Ben Nevis: berrikuspenen arteko aldeak
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
No edit summary |
||
22. lerroa: | 22. lerroa: | ||
}} |
}} |
||
'''Ben Nevis''' ([[Eskoziako gaelera|Eskoziar gaeleraz]] '''Beinn Nibheis'''), [[Eskozia]]ko mendirik garaiena da (1.344 m) eta baita [[Britainia Handia|Britainia Handi]] guztikoa. Eskoziaren mendebaldean dago, [[Fort William (Eskozia)|Fort William]] |
'''Ben Nevis''' ([[Eskoziako gaelera|Eskoziar gaeleraz]] '''Beinn Nibheis'''), [[Eskozia]]ko mendirik garaiena da (1.344 m) eta baita [[Britainia Handia|Britainia Handi]] guztikoa. Eskoziaren mendebaldean dago, [[Fort William (Eskozia)|Fort William]] herriaren albo-alboan. Oso ezaguna da arroka eta izotz kirol eskaladako bideengatik (Ben Nevis-en ipar aurpegia). Bere gailurra, ertz bat kendurik, nahiko laua da, honek mendiaren jeitsiera nahiko arriskutsua egiten du laino itxia ematen den kasuetan. |
||
== |
== Etimologia == |
||
⚫ | Ben Nevis [[Eskoziako gaelera|eskoziar gaelerazko]] ''Beinn Nibheis'' izenaren ingeleratzea da. ''Beinn'' hitz gaelikoak "mendi" esan nahi du, ''nibheis'' hitzak berriz esanahi ezberdinak ditu, nahiz eta "maltzur" edo "gaizto" bezala itzuli. ''Beinn Nibheis'' izenaren beste itzulpen alternatiboa ''beinn-neamh-bhathais''-etik dator, ''neamh''-en itzulpena "zerua, odeiak" da eta ''bathais'' "buruko zatirik garaiena". Itzulpen literal gisa "bere burua odeietan duen mendia" izan liteke, halere "zeruko mendia" ere erabiltzen da. |
||
== Geologia == |
|||
⚫ | |||
Devoniar aroko sumendiaren hondarra da, duela 400 milioi urte inguru sortu zena. Ordukoak dira arrokarik zaharrenak. Gailurretik gertu granito gorrixka ageri du baina basalto ilunezko ibaiak ere ikusten dira. Ondoren glaziazioek moldatu zuten bere profila. |
|||
== Klima == |
|||
⚫ | Ben Nevis [[Eskoziako gaelera|eskoziar gaelerazko]] ''Beinn Nibheis'' izenaren ingeleratzea da. ''Beinn'' hitz gaelikoak "mendi" esan nahi du, ''nibheis'' hitzak berriz esanahi ezberdinak ditu, nahiz eta "maltzur" edo "gaizto" bezala itzuli. ''Beinn Nibheis'' izenaren beste itzulpen alternatiboa ''beinn-neamh-bhathais''-etik dator, ''neamh''-en itzulpena "zerua, odeiak" da eta ''bathais'' "buruko zatirik garaiena". Itzulpen literal gisa "bere burua odeietan duen mendia" izan liteke, halere "zeruko mendia" ere erabiltzen da. |
||
<div style="width:75%"> |
|||
{{Klima |
|||
|location = Ben Nevis |
|||
|metric first = Yes |
|||
|single line = Yes |
|||
|Jan high C = -2.5 |
|||
|Feb high C = -2.8 |
|||
|Mar high C = -2.6 |
|||
|Apr high C = -0.5 |
|||
|May high C = 2.6 |
|||
|Jun high C = 6.5 |
|||
|Jul high C = 7.1 |
|||
|Aug high C = 6.4 |
|||
|Sep high C = 5.3 |
|||
|Oct high C = 1.4 |
|||
|Nov high C = 0.1 |
|||
|Dec high C = -2.0 |
|||
|Jan low C = -6.3 |
|||
|Feb low C = -6.4 |
|||
|Mar low C = -6.3 |
|||
|Apr low C = -4.3 |
|||
|May low C = -1.6 |
|||
|Jun low C = 2.2 |
|||
|Jul low C = 3.1 |
|||
|Aug low C = 2.8 |
|||
|Sep low C = 1.4 |
|||
|Oct low C = -2.1 |
|||
|Nov low C = -3.5 |
|||
|Dec low C = -5.5 |
|||
|Jan precipitation mm = 465 |
|||
|Feb precipitation mm = 344 |
|||
|Mar precipitation mm = 386 |
|||
|Apr precipitation mm = 215 |
|||
|May precipitation mm = 201 |
|||
|Jun precipitation mm = 191 |
|||
|Jul precipitation mm = 274 |
|||
|Aug precipitation mm = 339 |
|||
|Sep precipitation mm = 400 |
|||
|Oct precipitation mm = 392 |
|||
|Nov precipitation mm = 390 |
|||
|Dec precipitation mm = 484 |
|||
|source 1 =<ref name= "Ben Nevis Observatory">{{cite web |
|||
| url = http://www.metlink.org/pdf/science_weather/bennevis.pdf |
|||
| title = Ben Nevis Observatory |
|||
| accessdate = 21 February 2012 |
|||
}}</ref> |
|||
|date=February 2012}} |
|||
</div> |
|||
== Historia == |
|||
James Robertson botanikari edinburghotarra izan zen Ben Nevis igo zuen lehen mendizalea, 1771ko abuztuaren 17an. 1774an John Williamsek igo zuen eta mendiaren lehen azterketa geologikoa egin zuen. 1847an izendatu zuten Briatinia Handiko mendi garaiena. |
|||
1883an obserbatorioa ezarri zuten gailurrean eta horretarako bidea eraiki zuten, poniekin materialak eraman ahal izateko. Honen ondoren oso popularra bihurtu zen Ben Neviserako igoera. Gailuirreraino trenbidea eraikitzea ere pentsatu zen baina ez zen egitasmoa aurrera eraman. |
|||
== Igoera bideak == |
|||
Igotzeko biderik ohikoena ponien bidea da, obserbatorioa eraikitzeko erabili zena. [[Fort William (Eskozia)|Fort Williametik]] bi kilometrotara dagoen Achintee herrixkan abiatzen da, itsasoaren mailatik 20 metrotako altuerara. Mendiaren mendebaldeko maldatik igotzen da zig-zag eginez. Igotzeak arrisku handirik ez du baina jeitsierak bai mendizale ohituak ez diren pertsonentzat. |
|||
Gailurra harri soltez estalita dago eta puntu garaiena harri multzo batek adierazten du. |
|||
== Iruditegia == |
|||
<gallery> |
|||
⚫ | |||
Irudi:Ben Nevis summit.jpg|Tontorra. |
|||
Irudi:Ben Nevis south face.jpg|Hegoaldeko aurpegia. |
|||
Irudi:The north wall of Carn Dearg (Ben Nevis, Highland Scotland) 4x3.jpg|Iparraldeko aurpegia. |
|||
Irudi:Ascend of the Ben Nevis 03.jpg|Ponien bidea. |
|||
</gallery> |
|||
== Erreferentziak == |
|||
{{erreferentzia zerrenda}} |
|||
{{commonskat}} |
{{commonskat}} |
19:49, 19 azaroa 2015ko berrikusketa
- Artikulu hau Eskoziako mendiari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Nevis (argipena)».
Ben Nevis | |
---|---|
Datu orokorrak | |
Garaiera | 1.344,527 m |
Prominentzia | 1.344,527 m |
Mota | mendi eta turismo-atrakzioa |
Geografia | |
Koordenatuak | 56°47′49″N 5°00′13″W / 56.796891°N 5.003675°W |
Mendikatea | Grampianak |
Kokapena | Eskoziako Lur Garaiak |
Estatu burujabe | Erresuma Batua |
Herrialdea | Eskozia |
Eskoziako kontseilu gunea | Highland |
Mendizaletasuna | |
Lehen igoera | 1771ko abuztuaren 17a |
Ohiko bidea | Lochaber (SCO) |
Geologia | |
Material nagusia | Arroka igneo |
Garaia | Devoniar |
Ben Nevis (Eskoziar gaeleraz Beinn Nibheis), Eskoziako mendirik garaiena da (1.344 m) eta baita Britainia Handi guztikoa. Eskoziaren mendebaldean dago, Fort William herriaren albo-alboan. Oso ezaguna da arroka eta izotz kirol eskaladako bideengatik (Ben Nevis-en ipar aurpegia). Bere gailurra, ertz bat kendurik, nahiko laua da, honek mendiaren jeitsiera nahiko arriskutsua egiten du laino itxia ematen den kasuetan.
Etimologia
Ben Nevis eskoziar gaelerazko Beinn Nibheis izenaren ingeleratzea da. Beinn hitz gaelikoak "mendi" esan nahi du, nibheis hitzak berriz esanahi ezberdinak ditu, nahiz eta "maltzur" edo "gaizto" bezala itzuli. Beinn Nibheis izenaren beste itzulpen alternatiboa beinn-neamh-bhathais-etik dator, neamh-en itzulpena "zerua, odeiak" da eta bathais "buruko zatirik garaiena". Itzulpen literal gisa "bere burua odeietan duen mendia" izan liteke, halere "zeruko mendia" ere erabiltzen da.
Geologia
Devoniar aroko sumendiaren hondarra da, duela 400 milioi urte inguru sortu zena. Ordukoak dira arrokarik zaharrenak. Gailurretik gertu granito gorrixka ageri du baina basalto ilunezko ibaiak ere ikusten dira. Ondoren glaziazioek moldatu zuten bere profila.
Klima
Datu klimatikoak (Ben Nevis) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | -2.5 | -2.8 | -2.6 | -0.5 | 2.6 | 6.5 | 7.1 | 6.4 | 5.3 | 1.4 | 0.1 | -2.0 | 1.6 |
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -6.3 | -6.4 | -6.3 | -4.3 | -1.6 | 2.2 | 3.1 | 2.8 | 1.4 | -2.1 | -3.5 | -5.5 | -2.2 |
Pilatutako prezipitazioa (mm) | 465 | 344 | 386 | 215 | 201 | 191 | 274 | 339 | 400 | 392 | 390 | 484 | 4081 |
Iturria: [1] |
Historia
James Robertson botanikari edinburghotarra izan zen Ben Nevis igo zuen lehen mendizalea, 1771ko abuztuaren 17an. 1774an John Williamsek igo zuen eta mendiaren lehen azterketa geologikoa egin zuen. 1847an izendatu zuten Briatinia Handiko mendi garaiena.
1883an obserbatorioa ezarri zuten gailurrean eta horretarako bidea eraiki zuten, poniekin materialak eraman ahal izateko. Honen ondoren oso popularra bihurtu zen Ben Neviserako igoera. Gailuirreraino trenbidea eraikitzea ere pentsatu zen baina ez zen egitasmoa aurrera eraman.
Igoera bideak
Igotzeko biderik ohikoena ponien bidea da, obserbatorioa eraikitzeko erabili zena. Fort Williametik bi kilometrotara dagoen Achintee herrixkan abiatzen da, itsasoaren mailatik 20 metrotako altuerara. Mendiaren mendebaldeko maldatik igotzen da zig-zag eginez. Igotzeak arrisku handirik ez du baina jeitsierak bai mendizale ohituak ez diren pertsonentzat.
Gailurra harri soltez estalita dago eta puntu garaiena harri multzo batek adierazten du.
Iruditegia
-
Ben Nevis, Fort Williamen atzean
-
Tontorra.
-
Hegoaldeko aurpegia.
-
Iparraldeko aurpegia.
-
Ponien bidea.
Erreferentziak
- ↑ .
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Ben Nevis |