo hiria 1683ko uztailaren 25ean sortu zen Chulim ibaiaren gaineko pasabidearen puntu bat defendatzeko. Tokiaren izena Atxi edo Atxigi tribu turkiarrengatik dator. Lehenengo gotorlekua (ostrog) egurrezko oholesi altuak zituen plaza karratu gisa eraiki zen. Txokoetan, talaiak zeuden. Hasieran, soldadu-taldeak 15 kosako zituen. 1710ean, gotorleku berria eraiki zuten Atxinka ibaiaren eskuinaldean, Txulimekin bateratzean. 1782an, hiri estatusa jaso zuen. Garrantzi handia hartu zuen transiberiar trenbidearen eraikuntzarekin, Txinarekin negozio gune garrantzitsu bihurtuz. Ondorengo garapena, neurri batean, inguruko lignito-gordailuen ustiapenari eta trenbide-pasagune gisa duen posizioari zor dio. 1930ean, dekulakizazio prozesuan, Atxinsk ingurua deportazio lehen lekuetako bat izan zen.

Armategi militarraren eztanda[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2019ko abuztuan, herriak leherketa bat jazo zuen armategi militar batean (errusieraz: 60-й Инженерно-Сапёрный Берлинский Краснознамённый полк, в/ч 12202), Kamenka herritik gertu^[2].

Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bilakaera demografikoa
1897	1939	1959	1962	1967	1970
6.700	32.500	50 300	60.000	69.000	97.000
1973	1979	1989	1998	2002	2008
106.000	116.900	121 572	123 300	118 744	110 838

Ekonomia eta garraioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hiriko enpresa nagusiak aluminio ekoizteko fabrika eta petrolio findegi bat dira.

Hiria komunikazio gune bat da, transiberiar trenbidearekin, eta M51, Novosibirsk - Irkutsk, errepide nazionalean dago. Atxinsken hasten da Khakasia Errepublikara doan autobidea. Bigarren mailako bi trenbide abiatzen dira Atxinsketik: bata, hiriaren iparraldeko eskualderako, Lesosibirsk aldera, egurra garraiatzeko, eta, bigarrena, Abakanekin, Khakasia hiriburuarekin, lotzen duena.

Hiriak ibai portua eta aireportua ditu. 1967az geroztik, Atxinsk hiru lineadun tranbia sare batek zerbitzatzen du.

Galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Atxinsk (А́чинск) Chulim ibaiaren mapan,
Atxinskeko tren geltokia
Geltokia, 1890eko hamarkadan

Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datu klimatikoak (Atxinsk (1991-2020))
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	4.8	6.0	16.5	29.0	34.8	35.3	37.2	34.1	31.0	24.2	13.8	6.1	37.2
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	-11.7	-8.0	-0.5	8.4	16.7	22.9	24.7	21.9	14.6	6.2	-4.2	-9.5	6.8
Batez besteko tenperatura (ºC)	-15.3	-12.2	-5.1	3.1	10.4	16.8	19.0	16.2	9.4	2.2	-7.6	-13.0	2
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-18.3	-15.5	-9.0	-1.1	5.3	11.7	14.1	11.8	5.6	-0.7	-10.5	-16.1	-1.9
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-59.9	-45.4	-42.1	-27.9	-19.2	-3.8	-0.5	-2.8	-10.0	-34.1	-45.8	-48.3	-59.9
Pilatutako prezipitazioa (mm)	17	14	16	25	42	64	59	70	52	40	34	29	462
Iturria: Погода и климат^[3]