Zelulosa: berrikuspenen arteko aldeak
Orrialde berria: '''Zelulosa''' glukosa molekulez osatutako polisakaridoa da, naturan oso ugaria dena. Zurruna da, eta uretan eta disolbatzaile organikoetan disolbaezina. Landareetan aur... |
t robota Erantsia: ar, bg, bs, ca, cs, da, de, el, eo, es, et, fa, fi, fr, gl, he, hr, hu, id, io, is, it, ja, lt, mk, ms, nl, nn, no, oc, pl, pt, qu, ro, ru, sh, simple, sk, sl, sq, sr, su, sv, ta, th, tr, uk, vi, zh |
||
| 36. lerroa: | 36. lerroa: | ||
[[Kategoria: Zelulosa]] |
[[Kategoria: Zelulosa]] |
||
| ⚫ | |||
[[ar:سليولوز]] |
|||
[[bg:Целулоза]] |
|||
[[bs:Celuloza]] |
|||
[[ca:Cel·lulosa]] |
|||
[[cs:Celulóza]] |
|||
[[da:Cellulose]] |
|||
[[de:Cellulose]] |
|||
[[el:Κυτταρίνη]] |
|||
| ⚫ | |||
[[eo:Celulozo]] |
|||
[[es:Celulosa]] |
|||
[[et:Tselluloos]] |
|||
[[fa:سلولز]] |
|||
[[fi:Selluloosa]] |
|||
[[fr:Cellulose]] |
|||
[[gl:Celulosa]] |
|||
[[he:תאית]] |
|||
[[hr:Celuloza]] |
|||
[[hu:Cellulóz]] |
|||
[[id:Selulosa]] |
|||
[[io:Celuloso]] |
|||
[[is:Sellulósi]] |
|||
[[it:Cellulosa]] |
|||
[[ja:セルロース]] |
|||
[[lt:Celiuliozė]] |
|||
[[mk:Целулоза]] |
|||
[[ms:Selulosa]] |
|||
[[nl:Cellulose]] |
|||
[[nn:Cellulose]] |
|||
[[no:Cellulose]] |
|||
[[oc:Cellulòsa]] |
|||
[[pl:Celuloza]] |
|||
[[pt:Celulose]] |
|||
[[qu:Silulusa]] |
|||
[[ro:Celuloză]] |
|||
[[ru:Целлюлоза]] |
|||
[[sh:Celuloza]] |
|||
[[simple:Cellulose]] |
|||
[[sk:Celulóza (organická látka)]] |
|||
[[sl:Celuloza]] |
|||
[[sq:Celuloza]] |
|||
[[sr:Целулоза]] |
|||
[[su:Selulosa]] |
|||
[[sv:Cellulosa]] |
|||
[[ta:மாவியம்]] |
|||
[[th:เซลลูโลส]] |
|||
[[tr:Selüloz]] |
|||
[[uk:Целюлоза]] |
|||
[[vi:Cellulose]] |
|||
[[zh:纤维素]] |
|||
00:16, 10 abuztua 2009ko berrikusketa
Zelulosa glukosa molekulez osatutako polisakaridoa da, naturan oso ugaria dena. Zurruna da, eta uretan eta disolbatzaile organikoetan disolbaezina. Landareetan aurkitzen da batez ere.
Egitura kimikoa
Almidoi eta glukogenoaren antzera, zelulosa glukosaz osatutako polisakaridoa da. Baina substantzia horien aldean, zelulosa beta-glukosaz osatua da, almidoiak eta glukogenoak alfa-glukosa duten bitartean.
Zelulosaren formula (C6H10O5)n da, n aldakorra izanik, baina beti 200 baino handiagoa.
Zelulosaren katea lineala da, eta ez du alboko adarrik (glukogenoak bai).
Ulergarria denez, zelulosaren erabateko hidrolisiak glukosa ematen du.
Biodegradagarria da.
Funtzioa
Zelulosa landareen polisakarido nagusia da, eta landareen zelula horma osatzen du. Landare baten zelula hormaren %40a zelulosa da; zurarena, %50 eta kotoiak zelulosa du %90ean.
Almidoi eta glukogenoaren aldean zelulosak funtzio desberdina du; haien zeregina energia pilatzea da, zelulak erabiltzeko. Zelulosaren funtzioa, berriz, zelularen egitura mantentzean datza, euskarri gisa aritzen baita landare eta algen zelula horman.
Zelulosa naturan dagoen polisakaridorik ugariena da, biosferak duen karbonoaren erdia baino gehiago zelulosa eran baitago.
Animalia gehienek (gizakiak barne) ezin dute zelulosa digeritu, ez baitute β-1,4 lotura glukosidikoa apurtzeko behar den entzima (zelulasa). Animalia belarjaleek, berriz, zelulasa duten bakterioak dituzte haien hesteetan, eta bakterio horiei esker zelulosa digeritzen dute.
Erabilera industriala
Zelulosak erabilera industrial anitzak ditu: plastikoak, zeta, zeluloideak, zelofana, papera eta kartoia, besteak beste, zelulosarekin ekoizten dira.
Era berean, zura, kotoia eta lastoa dira zelulosaren iturri nagusiak.