Inperio Azteka
| Inperio Azteka Ēxcān Tlahtōlōyān | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1428 – 1521 | |||||||||||||||||||||||||
| Monarkia | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
.svg) Inperio Aztekaren gehienezko hedadura | |||||||||||||||||||||||||
| Geografia | |||||||||||||||||||||||||
| Hiriburua | Mexiko-Tenochtitlán (de facto) | ||||||||||||||||||||||||
| Biztanleria | 7.000.000 | ||||||||||||||||||||||||
| Azalera | 304.325 km² | ||||||||||||||||||||||||
| Kultura | |||||||||||||||||||||||||
| Hizkuntza(k) | Nahuatl (lingua franca) | ||||||||||||||||||||||||
| Erlijioa | Mitologia azteka | ||||||||||||||||||||||||
| Historia | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
Inperio Azteka edo Aliantza Hirukoitza (nahuatl klasikoz: Ēxcān Tlahtōlōyān, ˈjéːʃkaːn̥ t͡ɬaʔtoːˈlóːjaːn̥ ahoskatua), hiru altepetl edo hiri-estatu nahuen- Mexiko-Tenochtitlán, Texcoco eta Tlacopán- aliantza izan zen. Hiru hiri-estatu hauek 1428tik 1521era arte, noiz Hernán Cortések agindautako hispano-amerindar armadak mendean hirtu zituzten, Mexikoko harana menderatu zuten.
Espainiarrak 1519an iritsi zirenean, Aliantzaren lurrak, Tenochtitlandik de facto gobernatzen zituzten, aliantzako beste kideek rol subsidiarioak hartzen zituzten bitartean.[1] Gurtza inperiala, zehazki, Huitzilopochtlirena izan zen, mexikarren jainko gerlariaren hain zuzen ere.
Aliantza Hirukoitzaren sorrera eta ondorengo hedapena, ordura arte Mexikoko haranean nagusi zen tepanekar inperioaren hiriburu zen Azcapotzalco garaitua izan zenean gertatu zen.[2] Hiri hau, 1428an ordura arte tepanekarren basailuak ziren mexikarren eta akolhuarren aliantzak hartu zuen. Ordutik aurrera, Inperio Aztekako lurraldeak zabaltzen joan ziren, Mexiko erdialdea, Oaxacako erdialdea, Mexikoko golkoaren kostaldea, Guerrero eta Soconusco okupatzeraino. Azteken Inperioaren amaiera 1521eko abuztuaren 13an gertatu zen, espainiarrek, beste herri indigena batzuen artean, tlaxkaltekekin eta totonakekin aliantzan Tenochtitlanen erresistentzia mexikarra garaitu zutenean.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Hassig, Ross. (1988). Aztec Warfare: Imperial Expansion and Political Control. University of Oklahoma Press ISBN 0-8061-2121-1..
- ↑ Smith, Michael. (2009). The Aztecs. (2. argitaraldia) Malden, MA: Blackwell Publishing ISBN 978-0-631-23015-1..
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q2608489
  |
Artikulu hau Mexikoko historiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |