Termopiletako gudua: berrikuspenen arteko aldeak

Termopiletako gudua
	Bigarren Mediar Gerrak
	; Goialdean: Termopiletako gudalekua gaur egun.; Behealdean: Termopiletako guduaren kokapen mapa.
Data	K. a. 480. urteko abuztuaren 7a edo irailaren 8-10
Lekua	Termopilak, Grezia
Koordenatuak	38°47′45″N 22°32′13″E / 38.7958°N 22.5369°E
Emaitza	Pertsiar garaipen erabakigarria
Gudulariak
Greziar Estatu Hiriak	Pertsiar Inperioa
Buruzagiak
Leonidas I.a, Espartako erregea †; Demofilo Tespiaskoa†	Xerxes I.a, Pertsiako enperadorea; Mardonio; Hidarnes
Indarra
Denera: 300 espartar, 700 tespiatar eta greziar aliatuak.; 5.200+ (Herodoto); 7.400 (Diodoro Siculo); 11.200 (Pausanias)	Denera: 150.000 eta 400.000 bitartean.; ~2.080.000 (Herodoto); ~80.000 (Ctesias); Gaur egungo kalkuluen arabera: ~200.000
Galerak
1000tik 4000ra (Herodoto)	~20.000 (Herodoto)

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

20:51, 17 maiatza 2010ko berrikusketa

Termopiletako gudua (antzinako grezieraz: Θερμοπύλαι) Bigarren Mediar Gerran zehar Esparta buru zuten Greziar Estatu Hiriak eta Xerxes I.a enperadorearen Pertsiar Inperioaren arteko gudua izan zen^[1].

Gudua Termopiletan (euskaraz Ate Beroak - θερμός,-ή,-όν bero eta Πύλη,ης ate hitzen lotunea; bertan zeuden erreka beroak zirela eta) k. a. 480ko abuztu edo irailean egin zuten eta hiru egun iraun zuen, Artemisioko gudua egiten ari zuten bitartean.

Pertsiarrek Lehenengo Mediar Gerran Maratoiko guduan Atenasek menderatuak izan ondoren, erantzun berantiar hau prestatu zuten. Xerxes I.ak armada izugarria prestatu zuen Grezia osoa konkistatzeko eta armada hau aurre egiteko Temistokles jeneral atenastarrak akemenestar armada Termopiletan eta Artemisioko itsasarteetan blokeatzea proposatu zuen.

K. a. 480ko udan 7.000 laguneko armadak iparralderantz jo zuen Artemisioko pasabidea blokeatzeko asmotan. Pertsiar armada, egungo adituen arabera 300.000 lagunek osatua, abuztuaren bukaeran edo irailaren hasieran heldu zen Termopiletara. Greziarrek zazpi egunez, horietako hiru guduarenak, geldiarazi zituzten akemenestarrak, erretagoardia guztiz suntsitua izan arte. Bi egunez, Leonidas I.a Espartako erregeak zuzendutako armadatxo batek eutsi zuen pasabidearen jabetza, bertakoa zen Efialtes Tesaliakoak greziarrak saldu eta erretagoardiara ailegatzeko bide txiki bat erakutsi zuen arte. Lerroak laster galduko zituztela jakinda, Leonidasek armadaren gehiengo zatiari atzera egiteko agindua eman eta 300 espartar, 700 tespiatar, 400 tebastar eta, ziur asko, beste hainbat ehunka soldaduekin batera bertan eustea erabaki zuen, guztiok guduan hil arte.

Artemision zegoen armada aliatuak Termopiletan gertatutakoaren berri izatean, bere estrategia bai Termopilak bai Artemisio eustea behar zuenez, Salaminarantz atzera egitea erabaki zuen. Pertsiarrek Beozia zeharkatu eta hustu berria zen Atenas okupatu zuten. Hala ere, pertsiar itsas-armada menderatzeko asmotan, greziarrek Salaminako guduan etsaia eraso eta menderatu zuen urtearen bukaeran. Europan harrapaturik izatearen beldur, Xerxek armadaren zati nagusiari Asiara atzera egiteko agindua eman zion, Mardonio jeneralak Grezia konkistatzeko aginduarekin utziz. Hurrengo urtean, aliatuek Plateako guduan erabateko garaipena lortu zuten^[2].

Bai antzinako bai egungo historialariek greziarren bere aberria defenditzean azaldutako jarrera abertzaletasun ikurtzat hartu dute. Era berean, greziarrek zoritxar gaindiezin baten aurka bere entrenamendua, ekipamendua eta lurzoruaren ezaguera erabiltzeak ausardiaren adibidetzat hartu da^[3].

Erreferentziak

↑ Bradford, Ernle. (2004). Thermopylae: The Battle for the West. Da Capo Press ISBN 0306813602..
↑ Matthews, Rupert. (2006). The Battle of Thermopylae: A Campaign in Context. Stroud: Tempus Publishing ISBN 1862273251..
↑ Strachey, Edward. (1871eko otsaila). «The Soldiers's Duty» The Contemporary Review (Strahan & Co): 480–485..

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Termopiletako gudua

38°48′0″N 22°32′0″E / 38.80000°N 22.53333°E

{{#coordinates:}}: cannot have more than one primary tag per page

Artikulu hau Greziako historiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

Txantiloi:NA lotura Txantiloi:NA lotura

[1] Bradford, Ernle. (2004). Thermopylae: The Battle for the West. Da Capo Press ISBN 0306813602..

[2] Matthews, Rupert. (2006). The Battle of Thermopylae: A Campaign in Context. Stroud: Tempus Publishing ISBN 1862273251..

[3] Strachey, Edward. (1871eko otsaila). «The Soldiers's Duty» The Contemporary Review (Strahan & Co): 480–485..

[1]

[2]

[3]

@@ 7. lerroa: / 7. lerroa: @@
 | data = [[K. a. 480]]. urteko [[abuztuaren 7]]a edo [[irailaren 8]]-[[irailaren 10|10]]
 | lekua = [[Termopilak]], [[Grezia]]
-| emaitza = [[Akemenida Inperioa|Persiar]] garaipen erabakikorra
+| emaitza = [[Akemenestar Inperioa|Pertsiar]] garaipen erabakigarria
 | gudulari1 = [[Antzinako Grezia|Greziar Estatu Hiriak]]
-| gudulari2 = [[Akemenida Inperioa|Persiar Inperioa]]
+| gudulari2 = [[Akemenestar Inperioa|Pertsiar Inperioa]]
 | komandante1 = [[Leonidas I.a]], [[Esparta]]ko erregea †</br>[[Demofilo Tespiaskoa]]†
-| komandante2 = [[Xerxes. I.a]], [[Akemenida Inperioa|Persiako]] enperadorea</br>[[Mardonio]]</br>[[Hidarnes]]
+| komandante2 = [[Xerxes I.a]], [[Akemenestar Inperioa|Pertsiako]] enperadorea</br>[[Mardonio]]</br>[[Hidarnes]]
-| indarra1 = Denera: 300 [[Esparta|espartar]], 700 [[Tespias|tespiatar]] eta greziar aliatuak.</br>5.200+ ([[Herodoto]])</br>7.400 ([[Diodoro Siculo]])</br>11.200 ([[Pausanias (geografoa)|Pausanias]])||
+| indarra1 = Denera: 300 [[esparta]]r, 700 [[tespia]]tar eta greziar aliatuak.</br>5.200+ ([[Herodoto]])</br>7.400 ([[Diodoro Siculo]])</br>11.200 ([[Pausanias (geografoa)|Pausanias]])||
 indarra2=Denera: 150.000 eta 400.000 bitartean.</br>~2.080.000 ([[Herodoto]])</br>~80.000 ([[Ctesias]])</br>Gaur egungo kalkuluen arabera: ~200.000
 | indarra2 = Denera: 150.000 eta 400.000 bitartean.</br>~2.080.000 ([[Herodoto]])</br>~80.000 ([[Ctesias]])</br>Gaur egungo kalkuluen arabera: ~200.000
@@ 19. lerroa: / 19. lerroa: @@
 }}
-'''Termopiletako gudua''' [[Mediar Gerrak|Bigarren Mediar Gerran]] zehar [[Esparta]] buru zuten [[Antzinako Grezia|Greziar Estatu Hiriak]] eta [[Xerxes. I.a]] enperadorearen [[Akemenida Inperioa|Persiar Inperioaren]] arteko gudua izan zen.
+'''Termopiletako gudua''' ([[antzinako greziera]]z: Θερμοπύλαι) [[Mediar Gerrak|Bigarren Mediar Gerran]] zehar [[Esparta]] buru zuten [[Antzinako Grezia|Greziar Estatu Hiriak]] eta [[Xerxes I.a]] enperadorearen [[Akemenestar Inperioa|Pertsiar Inperioaren]] arteko gudua izan zen<ref>{{Erreferentzia | abizena1=Bradford | izena1=Ernle | izenburua=Thermopylae: The Battle for the West | argitaletxea=Da Capo Press | urtea=[[2004]] | isbn=0306813602}}</ref>.
+Gudua [[Termopilak|Termopiletan]] ([[euskara]]z ''Ate Beroak'' - θερμός,-ή,-όν ''bero'' eta Πύλη,ης ''ate'' hitzen lotunea; bertan zeuden erreka beroak zirela eta) [[k. a. 480]]ko abuztu edo irailean egin zuten eta hiru egun iraun zuen, [[Artemisioko gudua]] egiten ari zuten bitartean.
-{{Historia zirriborroa}}
+Pertsiarrek [[Mediar Gerrak|Lehenengo Mediar Gerran]] [[Maratoiko gudua]]n [[Atenas]]ek menderatuak izan ondoren, erantzun berantiar hau prestatu zuten. [[Xerxes I.a]]k armada izugarria prestatu zuen [[Grezia]] osoa konkistatzeko eta armada hau aurre egiteko [[Temistokles]] jeneral atenastarrak akemenestar armada Termopiletan eta [[Artemisio]]ko itsasarteetan blokeatzea proposatu zuen.
+[[K. a. 480]]ko [[uda]]n 7.000 laguneko armadak iparralderantz jo zuen Artemisioko pasabidea blokeatzeko asmotan. Pertsiar armada, egungo adituen arabera 300.000 lagunek osatua, abuztuaren bukaeran edo irailaren hasieran heldu zen Termopiletara. Greziarrek zazpi egunez, horietako hiru guduarenak, geldiarazi zituzten akemenestarrak, erretagoardia guztiz suntsitua izan arte. Bi egunez, [[Leonidas I.a]] [[Esparta]]ko erregeak zuzendutako armadatxo batek eutsi zuen pasabidearen  jabetza, bertakoa zen Efialtes Tesaliakoak greziarrak saldu eta erretagoardiara ailegatzeko bide txiki bat erakutsi zuen arte. Lerroak laster galduko zituztela jakinda, Leonidasek armadaren gehiengo zatiari atzera egiteko agindua eman eta  300 espartar, 700 [[tespia]]tar, 400 [[Tebas (Grezia)|tebastar]] eta, ziur asko, beste hainbat ehunka soldaduekin batera bertan eustea erabaki zuen, guztiok guduan hil arte.
+[[Artemisio]]n zegoen armada aliatuak Termopiletan gertatutakoaren berri izatean, bere estrategia bai Termopilak bai Artemisio eustea behar zuenez, [[Salamina (uhartea)|Salaminarantz]] atzera egitea erabaki zuen. Pertsiarrek [[Beozia]] zeharkatu eta hustu berria zen [[Atenas]] okupatu zuten. Hala ere, pertsiar itsas-armada menderatzeko asmotan, greziarrek [[Salaminako gudua]]n etsaia eraso eta menderatu zuen urtearen bukaeran. [[Europa]]n harrapaturik izatearen beldur, Xerxek armadaren zati nagusiari [[Asia]]ra atzera egiteko agindua eman zion, [[Mardonio]] jeneralak [[Grezia]] konkistatzeko aginduarekin utziz. Hurrengo urtean, aliatuek [[Plateako gudua]]n erabateko garaipena lortu zuten<ref>{{Erreferentzia | abizena1=Matthews | izena1=Rupert | izenburua=The Battle of Thermopylae: A Campaign in Context | lekua=Stroud | argitaletxea=Tempus Publishing | urtea=[[2006]] | isbn=1862273251}}</ref>.
+Bai antzinako bai egungo historialariek greziarren bere aberria defenditzean azaldutako jarrera abertzaletasun ikurtzat hartu dute. Era berean, greziarrek zoritxar gaindiezin baten aurka bere entrenamendua, ekipamendua eta lurzoruaren ezaguera erabiltzeak ausardiaren adibidetzat hartu da<ref>{{Erreferentzia | abizena1=Strachey | izena1=Edward | izenburua=The Soldiers's Duty | egunkaria=The Contemporary Review | bolumena=XVI | orrialdea= 480–485 | argitaletxea=Strahan & Co | location=London | data=1871eko otsaila}}</ref>.
+== Erreferentziak ==
+{{Erreferentzia zerrenda}}
-== Kanpo loturak ==
 {{Commonskat|Battle of Thermopylae}}
 {{coord|38|48|0|N|22|32|0|E|region:GR_type:event|display=title}}
+{{Historia zirriborroa|GRC}}
 [[Kategoria:Antzinako Greziako guduak]]
@@ 33. lerroa: / 45. lerroa: @@
 {{NA lotura|ca}}
+{{NA lotura|es}}
 [[af:Slag van Thermopylae]]