Alfontso XIII.a Borboikoa (Espainia): berrikuspenen arteko aldeak
t robota Erantsia: uz:Alfonso XIII |
|||
40. lerroa: | 40. lerroa: | ||
[[Kategoria:1886ko jaiotzak]] |
[[Kategoria:1886ko jaiotzak]] |
||
[[Kategoria:1941eko heriotzak]] |
[[Kategoria:1941eko heriotzak]] |
||
[[an:Alifonso XIII d'Espanya]] |
|||
[[ar:ألفونسو الثالث عشر من إسبانيا]] |
|||
[[arz:الفونسو التلاتاشر ملك اسپانيا]] |
|||
[[ast:Alfonsu XIII]] |
|||
[[be:Альфонса XIII]] |
|||
[[bg:Алфонсо XIII]] |
|||
[[br:Alfonso XIII]] |
|||
[[bs:Alfons XIII, kralj Španije]] |
|||
[[ca:Alfons XIII d'Espanya]] |
|||
[[cs:Alfons XIII.]] |
|||
[[cy:Alfonso XIII, brenin Sbaen]] |
|||
[[da:Alfons 13. af Spanien]] |
|||
[[de:Alfons XIII. (Spanien)]] |
|||
[[el:Αλφόνσος ΙΓ΄ της Ισπανίας]] |
|||
[[en:Alfonso XIII of Spain]] |
|||
[[eo:Alfonso la 13-a (Hispanio)]] |
|||
[[es:Alfonso XIII de España]] |
|||
[[et:Alfonso XIII]] |
|||
[[fa:آلفونسو سیزدهم]] |
|||
[[fi:Alfonso XIII]] |
|||
[[fr:Alphonse XIII d'Espagne]] |
|||
[[gd:Alfonso XIII na Spàinne]] |
|||
[[gl:Afonso XIII de España]] |
|||
[[he:אלפונסו השלושה עשר, מלך ספרד]] |
|||
[[hr:Alfons XIII.]] |
|||
[[hu:XIII. Alfonz spanyol király]] |
|||
[[id:Alfonso XIII dari Spanyol]] |
|||
[[io:Alfonso 13ma]] |
|||
[[it:Alfonso XIII di Spagna]] |
|||
[[ja:アルフォンソ13世 (スペイン王)]] |
|||
[[ka:ალფონსო XIII (ესპანეთი)]] |
|||
[[ko:알폰소 13세]] |
|||
[[la:Alphonsus XIII (rex Hispaniae)]] |
|||
[[lv:Alfonso XIII]] |
|||
[[mk:Алфонсо XIII (Шпанија)]] |
|||
[[nl:Alfons XIII van Spanje]] |
|||
[[no:Alfonso XIII av Spania]] |
|||
[[oc:Anfós XIII d'Espanha]] |
|||
[[pl:Alfons XIII Hiszpański]] |
|||
[[pt:Afonso XIII de Espanha]] |
|||
[[ro:Alfonso al XIII-lea al Spaniei]] |
|||
[[ru:Альфонсо XIII]] |
|||
[[sk:Alfonz XIII. (Španielsko)]] |
|||
[[sr:Алфонсо XIII од Шпаније]] |
|||
[[sv:Alfons XIII av Spanien]] |
|||
[[th:สมเด็จพระเจ้าอัลฟองโซที่ 13 แห่งสเปน]] |
|||
[[tl:Alfonso XIII]] |
|||
[[tr:XIII. Alfonso]] |
|||
[[uk:Альфонс XIII (король Іспанії)]] |
|||
[[uz:Alfonso XIII]] |
|||
[[zh:阿方索十三世]] |
|||
[[zh-yue:亞利方疎十三世]] |
07:51, 9 martxoa 2013ko berrikusketa
Alfontso XIII.a Espainiakoa (Madril, 1886eko maiatzaren 17a - Erroma (Italia) 1941eko otsailaren 28a), Alfontso XII.aren eta Maria Kristinaren seme, Espainiako errege izan zen jaio zenetik 1931 arte. Hamasei urte zituela eskuratu zuen boterea, 1902ko maiatzaren 17an.
Adin hori bete zuen arte, Alfontsoren ama Maria Kristina Borboikoa izan zen erreginorde.
1923ko irailaren 13an, Alfontso XIII.aren onespenarekin —eta patronaleko zati handi baten, Eliza Katolikoaren, Armadaren eta kontserbadore gehienen laguntzarekin—, Miguel Primo de Riverak Estatu kolpea jo eta diktadura ezarri zuen.
1931ko apirilaren 14an, Espainiako Bigarren Errepublika aldarrikatu zen, eta erregek ihes egin zuen Espainiatik. Azaroaren 26an, lege baten bidez, Parlamentuak goi saldukeriaren errudun jo zuen errege, eta erregetzako eskubideak kendu zizkien hari eta haren ondorengo guztiei:
« | A todos los que la presente vieren y entendieren, sabed: Que las Cortes Constituyentes, en funciones de Soberanía Nacional, han aprobado el acta acusatoria contra don Alfonso de Borbón y Habsburgo-Lorena, dictando lo siguiente:
|
» |
1931ko azaroaren 26ko Legea[1] |
Lege hura, ordea, Francisco Franco generalisimoak indargabetu zuen, 1938ko abenduaren 15ean onartutako legearen bitartez. Hala ere, ez zion erregetza eman Alfontso XIII.ari, nahiz eta hark altxamenduaren hasieratik lagundu zion: «lehen orduko falangista» zela zioen Alfontso XIII.ak,[2] eta milioi bat pezeta eman zituen 1937an frankisten alde.
Bibliografia
- Shlomo Ben-Ami (1984): La Dictadura de Primo de Rivera. 1923-1930. Editorial Planeta. ISBN 84-320-4328-1.
- Morgan C. Hall (2005): Alfonso XIII y el ocaso de la monarquía liberal, 1902–1923. Madril, Alianza Editorial. ISBN 84-206-4790-X.
- Javier Moreno Luzón (editorea) (2003): Alfonso XIII, un político en el trono. Madril, Marcial Pons. ISBN 84-95379-59-7.
- Ramón Tamames eta Xavier Casals (2004): Miguel Primo de Rivera. Bartzelona, Ediciones B.
Erreferentziak
- ↑ Condena al rey Alfonso XIII y a sus descendientes.
- ↑ José María Zavala: «Entregados a Franco. Los Borbones ante la Guerra Civil», La Aventura de la Historia, 97. zenbakia (2006ko azaroa), 48-53. orrialdeak. ISSN: 1579-427X.
Kanpo loturak
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Alfontso XIII.a Borboikoa (Espainia) |